Class notes
College aantekeningen Geschiedenis Van Het Politieke Denken (MAN-BCU2026)
- Course
- Institution
Een zeer uitgebreiden college aantekeningen van het vak Geschiedenis van het Politiek denken.
[Show more]
1 review
By: borstmarthe12 • 2 year ago
Seller
Follow
liseadriaensen
Reviews received
Content preview
Geschiedenis van het Politiek denken1. Introductie
Alle ideeën achter de politieke instituties zijn gevormd door de het geschiedenis van het
politiek denken.
Er zijn twee vragen die zich voordoen bij de vraag wat is politieke theorie?
- Is dat eigenlijk niet heel willekeurig; bijvoorbeeld welke auteurs lees je. Je kan dus
niet stellen als je wilt weten wat politieke theorie is dat je zegt je moet die auteurs
lezen. Dit is al bepaald met een idee over wat politieke theorie is.
De politieke filosofie is een gesprek door de jaren heen. De auteurs reageren op elkaar.
Plato is bijvoorbeeld de leerling van Aristoteles en hij reageert op Aristotelis. Het is dus niet
helemaal willekeurig, want er moet deelgenomen zijn aan dit gesprek.
De westerse politieke geschiedenis is de geschiedenis van de dead white old males. Het is
dus een weerspiegeling van de vooroordelen die er waren in onze cultuur. We kunnen niet
doen alsof die erfenis er niet is. Het is een gesprek tussen witte mannen. Je kan daar geen
mensen tussen plaatsen die niet in dit gesprek waren. Het is een erfenis van onze
geschiedenis en die staat bol over seksistische en racistische vooroordelen. We moeten ons
bewust blijven over de bevoorrechte positie die deze filosofen hadden, zij hadden die
mogelijkheid en vrouwen bijvoorbeeld niet.
Er is een ander risico van het bestuderen van grote filosofen, we durven niet tegen ze in te
denken. Dit is juist niet de bedoeling, je moet dit juist vermijden. We moeten ook kritische
blijven over ook de grote auteurs, is het allemaal wel waar wat plato en aristoteles. We
bezoeken een museum waarin we de auteurs bewonderen. We moeten ons afvragen wat
we met deze auteurs kunnen.
De teksten zijn referentiepunten om het speelveld te begrijpen en de spanningen die de
hedendaagse politieke problemen kenmerken. Om te begrijpen waar we vandaan komen
moeten we de stappen doorlopen om dit te begrijpen. We richten ons echter alleen op de
westerse politieke theorie. Door dit allemaal te begrijpen kan je een kritische houding tegen
ze in te nemen.
Wat is politieke theorie?
Het gaat over grote fundamentele normatieve vragen. Dit zijn vragen die stellen; hoe zou
iets moeten zijn, hoe zou deze samenlevingen moeten georganiseerd worden. Een norm
onderstelt een punt waarop we ons kunnen richten om de samenleving beter te maken.
De meest fundamentele vraag is wat is het beste regime. Wat is het wezen van goed of
slecht bestuur? Dit zijn normatieve vragen.
Allegorie van Goed en Slecht Bestuur; Ambrogio Lorenzitti, Sienna
Een allegorie is een idee dat je uitbeeldt in figuren. Het is een soort grote metafoor die je kan
bekijken. De allegorie bevindt zich in de kamer van 9, waar het bestuur van Sienna plaats
vond. Het fresco is daar geschilderd om het bestuur te herinneren aan haar
verantwoordelijkheden. De fresco beeld uit op verschillende muren hoe goed bestuur is en
,wat er gebeurd als er slecht bestuur is. Het beeld af welke deugde de vertegenwoordigers
moeten hebben.
Het goede bestuur zien we de heerser, en hij is omringt door deugde die de heerser moet
hebben; vrede, moed, prudentie, grootmoedigheid, matigheid en rechtvaardigheid.
Daaronder zien we een koord en dit koord gaat rond de mensen. Niet om ze gevangen te
houden, maar de lijn tussen de heerser en de volk in harmonie te houden. Het goed bestuur
het goede gevolgen, je krijgt dat een stad die gekenmerkt is door voorspoed en vrede. Dit
geldt ook voor het platteland. We zien hier ook het figuur van veiligheid, zij heeft een banner
vast waarop staat; zonder angst zal elk mens veilig reizen en zal ieder in staat zijn om de
grond te bewerken en te zaaien, zolang deze gemeenschap deze dame (rechtvaardigheid)
als soevereine macht aanziet, want zij heeft alle slechten van alle macht ontdaan.
