Samenvatting Inleiding in het Nederlands Recht, Verheugt. Hoofdstukken 1 t/m 4 volledig samengevat. Ik heb het tentamen zelf in de eerste kans gehaald.
Juridische Gereedschapskist
Hoofdstuk 1 Recht in het algemeen
Rechtsregels hebben als doel om menselijke gedragingen te ordenen en daarmee ook te
uniformen, doordat ze voor iedereen gelijkelijk van kracht zijn. Rechtsregels beogen dus
een zekere maatschappelijke ordening van menselijk gedrag. Dat gebeurt door het
vaststellen van voorschriften waarin gedragingen worden benoemd in termen van
bevoegdheden en verplichtingen. Vaak houden deze een gebod of een verbod in. De
meeste rechtsregels beogen door het voorschrijven van gedrag een zekere gerechtigheid te
bevorderen. Tegelijk speelt bij rechtsregels de doelmatigheid vaak een rol. Het rechts
bestaat grotendeels uit een verzameling van regels die betrekking hebben op het handelen
van mensen als leden van de samenleving en op de organisatie van die samenleving. Het
recht heeft twee belangrijke functies:
Het ordenen en uniformen van menselijk gedrag door het stellen van regels.
Het recht zorgt dat die regels worden gehandhaafd door geschilbeslechting.
Onder de term ‘recht’ verstaan we het geheel van geldende rechtsregels. We gebruiken
daarvoor de term positief recht en een synoniem daarvoor is objectief recht. Dit is een
optelsom van alle rechtsregels die op dit moment in Nederland gelden. De rechtsregels van
het objectieve recht ordenen de verhouding tussen personen door aan hen bevoegdheden
en verplichtingen toe te kennen. Een tweede vorm van recht is subjectief recht. Dit is de
bevoegdheid die iemand in een concreet geval aan een regel van objectief recht ontleent.
Een recht is een aan het objectieve recht ontleende, individuele bevoegdheid. Het woord
‘recht’ heeft dus twee betekenissen:
Algemene regel(s) (law)
Individuele bevoegdheid (right)
Iedere individuele bevoegdheid die iemand jegens een ander of jegens alle anderen kan
doen gelden, moet altijd berusten op een algemene regel. Rechtsbronnen zijn de bronnen
waaruit het geldend recht voortvloeit. Het gaat om de vorm waarin rechtsregels zich
voordoen, en niet om de inhoud van de regels. Rechtsbronnen in het Nederlandse recht:
De wet
De jurisprudentie (rechtspraak)
De gewoonte
Verdragen en sommige besluiten van volkenrechtelijke organisaties.
Het staat ieder land in beginsel vrij in zijn wetgeving te regelen wat het nodig acht, en te
bepalen welke bevoegdheden aan het bestuur en de rechterlijke macht toekomen. Dit
verschijnsel wordt soevereiniteit genoemd. Naast nationaal recht geldt binnen staten ook
internationaal recht.
Regels die betrekking hebben op de rechten en plichten van personen in hun onderling
verkeer, worden regels van materieel recht genoemd. Zij zijn op de inhoud gericht.
Regels over de wijze van procederen bij de rechter worden regels van formeel recht
genoemd. Formeel recht wordt ook procesrecht genoemd. Pas als er moeilijkheden in het
materieel recht ontstaan komt het procesrecht in beeld.
Staatsrecht
Het staatsrecht bevat de regels die betrekking hebben op de organisatie van de Staat en
zijn organen en op de bevoegdheden van die organen. Het omvat tevens de verhouding
van burgers tot de Staat en de mogelijkheden die de burgers hebben om invloed uit te
oefenen op het functioneren van de diverse staatsorganen. Het wettelijk fundament van het
staatsrecht wordt gevormd door de Grondwet. Het eerste hoofdstuk van de GW gaat over
de grondrechten. Deze berusten op de gedachte dat de mens meer is dan alleen
onderdaan van een staat en dat de overheid dat meerdere heeft te eerbieden. Type
grondrechten:
Vrijheidsrechten
Politieke rechten
, Quinn de Jongh, ERE1V.D Woensdag 11 november 2020
Sociale rechten
Naast de grondwet en de organieke wetten bestaat het staatsrecht uit een aantal regels die
geleidelijk in het parlementaire leven zijn ontwikkeld en die niet in een wettelijke regeling
zijn vastgelegd, het gewoonterecht. Het gaat om de verhouding tussen regering en
parlement en om de gang van zaken bij de kabinetsformatie.
