Week 1A: infrastructuur, bevoegdheid van de rechter en
procesbeginselen
Wat is burgerlijk procesrecht?
- Burger vs burger (niet overheid)
- Spelregels van het burgerlijk geding
o Regels voor de gedingvoering voor de burgerlijke rechter
o Regels voor de tenuitvoerlegging van uitspraken
- Formeel en materieel privaatrecht:
o BPR: formeel privaatrecht (Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering en Wet op de
rechterlijke organisatie) dit is het burgerlijk procesrecht
o Burgerlijk recht: materieel privaatrecht (Burgerlijk Wetboek)
Doel
- Doel: vaststelling en realisering van materiële rechten van burgers jegens elkaar
o Vaststelling van rechten:
Fase voorafgaand aan procedure (voorlopige regels)
Procedure
o Realisering van rechten:
Executie en tenuitvoerlegging (week 3B)
- Doel om naar de rechter te gaan: eigenrichting tegengaan
- Contentieuze jurisdictie/ eigenlijke rechtspraak:
o Berechting van geschillen door rechter
- Voluntaire (gracieuze) jurisdictie/ oneigenlijke rechtspraak:
o Geen sprake van een geschil, maar toch rechter nodig (bijv. echtscheiding terwijl
partijen het al eens zijn)
o Rechtsverhouding vaststellen of wijzigen, ook als partijen het eens zijn
o Voorziening wordt exclusief door rechter gegeven (bijv. echtscheiding kan alleen
door rechter uitgesproken worden)
Nederlandse bronnen
- Wetten, zoals:
o Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv)
o Wet op de rechterlijke organisatie (RO)
o Faillissementswet, Advocatenwet, Wet op de rechtsbijstand,
Gerechtsdeurwaarderswet etc.
- Procesreglementen
o Rechtersrecht (rechtspraak.nl)
o Rechters hebben de regels van bijv. Rv praktisch uitgewerkt
- Rechtspraak
o Hoge Raad
o Feitenrechtspraak (rechtbanken en hoven)
KEI
- KEI: kwaliteit en innovatie
o Digitaliseren van rechtspraak (is nog niet helemaal gelukt)
o Nieuwe regels van burgerlijk procesrecht (wel helemaal gelukt)
- 2016: KEI (Stb. 2016, 288-294)
o Versnelling, vereenvoudiging, digitalisering
- 1 maart 2017
o HR: invoering nieuw procesrecht en digitalisering (digitaal procederen)
- 1 september 2017
1
,Burgerlijk proces- en insolventierecht
o Rb GLD en MNE: invoering nieuw procesrecht en digitalisering
o Landelijke invoering bepaalde bepalingen KEI
- 1 oktober 2019: Spoedwet KEI
o Landelijke invoering bepaalde bepalingen KEI
o Rb GLD en MNE: stoppen met digitaal en weer conform landelijk procesrecht
Spoedwet KEI 2019
- Sterkere regierol rechter
- Mondelinge behandeling: meer mogelijkheden
- Meer in weken 1B en 2A
Internationale bronnen
- Internationale regelingen, zoals
o EVRM
o Brussel I-bis verordening (EU)
- Internationale rechtspraak
o EHRM: pas het EVRM toe
o HvJ EU: doen ook uitspraken die voor burgerlijk procesrecht van toepassing zijn
Soorten civiele procedures
- Overheidsrechter (gaan we het vooral over hebben bij dit vak):
o Dagvaardingsprocedure (week 1B)
o Verzoekschriftprocedure (week 2A)
o Deelgeschilprocedure (nieuwer): partijen die in onderhandelingen zijn, maar uit een
onderdeel (deelgeschil) niet komen, dat onderdeel aan de rechter voorleggen
- Particuliere rechter (alternatieve vorm van rechtspraak):
o Arbitrage (‘scheidsgerecht’): anders dan de gewone rechter
o Bindend advies (vaststellingsovereenkomst (7:900 BW) tussen partijen)
Is geen rechtspraak, dus als iemand zich er niet aan houdt moet je alsnog
naar de rechter gaan
Bijv. Geschillencommissies, KiFID
o Collectieve actie: belangenstichting, voor een groep gedupeerden
Mediation
- Alternatief voor rechtspraak (in plaats van rechtspraak)
o Neutrale derde die partijen begeleidt bij het vinden van een oplossing in onderling
overleg (doet dus ook geen uitspraak)
- Belangrijke kenmerken: vrijwillig en vertrouwelijk
o Mediator kan zelfs gebruik maken van caucus: mediator praat steeds met één van de
partijen praat (heel vertrouwelijk, anders in de rechtbank: hoor en wederhoor)
- Opmars van mediation:
o 818 lid 2 Rv: verwijzing door rechter naar mediation
o Europese mediationrichtlijn
o NL mediationwetgeving in de maak
Taken van overheidsrechter
- Uitspraak doen (knopen doorhakken):
o Geschil beslechten (contentieuze jurisdictie)
o Voorziening geven (voluntaire jurisdictie)
- Schikking beproeven
o Iets wat partijen zelf nog bereiken op de zitting, onderhandelen en afspraken maken
- Verwijzen naar mediation of hulpvormen (hulpvorm: alleen voor familierecht)
o Hulpvorm: bijv. communicatieverbeteringstraject, begeleiden omgangstraject
- Conflictoplossing: in toenemende mate niet alleen aandacht voor juridische aspecten, maar
ook voor onderliggende belangen
2
,Burgerlijk proces- en insolventierecht
o Conflict is breder dan het juridische geschil, kan bijv. gaan om onderlinge niet-
juridische dingen (bijv. waarom is iemand nou zo boos?)
