1 Praktische informatie
1.1 Te kennen leerstof
- In de colleges geziene leerstof
- De besproken videofragmenten en artikels (al dan niet via BB beschikbaar gesteld)
o Uitleg over gegeven geweest? Ja, kennen.
- Cfr. Proefexamen: indien door jullie gewenst
o Op het examen komen sowieso tien vragen
1.2 Het cursusmateriaal
- Verplicht handboek (onder meer voor het openboekexamen-gedeelte):
o Bachelor studenten (cursus filosofie)
Zingeving in ecologie: boek meenemen naar examen (openboek)
Hoe voorbereiden op het open-boekexamen?
- Zie de (eventuele) vragen hieronder
- Lezen en probeer de dingen te herkennen
- Kijk naar de index achteraan (het kunnen werken met een index is meegenomen!)
- Fluostift brengt structuur in de tekst
- Soms krijg je hints!
a. Voorbeeldvraag: leg uit hoe je het belang van het onderscheid tussen filosofie en
mythologie of godsdienst ziet opduiken in verband met de vragen die we ons vandaag
op het vlak van het klimaat en natuur stellen (p. 36-42)
Nuttig HB voor iedereen die een aanvulling wil van de collegenota’s:
- “Zin in Filosofie, Acco, 2018”
o Goed om notities aan te vullen
o De lessen volgen deze chronologie
1.3 Mogelijke examenvragen
I.
Leg uit hoe je op drie manieren bent terecht gekomen op de drie filosofische vragen.
II.
Enkele vragen omtrent letterlijke stukken uit de cursus (waarvan max. 1 vraag die ook vraagt
naar de eeuw waarin de betrokken filosoof leefde)
III. Enkele vragen omtrent het verband tussen bepaalde onderwerpen in de cursus
IV. Een vraag met betrekking tot een besproken krantenartikel
V. Een vraag die de cursus in verband brengt met de actualiteit in het algemeen
VI. Een vraag die neerkomt op het samenvatten van een in de les getoonde slide
VII. Eventueel (niet altijd) een vraag i.v.m. een in de les bekeken videofragment
VIII. Een vraag die naar jouw gefundeerde mening over een bepaald thema vraagt
a. Bv. in welke mate is filosofie belangrijk om om te gaan met de coronacrisis?
IX. Een aantal open boek vragen waarvoor je het verplicht handboek gebruikt: Zingeving in
ecologie
Opgelet: je mag niet schrijven in je HB vanwege het openboekexamen
- Fluoriceren en post-it notes mogen wel!
Filosofie p 1 van 88
,Filosofie p 2 van 88
,Inhoudstafel
Zin in filosofie? Prof.: Hendrik Opdebeeck.................................................................................................................... 1
1 Praktische informatie................................................................................................................................ 1
1.1 Te kennen leerstof............................................................................................................................. 1
1.2 Het cursusmateriaal........................................................................................................................... 1
1.3 Mogelijke examenvragen................................................................................................................... 1
1 Inleiding.................................................................................................................................................... 4
1.1 Etymologie van “filosofie”.................................................................................................................. 4
1.2 Wat is filosofie?.................................................................................................................................. 5
1.3 Het Confucianisme............................................................................................................................. 6
1.4 Wat is filosofie?.................................................................................................................................. 6
2 Hoofdstuk I: Zin, in- en uitzicht.................................................................................................................. 7
2.1 De westerse filosofie.......................................................................................................................... 7
2.2 Het ontstaan van de filosofie vanuit een mensbeeld........................................................................10
2.3 Filosofie: descriptief of normatief?.................................................................................................. 12
2.4 Wat kan je met filosofie doen?........................................................................................................ 13
3 Hoofdstuk II: Antieke filosofie: meer dan ooit zinvol...............................................................................14
3.1 Wanneer is de filosofie ontstaan?.................................................................................................... 14
3.2 Pre-socratisch................................................................................................................................... 14
3.3 Dialectisch denken........................................................................................................................... 16
3.4 Socrates en Plato.............................................................................................................................. 19
3.5 Het Hellenisme en Rome: de stoïcijnen en neoplatonici..................................................................31
3.6 Joodse en islamitische filosofie........................................................................................................ 34
3.7 Islamitische filosofie......................................................................................................................... 35
3.8 Christelijke filosofie.......................................................................................................................... 36
4 Hoofdstuk III: Zingeving tussen haakjes................................................................................................... 40
4.1 Het rationalisme 17e- 18e eeuw................................................................................................................ 40
4.2 Het empirisme (einde 17e eeuw)...................................................................................................... 43
4.3 De ongenadige kritiek van Immanuel Kant (1724 – 1804 nC)...........................................................48
4.4 Hegel en het Duitse idealisme.......................................................................................................... 53
5 Hoofdstuk IV: Maatschappelijke en persoonlijke zingeving.....................................................................58
5.1 Ludwig Feuerbach (1804 – 1872 nC)................................................................................................ 58
5.2 Karl Marx.......................................................................................................................................... 62
5.3 Arthur Schopenhauer (1788 – 1860 nC)........................................................................................... 68
5.4 Søren Kierkegaard............................................................................................................................ 71
6 Hoofdstuk V: Filosofie in tijden van zinloze oorlogen..............................................................................74
6.1 Fenomenologie en existentialisme................................................................................................... 74
6.2 Augustinus (4° - 5° eeuw na Christus) †............................................................................................ 75
6.3 Blaise Pascal (17e eeuw)................................................................................................................... 75
Filosofie p 3 van 88
, 6.4 Edmund Husserl (1859 – 1938 nC)................................................................................................... 76
6.5 Jean-Paul Sartre (1905-1980 nC)...................................................................................................... 78
6.6 Christelijke en joodse existentiefilosofie.......................................................................................... 82
6.7 Ernst Bloch (Sporen zoeken en hoop)............................................................................................... 85
6.8 Herbert Marcuse (1923 – 1950 nC).................................................................................................. 87
7 Bijlagen................................................................................................................................................... 88
1 Inleiding
Voor een filosoof is het lezen van de ochtendkrant hetzelfde als een monnik die de dag begint met een
gebed.
Krantenkoppen oefening
Stel dat deze koppen antwoorden zijn op vragen, welke soort vraag zit achter zo’n kop?
- “De Croo I gaat aan de slag”
o Heeft België een regering? Welke regering gaat er aan de slag?
o Het gaat over een handeling
- “Korting op ruim 40 wijnen”
o Dit is puur informatief (feiten): kennis
- “Ace your day”
o Maak er een zinvolle dag van, met betekenis: zingeving
Filosofie heeft betrekking op vragen over (1) handelen, (2) kennisdelen en (3) zingeving.
o Een filosoof vertoeft graag wijsheid bij handeling, kennisdeling en zingeving.
1.1 Etymologie van “filosofie”
Filosofie komt uit het Grieks en bestaat uit “filo” en “sofie”:
- Philein = smachten naar, begeren, verliefd zijn op, beminnen (m.a.w. vragen)
- Philos = vriend
- Phileo = ik bemin
- Sofos = wijsheid
- Sophia = wijsheid, een filosoof vertoeft graag bij de wijsheid
Filosofie p 4 van 88
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller BrittBeaujean. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.