Biologie voor jou Thema 4 Voeding en vertering
Boek 4b vmbo-gt ISBN: 978 94 020 2974 1
Basisstof 1 Voedsel
Voedselproductie door bacteriën en schimmels
Bacteriën en schimmels-> zetten koolhydraten om in stoffen die nuttig zijn bij de productie van
voedingsmiddelen. De smaak van yoghurt is zuur door melkzuurbacteriën.
Bacteriën-> energierijke stoffen uit melk om in melkzuur
Gisten-> energierijke stoffen om in koolstofdioxide en alcohol
Dit zijn voorbeelden van stofwisselingsprocessen
Enzymen
Bepaalde stoffen zorgen ervoor dat reacties snel plaatsvinden. Dit zijn enzymen. Enzymen zijn
speciale eiwitten. 1 enzym, versneld 1 reactie in 1 cel.
Enzymactiviteit
Enzymactiviteit: de snelheid waarmee een enzym een reactie versneld. Enzymactiviteit is afhankelijk
van 2 factoren: temperatuur en zuurtegraad. Een diagram waarin enzymactiviteit weergegeven is
noem je een optimumkromme. Onder het minimumtemperatuur is er geen enzymactiviteit. Als de
temperatuur boven het minimum stijft komt er enzymactiviteit. Enzymen zijn werkzaam in vloeistof.
De vloeistoffen bestaan uit water en opgeloste stoffen. Door opgeloste stoffen heeft de vloeistof een
bepaalde zuurtegraad of PH.
Voedsel conserveren
Door conserveren van voedsel in voedsel langer houdbaar. Boven 10 graden kan voedsel snel
bederven. Het bederven van rauw vlees wordt veroorzaakt door salmonellabacteriën.
Conserveermiddelen en toegevoegde stoffen
Verpakt voedsel bevat conserveermiddelen om iets langer houdbaar te maken. Natuurlijke
conserveermiddelen: zuur (azijn), suiker, zout. Aan veel voedsel wordt kunstmatige
conserveermiddelen toegevoegd. Om voedsel aantrekkelijk er te maken gebruiken ze kleurstoffen,
geurstoffen en smaakstoffen. Dit noem je additieven.
Basisstof 2 Voedingsmiddelen en voedingsstoffen
Voedingsmiddelen en voedingsstoffen
Voedingsmiddelen zijn de producten die je eet en drinkt. Voedingsmiddelen zijn plantaardig of
dierlijk. Voedingsstoffen zijn bruikbare bestanddelen van voedingsmiddelen. Zes groepen
voeddingstoffen zijn: eiwitten, koolhydraten, vetten, water, mineralen (zouten) en vitaminen. Je hebt
ze alle 6 nodig om gezond te blijven. mineralen en vitaminen noem je beschermende stoffen.
Plantaardige voedingsmiddelen bevatten voedingsvezels. Voedingsvezels zijn plantaardige stoffen die
enzymen van een mens niet kunnen verteren
, Eiwitten
Eiwitten zijn belangrijk als bouwstof. Cellen bestaan bijna helemaal uit eiwitten en alle enzymen
bestaan uit eiwitten. Voor vorming van cytoplasma zijn eiwitten nodig.
Koolhydraten
Glucose, suiker en zetmeel zijn koolhydraten. Plantaardige voedingsmiddelen bevatten vooral
koolhydraten. Dierlijke voedingsmiddelen bevatten vaak weinig koolhydraten. Koolhydraten zijn
belangrijke bouwstoffen: ze leveren energie. Ze dienen ok als bouwstof en reservestof. Suiker en
zetmeel-> verteerd tot glucose-> groot deel wordt verbrand in cellen-> kleiner deel wordt omgezet in
glycogeen.
Vetten
Vetten dienen als brandstof, maar zijn ook belangrijk als bouwstof. Als je meer ver binnen krijgt dan
nodig, wordt het opgeslagen als reservestof. Als je teveel vet en koolhydraten eet, wordt je dikker. Er
zijn gezonde vetten en minder gezonde vetten onverzadigde vetten, plantaardige vetten zijn gezond
en zitten in vloeibaar ver, noten en vis. Verzadigde vetten, dierlijke vetten, zijn minder gezond
verzadigde vetten dienen als brandstoffen, niet als bouwstoffen.
Water
Water is een bouwstof. Organismen bestaan voor het grootste deel uit water. Water is belangrijk
voor het vervoer van stoffen in je lichaam.
Mineralen (zouten)
Minderalen noem je ook wel zouten. Voorbeelden van mineralen calcium (kalk), fluoride, ijzer,
natrium en kalcium. Je lichaam heeft mineralen nodig als bouwstoffen en beschermende stoffen.
Vitaminen
Vitaminen dienen als bouwstoffen en beschermende stoffen. Door een tekort aan bepaalde
vitaminen kan je ziek worden. Als je gevarieerd eet krijg je genoeg van alles binnen.
Voedingsstoffen aantonen
Je kunt de voedingsstoffen in voedingsmiddelen aantonen me indicatoren. Een voorbeeld van een
indicator is joodsoplossing. Glucose kan je aantonen met teststrookjes. Op het teststrookje zie je dat
de indicator verkleurt.
Basisstof 3 Voeding en leefstijl
Adviezen voor gezonde voeding
Goede voeding is nodig voor een goede gezondheid, maar je moet je voeding wel in de juiste
hoeveelheid nemen.
De schijf van vijf:
- Vak 1: eet genoeg groente en fruit-> vitamine C, mineralen en vezels
- Vak 2: eet dagelijks zachte of vloeibare smeer of bereidingsvetten-> leveren vetten ven
vitaminen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Esmeest123. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.66. You're not tied to anything after your purchase.