Dagvaardingsprocedure
- Dagvaardingsprocedure:
o Wet: (vormen van) ‘vordering’ dan sprake van dagvaardingsprocedure
o In beginsel contentieuze zaken (geschil tussen partijen)
o Doorgaans rechtsbetrekkingen die ter vrije bepaling van partijen staan
o Terminologie:
Dagvaarding
Eiser: degene die procedure start
Gedaagde: wederpartij
Vonnis (in eerste aanleg) of arrest (in hoger beroep en cassatie): uitspraak
o Verloop: meer in week 1B
Verzoekschriftprocedure
- Verzoekschriftprocedure:
o Wet: (vormen van) ‘verzoek’ dan sprake van verzoekschriftprocedure
o Zowel voluntaire als contentieuze zaken
o Bijv.: personen- en familiezaken, arbeidszaken
o Ook rechtsbetrekkingen die niet ter vrije bepaling van partijen staan (bijv. het gezag
van ouders over hun kind na echtscheiding)
o Terminologie:
Verzoekschrift
Verzoeker: degene die procedure start
Belanghebbende/verweerder: wederpartij
Beschikking: uitspraak
o Verloop: meer in week 2A
Hoofdrolspelers
- Partijen: iemand moet de procedure starten
- Rechter
- Griffier: degene die aantekeningen maakt, concepten schrijft voor uitspraken
- Gerechtsdeurwaarder
- Advocaten of andere rechtshulpverleners
- Onafhankelijke raadgevers aan rechter (kunnen advies geven)
o OM
o Internationaal Juridisch Instituut of instantie in ander land
o Raad voor de Kinderbescherming
Partijen
- Materiële partij: degene wie de zaak aangaat (gewoon degene zelf)
- Formele partij: degene op wiens naam geprocedeerd wordt (bijv. wettelijke
vertegenwoordiger van minderjarige of bewindvoerder)
- Doorgaans vallen materiële en formele partij samen
- Voorbeeld van uitzondering
o Materiële procespartij: minderjarige, want procesonbekwaam
o Formele procespartij: wettelijk vertegenwoordiger (in beginsel ouders)
Gerechtsdeurwaarder
- Gerechtsdeurwaarderswet
- Twee gezichten: openbaar ambtenaar, maar voert ook zijn eigen bedrijf
- Taak: ambtshandelingen, zoals
o Betekenen van oproepingsbericht/dagvaarding
o Ontruimingen
o Beslagen
3
, Burgerlijk proces- en insolventierecht
o Executoriale verkopingen
- Tuchtrechtspraak: moet waarborgen dat ze hun werk goed uitvoeren, hier zijn ze aan
gebonden
Advocaten
- Rechtsbijstand: voor, tijdens en na proces
- 18 Gw: recht op rechtsbijstand
o EHRM (Airey/Ierland): overheid moet advocaat betalen als iemand dat niet zelf kan
- Hoofdregel: verplichte procesvertegenwoordiging (79 lid 2 Rv en 278 lid 3 Rv)
o Advocaatzaken
o Toegang tot de rechter kan alleen door middel van de advocaat: kosten van
rechtsbijstand
- Uitzonderingen:
o Kantonzaken (79 lid 1 Rv): in persoon of bij gemachtigde (80 lid 1 Rv)
o Gedaagde in kort geding: ook in persoon (255 lid 1 Rv)
Rechterlijke indeling
- Elf rechtbanken (Amsterdam, Den Haag, Gelderland, Limburg, Midden-Nederland, Noord-
Holland, Noord-Nederland, Oost-Brabant, Overijssel, Rotterdam en Zeeland-West-Brabant)
o Eerste aanleg
- Vier gerechtshoven (Amsterdam, Arnhem-Leeuwarden, Den Haag en 's-Hertogenbosch)
o Appelinstantie
- Hoge Raad (Den Haag)
Bevoegdheid rechter
- Internationale rechtsmacht (gaan we in dit vak niet verder op in)
o O.m. Brussel I-bis verordening (EU)
o Aanvullend: art. 1-14 Rv
o Nader in mastervak IPR (Internationaal Privaatrecht)
- Absolute bevoegdheid: welk soort gerecht (Rb/ Hof/ HR)?
- Relatieve bevoegdheid: waar?
Absolute bevoegdheid (soort)
- Eerste aanleg: rechtbank (42 RO) verschillende kamers:
o Kantonzaken (93-98 Rv en 47 RO): 25.000 euro of aardvorderingen (o.a.
arbeidszaken en huurzaken ongeacht hoogte van de vordering)
o Overige civiele zaken (niet-kantonzaken = civiele zaken)
o In beginsel enkelvoudige rechtspraak (15 Rv): rechter zit er in beginsel alleen met de
griffier, maar soms met drie rechters (meervoudige rechtspraak)
o Verkeerde kamer: verwijzing (71 Rv)
- Hoger beroep: gerechtshof (60 RO)
o In beginsel meervoudige rechtspraak, door drie raadsheren (16 Rv)
Rechter heet hier raadsheer (ook de vrouw)
- Cassatie: Hoge Raad (78-80 RO)
o Meervoudige rechtspraak, door in beginsel vijf raadsheren (17 Rv)
- Verkeerd gerecht: ambtshalve (uit zichzelf) onbevoegdverklaring en verwijzing door rechter
(72 en 73 Rv)
Relatieve bevoegdheid (waar)
- Dagvaardingsprocedure (99-110 Rv):
o Hoofdregel: woonplaats gedaagde (wederpartij) (99 Rv)
o Alternatieve bevoegdheid (100-107 Rv): de eiser kan kiezen tussen of de woonplaats
van de gedaagde of elders
o Exclusieve bevoegdheid (103 en 108 Rv): huurzaken, daar waar het gehuurde zich
bevindt
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller charlotterussel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.86. You're not tied to anything after your purchase.