Summary
Samenvatting 3 Geneeskunde Oncologie
- Course
- Institution
Samenvatting van het onderdeel Oncologie.
[Show more]
Seller
Followstefaniepieters
Content preview
3VE Geneeskunde: Oncologie1 Epidemiologie
5-jaaroverleving = aantal % dat 5 jaar na diagnose nog leeft
Welke kanker de hoogste 5jaar overleving teelbalkanker
Zeer lage 5-jaaroverleving longvlies, Pancreaskopcarcinoom
1.1 Beïnvloedende factoren & risico bevorderende factoren
Familiaal belaste vs erfelijke kanker
- Erfelijk is een mutatie in het DNA
Beïnvloedende factoren bij ontstaan
- Ontstaansmechanisme v kanker nog steeds niet duidelijke
- Wel kennen we een aantal factoren die risico op kanker vergroten
- Ook aantal beschermende factoren
Risico bevorderende factoren
- In geïndustrialiseerde langden: roken en onevenwichtige voeding
- Leeftijd: kanker incidentie stijgt met leeftijd, type kanker verschilt ngl leeftijd
- Roken (+ passief): beschadigen v cel-DNA
- Alcohol: overdadig gebruik v ethanol (= carcinogeen)
- Voeding: opname verzadigde vetten wss verhoogde kans op borst- en darmkanker (relatie
met obesitas)
- Andere: biologische (mo) en chemische factoren, zonlicht (ABCDE = pigmentvlekken controle),
(leef)milieu, hormonen (substitutietherapie)
Biologische factoren
Biologische oorzaak Type Kanker
Parasieten Plaveiselcelcarcinoom van de blaas
Bacteriën: Maagcarcinoom, maaglymfoom
- Helicobacter pylori
Virussen: Plaveiselcelcarcinoom baarmoederhals en
- Humaanpapillomavirus nasofarynx
- Epstein-barrvirus Lymfoom (hodgkin)
- Hepatitisvirus (B,C) Carcinoom van de lever
- Humaan Herpesvirus Lymfoom, sarcoom (tumor steun- en
tussenweefsels)
ABCDE:
- Asymmetrie
1.2 Beschermende factoren
- Voeding: anti-oxidanten o Fruit: 2 tot 3
o Cellen gaan minder snel oxideren stukken per
(dus verouderen) dag
o Vit E, C, beta carotein, zink - Lichaamsbeweging
- Normale BMI
1
, 1.3 Combinaties van risicofactoren
- Interacties tss verschillende factoren
o Synergetisch (alcohol en roken) door combinatie van
verschillende risicofactoren is het totale risico hoger dan het louter
optellen van de verschillende risico’s.
o Antagonistisch
Positieve noot
- 50% vd kankers kan vermeden worden - Geen extreme blootstelling aan zonlicht
- Niet roken - Hygiënische geslachtsverkeer
- Beperkte alcoholconsumptie - Doortastende veiligheidsmaatregelen in
- Gevarieerde en matige voeding bedrijven
2 Preventie
2.1 Definitie en soorten
Deel vd gezondheidszorg dat maatregelen en acties omvat die tot doel hebben de gezondheid te
bevorderen, te beschermen en te behouden
Soorten
- Primaire preventie o Mamografie (vanaf 50 tot 69 om
o Vaccinatie de 2 jaar)
baarmoederhalskanker (HPV) o Screening darmkanker (vanaf 50
- Secundaire preventie (vroegtijdige om de 2 jaar)
opsporing) o Uitstrijkje om de 3j vanaf 25
- Tertiaire preventie
Screening
- Systemische preventie
o Als je aan bepaalde voorwaarden voldoet is alles terugbetaald krijgen
- Opportunistische screening
3 Fundamentele aspecten van kanker
3.1 Cel- en tumorbiologie
Normale cyclus
- Oude of beschadigde cellen worden vernieuwd door celdeling of mitose
- Geprogrammeerde celdood of apoptose
- Mechanisme ligt vast in DNA v elke cel (genen)
- Aanmaak v cellen is in evenwicht met celdood
Tumoren
- Balans tss celaanmaak en celverlies ontregeld er worden meer cellen aangemaakt dan er
worden afgebroken
- Tumorale cellen veel minder onderhevig aan normale groeiregulerende mechanismen
o Tiomerase zorgt voor normale celdeling
Celcyclus
- Er is een afwijking in het DNA - Van 1 mutatie krijg je geen tumor
De apoptose
- Op welke manier kan dna beschadigd raken
- Hoe reageert een cel op dna schade
Carcinogenese
2
, - Tumorcel = gemuteerde cel met aantal veranderingen in groeiregulerende genen
- Betrokkendheid genen 4 soorten genen belangrijke
o Oncogenen (zorgen voor de groei)
o Tumor suppressort genen (houden groei tumoren tegen, remmen,
soms doen die hun werk niet)
o DNA-herstelgenen
o Telomerase (zorgt voor delen, wnr dit op is kan cel niet meer delen) bij
tumorcellen blijft dit aanwezig en kan dit blijven delen
- Geiniceerde cel = is de eerste cel die een verkeerde deling is ondergaan
- TIS in sito, begin van kwaadaardige deling
- Hyperplasie = exponentiele groei
- Metastasering
o Lymofsering in de lymfebanen
o Hematogene in de bloedbaan
- Promotie tumorcel is zich aan het verdubbelen
Ongecontroleerde celdeling
- Metaplasie = slokdarmbarettesyndroom cellen die veranderen bv
slokdarmcellen worden maagcellen
Angiogenese
- Tumor geeft VEGF af (groeifactor)
- Aanmaak nieuwe bloedvaten richting tumor ontstaat
- Krijgt voedingstoffen en kan zo groeien
- Maar kan ook makkelijk verspreiden via de bloedbaan
3.2 Goedaardige/ kwaadaardige tumoren en metastasering
- Niet alle tumoren zijn kwaadaardige of maligne
- Zijn ook goedaardige of benigne tumoren deze zijn omkapseld en groeit nergens in
- Wel grote verschillen in begrenzing, groeiwijze en -snelheid
- Kwaadaardige tumoren: infiltratie en metastasering
Metastasering
- Tumorcellen laten los v primaire tumor en banen zich een weg door weefsels
en infiltreren vervolgens de bloed- of lymfevaten
Carinoma in situ = T0
- Kenmerken v kwaadaardige tumor, maar nog geen infiltrerende groei
Borderline tumor
- Weten niet goed of het goed of kwaadaardig is
Goedaardige tumor
- Groeit meestal niet snel - Meestal niet dodelijk (afhankelijk vd
- Is goed ingekaspeld vitale plaats waar tumor zich bevindt)
- Respecteert anatomische begrenzing - Er treedt zelden recidief (terugkerend)
- Bestaat uit goed gedifferentieerde cellen op
Kwaadaardige tumor
- Zowel proliferatie als de differentiatie zijn gestoord
- Stoort zich niet aan anatomische begrenzingen groeit infiltratief in weefsel en omgeving
- Polymorfe cellen - Metastasering
- Onbehandeld leiden ze steeds tot de dood
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller stefaniepieters. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.49. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
50843 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now