Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1 Gedrag 8
1.1 Communicatie 8
Iets duidelijk maken 8
Ritueel gedrag 8
Aanzien 8
Samenleven 8
Territorium 8
Paren of dreigen 8
1.2 Prikkels 9
Levenscyclus hommels 9
Het inzetten van hommels bij de bestuiving 9
Extreme reactie 9
Motivatie 9
Oorsprong van gedrag 9
1.3 Functies van gedrag 10
Vechten of vluchten? 10
Functioneel leren 10
Leren door beloning en straf 10
1.4 Gedragsonderzoek 11
Dierenwelzijn 11
Gedrag aanleren 11
Schakels en ketens 11
Gedrag beschrijven 11
Onderzoek in dierentuinen 12
Onderzoek in het wild 12
De mens in de olifant 12
Ethogram 12
Protocol 12
1.5 Ontwikkeling van gedrag 13
Babytijd 13
Kindertijd 13
Altijd leren 13
Gedrag en waarden en normen 13
Verschillende vormen van leren zijn: 14
Hoofdstuk 2 Cellen 15
2.1 Menselijke en dierlijke cellen 15
Structuur en eigenschappen 15
Organisatieniveaus 15
Eigenschappen van het leven 16
De buitenkant van cellen 16
, De inhoud van cellen 16
2.2 DNA en specialisatie van cellen 17
Bouw en functie van eiwitten 17
Bouw en functie van DNA 17
Van DNA naar RNA 17
Van RNA naar eiwit 18
Veranderingen in het DNA 18
De levenscyclus van een cel 18
DNA-verdubbeling 18
Gelijk, maar toch verschillend 19
2.3 Celdeling en kanker 20
Celdelingen zijn nodig 20
Chromosomen 20
Mitose en celdeling 20
Gecontroleerde celdeling 20
Ongecontroleerde celdeling 21
2.4 Kweken van cellen en organen 22
Transplantaties zijn moeilijk 22
Nieuwe organen maken 22
Bacteriën maken medicijnen 22
Patiënten maken hun eigen medicijn 22
2.5 Cellen van bacteriën, schimmels en planten 23
Bacteriën bestrijden 23
Kenmerken van bacteriecellen 23
Kenmerken van schimmelcellen 23
Kenmerken van plantencellen 23
Glucose als bouwstof 24
Glucose als reservestof en brandstof 24
Hoofdstuk 3 Onderzoek doen 25
3.1 Waarneming: je eten bederft 25
Voedselbederf 25
Risico’s van besmet voedsel 25
Voortplanting bacteriën en schimmels 25
Schimmels en bacteriën herkennen 26
Virussen en voedsel 26
Hygiëne bij voedselbereiding 26
3.2 Onderzoeksvraag: hoe rem je voedselbederf 27
Voedselbederf voorkomen 27
Voedselconservering 27
Een onderzoek bedenken 28
Natuurwetenschappelijk onderzoek 28
1
, 3.3 Experimenteren: transport door celmembranen 29
Transport door het celmembraan 29
Watertransport 29
Energie voor transport 29
Membraantransport van grote deeltjes 29
Osmose in plantaardige cellen 30
Osmotische waarde 30
Houdbaarheid voedsel vergroten 30
3.4 Resultaten en conclusie: meten is weten! 31
Goed meten 31
Medicijnenonderzoek 31
Verschillende type onderzoek 31
Resultaten verwerken 31
Diagrammen 31
Regels voor het maken van diagrammen 32
3.5 Discussie: mag biotechnologie? 33
Klassieke en moderne biotechnologie 33
Toepassingen moderne biotechnologie 33
Medische toepassingen genetische modificatie 33
Leven uit het laboratorium 33
Discussie over risico’s 34
Hoofdstuk 4 Voortplanting en seksualiteit 35
4.1 Van eicel tot baby 35
Bevruchting 35
Embryonale ontwikkeling 36
Leefstijl bij zwangerschap 36
Ontwikkeling geslachtsorganen 37
Ontwikkeling van jongens in de puberteit 37
Ontwikkeling van meisjes in de puberteit 38
Veranderingen in de puberteit 38
Seksuele voorkeur 39
Ongewenste intimiteit 39
4.2 Vorming geslachtscellen 40
Aantal chromosomen 40
Meiose 40
Herverdelen eigenschappen opa’s en oma’s 41
Vorming zaadcellen 42
Vorming eicellen 42
Tweelingen 42
4.4 Hulp bij voortplanting 44
In vitro fertilisatie 44
2
, Een andere techniek: ICSI 44
Erfelijke ziekten 44
Kansen berekenen 45
Onderzoekstechnieken 45
De hielprik 45
4.5 Voorkomen van soa’s 46
Aids 46
Besmetting met aids: een wereldwijd probleem 46
Soa’s 46
Geen bevruchting 47
Methoden zonder middel 47
Tegenhouden zaadcellen 47
Het rijpen van een eicel voorkomen 48
Remming innesteling 48
Na onbeschermde seks 48
Verschillende anticonceptiemethoden 49
Hoofdstuk 5 Voeding en energie 50
5.1 Invloed van voeding op je gezondheid 50
Energie 50
Spieren opbouwen 50
Opslag van reservestoffen 50
Functies van de voedingsstoffen 51
5.2 De energie in je voedsel 52
ATP: Oplaadbaar energiemolecuul 52
Fosfaataccu 52
Anaerobe dissimilatie 52
Energie uit je voedsel 54
Afvalproducten 54
5.3 Plantaardig en dierlijk voedsel 55
Eiwitten 55
Vetten 55
Vis of margarine 55
Plantaardig voedsel 56
5.4 Planten leggen energie vast 57
Planten en glucose 57
Bladeren en fotosynthese 57
Planten en lichtenergie 57
Bruto- en nettoproductie 58
Fotosynthese en dissimilatie 58
Droge stof 58
Bijlage Paragraaf 5.4 59
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller elinebosch. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.42. You're not tied to anything after your purchase.