Summary
Biologie samenvatting H16 sport VWO6
- Course
- Level
Biologie samenvatting H16 sport VWO6
[Show more]
Seller
Follow
MaureenJette
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 16 Sport16.1 Achillespees (SE)
Lopen
Bij elke beweging heb je botten, spieren en gewrichten nodig. Door spieren samen te
trekken, bewegen de botten rond hun draaipunten in de gewrichten.
Door training kunnen spieren meer kracht zetten en krijgen zij een groter
uithoudingsvermogen. Botten zijn nodig om de krachten van de spieren goed op te vangen
en soepele gewrichten dragen bij aan goede prestaties.
Pees = Stevige band van bindweefsel die een spier aan een bod verbindt.
Grootste pees van het lichaam is de achillespees. Verbindt de grote kuitspier en het
hielbeen in de voet. Pezen brengen kracht van de spier over op de botten. Achillespees heeft
daarbij een actieve functie. Tijdens het lopen verkort de kuitspier, waardoor de achillespees
uitrekt. Bij het loskomen van de grond komt die energie vrij. Dat maakt snelle bewegingen
mogelijk. Ook bij blades helpt de energie die vrijkomt bij het terugveren van de blades om
snelheid te maken.
Pezen
In pezen bevinden zich gespecialiseerde bindweefselcellen die vooral collageen maken en
afgeven. Vele collageenmoleculen vormen samen een collageenfibril omgeven door
bindweefsel. De fibrillen vormen weer collageenvezels in dicht opeengepakte, parallel
lopende bundels (Bron 4).
Een pees bevat veel tussencelstof (= Producten die de bindweefselcellen afgeven, waardoor
een samenhangend geheel ontstaat). Door al het collageen is de pees in staat om de kracht
van de spier door te geven aan het bot, maar ook om de veerenergie op te slaan.
Bij volgroeide pezen is er zoveel collageen dat de cellen van elkaar verwijderd worden. Via
dunne uitlopers houden zijn contact met elkaar. De celmembranen in de uitlopers van twee
cellen vormen op sommige plaatsen eiwitkanalen met kleine openingen = Gap junction (Bron
5). Door de eiwitkanalen kunnen ionen van de ene cel naar de andere diffunderen. Daardoor
zijn de cellen in staat om gecoördineerd te reageren.
Dit gebeurt bij bijv. krachttraining. Er komt dan regelmatig een grote spanning op de pees.
Door de mechanische krachten komen groeifactoren (IGF-moleculen) vrij, die gebonden
waren aan eiwitten in de tussencelstof van de pees. Die groeifactoren vinden aan
membraanreceptoren van de bindweefselcellen. Ook kan beweging van het celmembraan
zelf een prikkel voor de cellen zijn. Ionkanalen gaan open en/of G-eiwitten raken geactiveerd.
In de cel komen secundaire boodschappers die het DNA van de cel bereiken. Is één cel
geactiveerd, dan raken via de 'gap juntions' alle cellen geactiveerd. Binnen 24 uur nar de
spanning op de pees maken de cellen extra collageen aan.
Blessure en reparatie
Door overbelasting of een trap op de hiel, kan een achillespees scheuren. Pezen genezen
langzaam, doordat zij slecht doorbloedt zijn. Alleen de bindweefselvliezen rond de bundels
collageenvezels bevatten enkele bloedvaten met een paar vertakkingen.
Bij een blessure komen eerst granulocyten in actie. Deze witte bloedcellen eten bijv.
bacteriën die bij het ontstaan van de blessure zijn binnengedrongen. D.m.v. cytokinen
activeren granulocyten ook de rest van het lichaam. De bindweefselcellen in de pezen
reageren op de cytokinen met de productie van het enzym collagenase dat beschadigd
collageen afbreekt. Ook macrofagen reageren op cytokinen. Binnen een dag zijn zij druk
, bezig beschadigd weefsel op te ruimen. O.i.v. groeifactoren ontstaan om de wond nieuwe
bloedvaten. Daardoor krijgen de bindweefselcellen meer brand- en bouwstoffen. Zij delen
actief en maken wekenlang extra collageen. Daarnaast volgt er een periode waarin de
collageenmoleculen dwarsverbindingen maken en in het verlengde van de trekrichting
komen te liggen: de pees wint aan sterkte. Het hele genezingsproces kan maanden duren.
Voorzichtig en regelmatig belasten van pezen werkt stimulerend op de rangschikking van
collageenvezels in de trekrichting.
Waarschijnlijk ligt hier het positieve effect van massage: het 'trekken' aan de pees stimuleert
het herstel.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MaureenJette. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.17. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53022 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now