Het slechte bestuur wordt omgeven door ondeugden: hebzucht, ijdelheid, wreedheid,
onbetrouwbaarheid etc. We zien hier een plaatje van oorlog, dood en bederf. De staat is in
een militaire bezetting en vernield. Hier zien we een banner vastgehouden door de terror;
omdat elk slechts zijn eigen goed najaagt is in deze stad rechtvaardigheid onderworpen aan
tirannie; daarom zal niemand deze weg langs gaan zonder te vrezen (ZIE PP).
Het leuke van de fresco, hij beeldt uit naar wat politieke theorie is. Het verondersteld drie
ideeën die in het hart van de politieke filosofie bevinden:
- Goed en slecht bestuur hebben een enorme impact op de levenskwaliteit.
Dat zien we doordat het heersen van rechtvaardigheid en andere deugden maken
het mogelijk voor andere mensen te doen wat hen verrijkt. Als er tirannie heerst heeft
dit dood en verderf tot gevolg
- De vorm van ons bestuur is niet voorbestemd, we hebben daarin een keuze
We hebben een keuze in wat voor bestuur we voeren. Het bestuur maakt hier keuzes
in.
- Wat kunnen een onderscheid maken tussen bestuur dat “goed” is of “slecht.
We hebben politieke kennis over goed en slecht bestuur.
Voorbeelden van slecht bestuur is het Nazi regime, het regime van Mao, Syrië, maar ook
hoe verschillende besturen om gaan met de corona crisis. Het bestuur heeft dus een grote
impact op onze levenskwaliteit.
In een democratie kunnen we misschien wel kiezen, maar gaan ze dan ook echt doen wat
we willen. Zijn ze niet gewoon verbonden aan de kapitalistische markt. In hoeverre laten
leiders zich beïnvloeden door politieke theorieën. De invloed is vaak heel indirect, maar kan
wel heel groot zijn. Echter hebben bepaalde filosofen direct invloed, vaak zien we dat
politieke filosofen ook een rol in de politiek. Soms is de invloed van bepaalde filosofen heel
duidelijk aanwijsbaar.
De invloed van bestuur kan niet gebaseerd op wat rechtvaardig is of niet, die kennis is er
niet. Wat is rechtvaardigheid, je kunt uitzoeken wat mensen daarvan vinden. Je kan dit niet
meten.
,Plato had daar de meeste uitgesproken mening over. Hij gebruikte daar de allegorie van de
grot voor. Hij dacht dat de man die uit de grot is de politieke filosoof is. De mensen in de grot
kijken naar gemaakte meningen die aan hen wordt laten zien. Ze kijken naar een film die de
werkelijkheid niet is. De filosoof heeft toegang tot de ideeënwereld en dat is de werkelijkheid.
Hij gaat vervolgens terug om te vertellen wat het echt is, dan wordt hij niet gelooft.
Dit beeld is ook wel problematische, want het stelt dat de filosoof een elite is die toegang
heeft tot een bepaalde wereld die voor normale mensen niet toegankelijk is.
We kunnen kennis krijgen over een slecht of goed bestuur, maar misschien niet op de
manier van Plato. Maar wel door systematische te kijken naar onze eigen politieke waarden
en vanuit daar een idee over rechtvaardigheid vormen. Maar dit idee kan altijd worden
aangevochten. Echter zeggen sommige mensen weer dat er wel waarheden zijn, maar meer
verbonden aan bepaalde culturen. Dus het is meer een lokaal idee en niet een universeel
idee.
2. Plato
De staat is geschreven tussen 380 voor chr. Het is het eerste grote boek in de filosofie, het
startpunt van de westerse filosofie. Het gaat over veel meer dan democratie. Er zitten ook
allerlei zaken in over moraliteit in de brede zin van het woord. Het is een boek dat een
andere betoog kant, het zijn dialogen. Het is literatuur en filosofie tegelijkertijd. De dialogen
zijn discussies tussen gesprek partners.
Plato is geboren om 427 v.chr. In een rijke familie in Athene. Er gebeuren allerlei
gebeurtenissen op die invloed hebben op Plato.
- 507: ontstaan van de democratie
- 480: Grieken verslaan de Perzen
- 469: Pericles komt aan de macht: een tijd van voorspoed, veel ontwikkelingen op
gebied van wiskunde, geschiedenis etc.
- 431: Begin van de Peloponnesische oorlog; moeilijke periode, de oorlog tussen
Athene en Sparta.
- 427: Geboorte Plato; Plato is tijdens de oorlog geboren
- 404: Athene verliest de oorlog; er komt de tirannie van de 30. 30 Bestuurders die het
bestuur op een tirannie wijze besturen.