Bestuursrecht
Een synoniem voor bestuursrecht is administratief recht. De belangrijkste wettelijke
regeling van het bestuursrecht is de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Het bestuursrecht
bevat regels oer het opreden van de bestuursorganen tegenover de burger en een eigen
procesrecht voor de beslechting van geschillen. In het bestuursrecht staat de
rechtsverhouding tussen overheid en burger centraal deze relatie komt voor een grot deel
tot uiting in de zogenoemde beschikking. Dit is een besluit van een bestuursorgaan in een
individueel geval. Het materiële bestuursrecht houdt zich in hoofdlijnen bezig met de
bevoegdheid van bestuursorganen tot het maken van beschikkingen en met de vereisten
die aan een rechtsgeldige beschikking worden gesteld. Beschikkingen zijn alleen geldig als
ze in overeenstemming zijn met de wet en met de zogenoemde algemene beginselen
van behoorlijk bestuur. Tegen een beschikking kan de burger bezwaar maken bij het
bestuursorgaan dat de beschikking uitvaardigde.
Strafrecht
Het materiële strafrecht geeft aan welke gedragingen strafbaar zijn, wie de dader is en
welke straffen voor het plegen van strafbare feiten kunnen worden opgelegd. Het materiële
strafrecht is grotendeels neergelegd in het Wetboek van Strafrecht. Het formele strafrecht
bevat voorschriften omtrent de gang van zaken bij de opsporing van strafbare feiten, het
onderzoek ter terechtzitting en de tenuitvoerlegging van de straf. Het strafprocesrecht is
vrijwel volledig geregeld in het Wetboek van Strafvordering. Strafbare feiten kunnen
worden gepleegd door natuurlijke personen en door rechtspersonen. De belangrijkste
strafrechtelijke sancties zijn gevangenisstraf, hechtenis, taakstraf en geldboete (art. 9 Sr).
Burgerlijk recht
Het burgerlijk recht of privaatrecht heeft de juridische betrekking tussen personen
onderling tot onderwerp. Het burgerlijk recht is geregeld in het Burgerlijk Wetboek (BW). In
het materiële privaatrecht kan men twee hoofdgroepen van relaties onderscheiden:
Regels betreffende de persoon
o Personen- en familierecht
o Rechtspersonenrecht
Regels betreffende het vermogen van een persoon (vermogensrecht):
Het vermogen is een optelsom van alle rechten en verplichtingen van een persoon die
op geld waardeerbaar zijn en in beginsel ook overdraagbaar zijn.
Hoofdstuk 2 Recht en staat
Binnen de inrichting van de Staat is in Nederland de theorie van de Trias Politica erg
belangrijk. Deze is afkomstig van de Franse denker en rechter Montesquieu. Volgens deze
leer vormt het een bedreiging voor de vrijheid van de burger, als alle staatsmacht in één
hand of bij een kleine groep machthebbers zou berusten. Dan is er sprake van
machtsconcentratie en moet voor tirannie worden gevreesd. Omdat de Trias Politica een
spreiding en verdeling van de staatsmacht bevat, wordt deze ook aangehaald als ‘de leer
van de machtenscheiding’:
Wetgevende macht
Deze is opgedragen aan de regering en de Staten-Generaal tezamen. De Staten-
Generaal vertegenwoordigen het gehele Nederlandse volk en bestaan uit de Eerste en
Tweede Kamer. De regering en de SG tezamen zijn dus bevoegd tot het maken van
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller quinndejongh. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.98. You're not tied to anything after your purchase.
