H1 Verandering en agogiek
§1.1 Veranderen en helpen veranderen
Elke verandering stelt eisen aan de betrokkenen. Zij moeten zich nieuwe normen, nieuwe
gewoontes, nieuwe gedachten, nieuwe technieken eigen maken. Het vertrouwde wordt verlaten en
nieuw gedrag wordt uitgeprobeerd.
Communicatie is een doel om gedrag te beïnvloeden en dus te veranderen. Professionele
beïnvloeding: de bedoeling dat mensen het op de een of andere manier beter krijgen.
Agogie is een verzamelnaam voor alle beroepen met betrekking tot dienst- en hulpverlening
(=agogische beroepen, gedaan door agogen)
De leer van de algemene principes van deze werkvelden wordt agogiek genoemd: de leer van het
dóen veranderen van mensen, van het veranderen in overgankelijke zin. De agogiek biedt
aanwijzingen voor de wijze waarop je mensen kunt helpen, begeleiden of beïnvloeden bij
veranderingsprocessen.
§1.2 Kenmerken van agogie
Beïnvloeden en veranderen zijn kernbegrippen in de agogiek. Wanneer een beroep een agogisch
beroep is, moet deze aan de volgende voorwaarden voldoen:
1. Het gaat om een psychosociale verandering: Psychosociaal is een samentrekking van ‘psyche’
(ziel/geest) en ‘sociaal’ (alles wat te maken heeft met de onderlinge verhoudingen van mensen).
Tot het psychosociale behoort: gevoelens en houdingen (attitudes), gedragingen, gedachten,
beelden, fantasieën etc.
Psychosociaal functioneren heeft betrekking op individuele mensen en mensen in
groepsverband. Agogische verandering houdt een leerproces in, maar dit gaat verder dan het
‘weten’.
2. De beïnvloeding vindt beroepsmatig plaats: We spreken pas van agogie als degene die de
verandering probeert te bewerkstelligen, dit nadrukkelijk doet op grond van het beroep dat hij
uitoefent. Iemand kan pas agoog worden genoemd als helpen veranderen (een deel van) zijn
taak is.
3. De beïnvloeding is doelgericht: Agogisch werk houdt in dat verandering altijd naar een situatie is
die van tevoren nadrukkelijk bedacht en gepland is. De verandering moet bedoeld zijn.
4. De veranderaar werkt systematisch: Een agoog probeert systematisch díe omstandigheden te
scheppen waarvan hij denkt dat ze de beoogde verandering kunnen vergemakkelijken. Hij maakt
een plan voor zijn activiteiten en stemt deze zorgvuldig op elkaar af, waarbij hij zich baseert op
zijn vakkennis en ervaring.
5. De beïnvloeding vindt bewust plaats: De beïnvloeding vindt openlijk en eerlijk plaats.
6. De verandering wordt door de betrokkenen gewenst: In de agogie staat het belang centraal van
diegene om wiens verandering het gaat, daarom moet deze gewenst zijn.
7. De beïnvloeding wordt vrijwillig ondergaan: Er wordt van agogie gesproken als degene die
beïnvloed wordt zich hieraan vrijwillig onderwerpt.
8. De beïnvloeding is niet wederzijds: Er is een ongelijke rolverdeling tussen de agoog en degene
die hij helpt te veranderen.
9. Het gaat om (jong)volwassenen: (jonge) kinderen worden onder pedagogie gerekend.
De bovengenoemde eigenschappen van agogie zijn eerder richtinggevend dan absoluut.
Agogie is de leer van eenzijdige, systematische, doelgerichte, beroepsmatige beïnvloeding die gericht
is op het bereiken van een meer wenselijk geachte psychosociale situatie van volwassenen
(individueel of in onderling verband) die zich van deze beïnvloeding bewust zijn en die deze situatie
ook nastreven.
, §1.3 Cliënt
De agoog is degene die een persoon helpt te veranderen. Voor degene die de verandering of
beïnvloeding ondergaat, zijn verschillende namen. Patiënt wordt gebruikt bij de medische traditie,
maar staat samen et een afhankelijke en onzelfstandige rol. Daarom wordt diegene de cliënt
genoemd: gelijkwaardigheid en zelfstandigheid staat centraal.
Wanneer er een verandering is met verschillende personen tegelijk, wordt er gesproken van een
cliëntsysteem. Wanneer het om grotere groepen mensen gaat, wordt dit ook wel een doelgroep
genoemd.
§1.4 Met of zonder K?
Pedagogie: het begeleiden/opvoeden van kinderen agogie voor kinderen.
Andragogie: het begeleiden/opvoeden van volwassenen
VS
Pedagogiek: de leer van het begeleiden en opvoeden van kinderen.
Andragogiek: de leer van het begeleiden en opvoeden van volwassenen.
Agogiek: de leer van het begeleiden en helpen veranderen van mensen in het algemeen.
Pedagologie: de wetenschap die zich bezighoudt met bestudering van en onderzoek naar pedagogie
en pedagogiek.
§1.5 Beroepen en velden
Er zijn beroepen waarin de agogie centraal staat en waarbij er een agogisch aspect is.
Werkveld: het geheel van instellingen, mensen, beroepen, organisaties, regels, wetten en dergelijke
die zich bezighouden met hetzelfde doel of dezelfde doelgroep. Bv gezondheidszorg, reclassering,
maatschappelijk werk etc.
§1.6 Niveaus van psychosociaal functioneren
Op basis van de aard van het psychosociale functioneren worden er vier soorten cliëntsystemen
onderscheiden:
Individuele personen: gevoelens, houding tov mensen en dingen, persoonlijke ervaringen, gedrag,
zelfbeeld, identiteit, ambitie, overtuigingen, behoeften en zijn verlangens.
Groepen: een verzameling van mensen die elkaar kennen, die met elkaar omgaan en die ook
herkenbaar zijn als bij elkaar horend. Bv echtparen, gezinnen, teams, leefgroepen etc.
Organisaties: bestaan onder meer uit individuen en groepen. Een organisatie is anoniemer dan een
groep, de communicatie is formeel geregeld.
Grotere samenlevingsverbanden: een grote, doorgaans anonieme verzameling mensen die een of
ander gemeenschappelijk kenmerk hebben.
Microniveau: individuen en (kleine) groepen
Mesoniveau: organisaties en kleinere samenlevingsverbanden, bv buurten
Macroniveau: grotere samenlevingsverbanden of de maatschappij als geheel
§1.7 Verandering nader bekeken
Een verandering is als het ware het verschil tussen een nieuwe en een oude situatie. Hierbij is er een
onderscheid tussen vervangen: er verdwijnt iets ten gunste van iets nieuws, of toevoegen: het oude
blijft bestaan, maar er komt iets nieuws bij.
Negatieve uitgangssituatie: er is een probleem en de verandering bestaat uit de oplossing van dat
probleem.
Niet-veranderen kan soms ook opgevat worden als verandering.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sharonaaap. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.80. You're not tied to anything after your purchase.