- 403: Democratie wordt hersteld; na een jaar worden ze verwijderd door een opstand
van de mensen.
- 399: Executie Socrates door democratisch bewind; belangrijke invloed op Plato, een
dramatische gebeurtenis voor Plato. Want hij was belangrijk voor Plato. Dit heeft
volgens velen de aanleiding gegeven van de kritiek op de democratie en het
schrijven van de staat
- 387: Plato sticht de Academie; waar het academische leven ontstaat.
Er zijn veel intellectuele invloeden op Plato. De belangrijkste invloed is Socrates. Socrates is
de leermeester van Plato. Het is een atypische filosoof, omdat hij niks gepubliceerd heeft.
Het niks opschrijven heeft iets te maken, met het feiten dat een belangrijk leerstuk is ‘weten
en niet weten’. Hij had veel discussies met mensen, hij stelde de vraag: wat is het.
Bijvoorbeeld wat is rechtvaardigheid. Als de gesprekspartner begon met antwoord geven,
dan ging socrates het antwoord problematiseren. Het resultaat was bijna altijd dat de
, gesprekspartner tot het inzicht kwamen dat ze niet weten wat het is. Het beseffen dat je iets
niet weet.
De Staat (Politeia): Titel en setting
Het boek waar het om gaat. De staat verwijst naar de term Politeia, en dit betekent zoiets als
de stad. Het idee van de staat is, om te beschrijven wat het ideale regime zou zijn van een
stadstaat. Hierbij moet je niet alleen denken aan de instituties, ook over de cultuur in een
brede zin, its way of live. Bij plato gaat het erom om het ideaal regime te beschrijven.
Hij is niet tegen kunst, maar tegen bepaalde vormen. Want dit leidt volgens hem ertoe dat ze
rechtvaardigheid zien als het juiste.
Alles heeft een betekenis. De eerste zin van het boek is een belangrijke zin.
Ik daalde af naar de piraeus
Deze zin beschrijft Socrates, hij gaat van Athene naar de zeehaven. Athene ligt hoger, dus
hij daalt af naar de haven. Dit heeft ook een sybolische betekenis met het afdalen tot het
grot van het niet weten. Tijdens het ondemocratische bewind was dit de plaats waar de
meeste weerstand werd geboden. Plato verwijst hier dat democratie een belangrijk
onderwerp wordt.
Plato beschrijft dat Socrates afdaalt om een fesitival te bezoeken. Hij ontmoet hier
polemartes. Hij nodigt hem uit om te eten, en hij gaat eten. Dan begint de echte dialoog
Rechtvaardigheid: wat is het en waarom er naar streven?
de Sevalus is een aardige man, en heet hem welkom. Socrates stelt in de eerste ontmoeting
een brutale vraag: hoe is het om zo oud te zijn en zo dicht bij de dood. Het is een hint van
Plato aan de lezer, over het karakter van socrates. Het is ook een hint van de aard van
filosofie, het is bereid om tegen de conventie in te gaan en niet bezig met goede manieren.
Sevalus is niet belegd, en zegt dat het niet erg is om oud te zijn. Hij heeft geen sexuele
verlangen meer, en dat geeft rust. En nu kan hij zich bezig houden met rechtvaardigheid.
Socrates geeft hier de eerste concept van rechtvaardigheid
- Eerlijk zijn en ieder het zijne geven (Cephalus): socrates gaat dit meteen
problematiseren. Je leent een mes van een vriend, en die vriend vraagt zijn mes
terug. Hij is een beetje gek, is het dan rechtvaardig om hem het mes terug te geven.
Cephalus verlaat de ruimte en komt niet meer terug in het dialoog. Het is de belichaming van
de conventie. Plato zegt hiermee dat de filosofie echt kan beginnen als de conventie het
pand verlaten heeft. Dus wanneer de tradities tussen haakjes wordt gezegd. En je open te
stellen dat dingen anders kunnen zijn. Dan gaan we naar een tweede definitie, want de zoon
probeert zijn vader te redden. Hij zegt mijn vader bedoelt dit.
- Goed doen aan je vrienden en schade berokkenen aan je vijanden (Polemarchus):
hij ziet rechtvaardigheid als loyaliteit aan de mensen waarmee je je identificeert.
Socrates verwerpt dit ook. Loyaliteit aan de groep kan geen deugd zijn, want dan
maken we nooit fouten tussen de vraag wie onze vrienden en vijanden zijn. Dan
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller liseadriaensen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.97. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75323 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now