Boek Thema’s Maatschappijleer- VWO - Parlementaire democratie – Par. 1/2/3/4/5
Par.1 Wat is politiek?
Par. 2 Politieke stromingen
Par. 3 Politieke partijen
Par. 4 Verkiezingen
Par. 5 regering en parlement
Par.1 Wat is politiek?
Wat is politiek?
- Politiek is de manier waarop een land bestuurd wordt. Politiek houdt zich bezig met het oplossen van
maatschappelijke problemen d.m.v. politieke besluitvorming. De besluiten van politici hebben veel invloed op
het leven van burgers. Een aantal terreinen waarover voortdurend besluiten worden genomen zijn: Openbare
orde en veiligheid -> inzetten meer politieagenten;
Buitenlandse betrekkingen -> uitzenden van militairen naar een vredesmissie;
Infrastructuur -> aanleg van spoor-, auto- en waterwegen;
Welvaart -> zorg voor voldoende werkgelegenheid voor jongeren;
Welzijn -> wegwerken van de wachtlijsten in de ziekenhuizen;
Onderwijs -> gratis maken van schoolboeken.
Wat is een democratie? Wat is een directe democratie? Wat is een indirecte democratie?
- Een democratie is een staatsvorm waarbij de bevolking invloed heeft op de politieke besluitvorming. Letterlijk
betekent het, het volk regeert.
- Een directe democratie wil zeggen dat volksstemming worden gedaan door veel mensen bij elkaar die dan
aangaven wat ze stemden. Dit komt bijna nergens meer voor.
- Een indirecte democratie wil zeggen dat het volk niet zelf beslist maar via vertegenwoordigers. Een
parlementaire democratie is eigenlijk een indirecte democratie, waarbij het parlement de vertegenwoordigers
is.
Wat zijn de kenmerken van een parlementaire democratie zoals in Nederland?
- Alle Nederlanders vanaf 18 jaar hebben het recht om te kiezen en verkozen te worden.
- Iedereen mag politieke partij/vereniging oprichten
- Iedereen mag demonstreren of op een andere manier zijn mening uiten.
- De regels voor de politieke besluitvorming zijn grondwettelijk vastgelegd.
- De leden van Staten-Generaal worden gekozen door een geheime stemming.
- De wetten worden vastgesteld door de regering en de Staten-Generaal samen.
- De overheid laat de media vrij, maar moet er ook voor zorgen dat de media over de juiste informatie beschikt.
Wat zijn de kenmerken van een dictatuur?
- Er is een beperkte individuele vrijheid, grondrechten zoals vrijheid van godsdienst of het recht op privacy
bestaan meestal niet of maar heel beperkt.
- Er is geen politieke vrijheid. Politieke tegenstanders worden geïntimideerd, gevangengezet, gemarteld of
vermoord. Er kunnen (schijn)verkiezingen zijn en wint de regeringspartij d.m.v. fraude.
- Er is meestal overheidsgeweld. De machthebbers verdedigen hun macht met harde hand.
- Er is geen onafhankelijke rechtspraak.
- De massa media staan onder censuur van de overheid. Informatie via internet wordt gefilterd en kritische
bloggers worden gearresteerd.
Par. 2 Politieke stromingen
Wat zijn de 3 belangrijke politieke stromingen?
- Het liberalisme
- Het confessionalisme
- Het socialisme
Wat is ideologie:
- Een samenhangend geheel van de denkbeelden over de mens en de gewenste inrichting van de samenleving.
Welke standpunten heeft ideologie?
- Normen en waarden: die voor iedereen in de samenleving zouden moeten gelden. Het gaat dan vooral over
de grenzen van persoonlijke vrijheid. Bijvoorbeeld: Mogen vrouwen zelf beslissen over abortus, Hoe gaan we
om met culturele verschillen.
- De gewenste sociaal-economische verhoudingen: wat is een rechtvaardige verdeling van welvaart. Dit heeft
eigenlijk alles met geld te maken: Is het eerlijk dat sommige mensen veel meer dan andere mensen
verdienen? Hoe hoog moeten de uitkeringen zijn?
- Machtsverdeling: bijv. moeten werknemers beslissingen kunnen maken in een bedrijf of is het beter dat en
directie dat doet
, Wat is progressief?
- Progressief betekent in de politiek vooruitstrevend, de maatschappij willen veranderen. Progressieve politici
benadrukken de tekortkomingen in de samenleving en willen bijvoorbeeld vervuilende energiebronnen
vervangen door schone zonne- en windenergie en bijv: homohuwelijk, abortus en klimaatdoelstellingen.
Wat is conservatief?
- Conservatief betekend behoudend. Conservatieve politici benadrukken vooral datgene wat al is bereikt en
houden graag alles bij het oude. Zij willen bijvoorbeeld niet dat Nederland veel politieke macht overdraagt aan
de Europese Unie.
Als conservatieven de vervanging van regels weer willen terugdraaien, noemen we dat?
- Reactionair, letterlijk achteruitstrevend. Denk aan bijv. dat we de gulden weer moeten invoeren.
De begrippen links en rechts gebruiken we voor de verschillende visies op de rol van de overheid met betrekking tot
sociaaleconomische verhoudingen, wat benadrukt rechts en wat links?
- Politiek Rechts benadrukt de eigen verantwoordelijkheid en de vrijheid van mensen. Burgers en bedrijfsleven
moeten zoveel mogelijk hun eigen zaakjes regelen. Om dit te kunnen garanderen moet de overheid rust en
orde handhaven, maar zich verder volgens rechts passief opstellen en alleen optreden wanneer het echt nodig
is. VVD en PVV zijn rechtse partijen.
- Politiek Links gaat uit van gelijkwaardigheid en wil dat iedereen gelijke kansen heeft op onderwijs, inkomen
en werk. Om de zwakkeren te beschermen moet de overheid daarom actief optreden, bijvoorbeeld door
studiefinanciering te geven aan studenten. Pvda, SP en Groenlinks zijn linkse partijen.
Daarnaast heb je nog politiek midden: Het benadrukken van de gezamenlijke verantwoordelijkheid van burgers en
overheid. Mensen en organisaties moeten in eerste instantie voor zich zelf zorgen. Lukt dit niet, dan kan de overheid
bijspringen. CDA en D66 nemen een tussen positie in en behoren tot het politiek midden.
Liberalisme (Ideologie): Belangrijkste waarde = VRIJHEID ( wat goed is voor de mens is goed voor de maatschappij)
- Economische vrijheid:
• Minder regels
• Vrijemarkteconomie het beste voor ons land
• Lagere belastingen
- Persoonlijke vrijheid:
• Bijvoorbeeld ten aanzien van:
➢ geloofs- en levensovertuiging, euthanasie, homohuwelijk, genotsmiddelen.
- VVD, D66 en Groenlinks
Socialisme (Ideologie): Belangrijkste waarde = SOLIDARITEIT EN GELIJKHEID
- Ontstaan in de 19e eeuw als reactie op slechte werkomstandigheden.
- Communisten probeerden revoluties onder arbeiders te ontketenen.
- Eerlijke verdeling van kennis, inkomen en macht.
- Tegenwoordig sociaaldemocratie: vrijemarkteconomie is wenselijk, maar wel met een uitgebreide
verzorgingsstaat. ( zoals het recht op werk, huisvesting, gezondheidszorg en onderwijs)
- Groenlinks, SP, Pvda en partij voor de dieren
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller moniquevanmunster. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.41. You're not tied to anything after your purchase.
