Summary
Samenvatting Biologie voor Jou 5VWO H3 Mens en milieu
- Course
- Level
Dit document is een samenvatting over Biologie voor Jou 5VWO vijfde editie H3 Mens en milieu.
[Show more]
Seller
Follow
YentevdStel
Content preview
Thema 3: Mens en milieuBasisstof 1: De relatie mens en milieu
Het milieu levert mensen allerlei zaken. Men spreekt van ecosysteemdiensten. Dat
zijn diensten die een ecosysteem aan mensen levert. Dit kan het verstrekken van
een product zijn (drinken of voedsel), een reguliere dienst (bestuiving van
gewassen), een culturele dienst (gelegenheid tot recreatie) of een dienst die de
andere diensten ondersteunt (kringloop van nutriënten in een ecosysteem).
Ook mensen beïnvloeden het milieu. We kunnen elementen toevoegen en onttrekken
aan het milieu en zo het milieu veranderen. Milieuproblemen ontstaan als menselijk
ingrijpen het natuurlijk milieu ernstig verstoort. Dit kan doordat de stoffen die de
mens toevoegt tot vervuiling leiden of dat er sprake is van uitputting. De mens kan
het milieu ook zodanig veranderen dat er sprake is van aantasting.
Om milieuproblemen aan te pakken moet je de oorzaken ervan weten. Dat zijn
bevolkingstoename en de wijze van leven van de mensen nu. Er is een enorme
toename in de wereldbevolking en dat zal nog verder toenemen. Dat noemen we een
hoge bevolkingsdruk.
Door machinegebruik putten we de natuurlijke energiereserves uit en komen er
afvalstoffen vrij. Door de opkomst van de chemische industrie zijn er meer chemische
stoffen geproduceerd en de afvalstoffen die daarbij vrijkomen zijn schadelijk voor het
milieu.
De bevolkingstoename en de veranderde wijze van leven hebben een grote invloed
gehad op de hoeveelheid natuurlijk terrein en bos en de daar levende planten en
dieren. Grote natuurgebieden zijn platgelegd voor landbouwgrond en afvalstoffen zijn
vaak geloosd in het milieu.
Basisstof 2: Voedselproductie
Door bemesting, bodembewerking en bescherming tegen ziekte en plagen proberen
mensen de opbrengst van voedingsgewassen en landbouwhuisdieren zo hoog
mogelijk te maken. Planten nemen water en ionen uit de bodem op. Deze ionen
gebruiken planten als voedingsstoffen. Door de oogst van voedingsgewassen
verdwijnen mineralen uit de kringloop van stoffen op landbouwgrond.
Uitspoeling wil zeggen dat mineralen met het regenwater wegzakken naar diepere
lagen. Door bemesting voegt men weer mineralen toe aan de bovenste bodemlagen.
Met kunstmest kan een agrariër precies die mineralen toevoegen die de
voedingsgewassen nodig hebben. Het bestaat vooral uit stikstofhoudende mineralen
en fosfaat. Stalmest bestaat uit uitwerpselen en urine van dieren. Reducenten
(bacteriën en schimmels) in de bodem breken de mest af en hier komen mineralen
bij vrij.
Voedingsgewassen worden vaak in monocultuur verbouwd. Dat willen zeggen dat op
een groot landbouwareaal 1 soort gewas geproduceerd wordt. Monoculturen maken
een efficiënte bewerking van het land mogelijk, maar vergroten ook de kans op
plagen. Ook ziekten verspreiden er sneller. Je kunt gewassen tegen ziekten en plagen
, beschermen door mechanische bestrijding, chemische bestrijding of biologische
bestrijding.
Mechanische bestrijding
Vallen en vogelverschrikkers zijn voorbeelden van mechanische bestrijding. Een
nadeel is dat je maar beperkt aantal dieren kunt vangen of wegjagen. Ook leren
dieren de vallen te vermijden of schrikken ze niet meer van de vogelverschrikker.
Chemische bestrijding
Chemische bestrijdingsmiddelen in het algemeen heten pesticiden.
Insectenbestrijdingsmiddelen heten insecticiden en onkruidbestrijdingsmiddelen
heten herbiciden.
Chemische bestrijdingsmiddelen hebben als voordeel dat ze effectief zijn. Ze hebben
grote nadelen. Sommige pesticiden zijn niet soortspecifiek en doden dus veel soorten
organismen, ook onschadelijke soorten. Ook treedt er vaak resistentie op tegen het
bestrijdingsmiddel.
Een aantal pesticiden is persistent. Dat wil zeggen dat ze zeer langzaam langs de
natuurlijke weg worden afgebroken. Dieren slaan pesticiden vooral op in vetweefsel
en via voedselketens hopen de pesticiden zich op in de dieren die aan het einde van
en voedselketen staan. Als de gifstof niet wordt afgebroken, neem de gifconcentratie
bij iedere stap toe. Dit heet accumulatie.
Ook vormen pesticiden een bedreiging voor de kwaliteit van ons drinkwater.
Biologische bestrijding
Bij biologische bestrijding maakt men gebruik van biologische verschijnselen. In een
aantal gevallen is het geluk om plagen te bestrijden met natuurlijke vijanden.
Om plantenziekten te voorkomen, zijn er ook biologische teeltmethoden. Een
voorbeeld daarvan is vruchtwaterwisseling (of wisselteelt). Dit houdt in dat er nooit
twee jaar achtereen hetzelfde gewas op een bepaald stuk grond wordt verbouwd.
Men doet dit om ziekteverwekkers voor dit gewas uit de bodem te laten verdwijnen.
Verandering van erfelijke eigenschappen
De voedselproductie kan ook worden verhoogt door de erfelijke eigenschappen van
voedingsgewassen en landbouwhuisdieren te veranderen. Bij de kweek van
voedingsgewassen wordt veredeling toegepast. In geval van dieren spreekt men
meestal over een fokkerij.
Bij veredeling worde uit de nakomelingen de individuen met de meest gunstige
erfelijke eigenschappen geselecteerd voor verdere kruisingen. Zo probeert men een
combinatie van gunstige eigenschappen in een nakomeling te verkrijgen.
Voedingsgewassen kunnen zo resistent worden gemaakt voor ziekten en plagen.
Bij landbouwhuisdieren wordt ook geëxperimenteerd met de recombinant-DNA-
techniek. Een techniek die al veel langer wordt toegepast, is kunstmatige inseminatie
(KI). Een andere techniek is in-vitrofertilisatie (IVF). Op deze manier kunnen een koe
en een stier met gunstige eigenschappen worden gekruist. Draagkoeien brengen zo
kalfjes met een combinatie van gunstige eigenschappen ter wereld.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller YentevdStel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.17. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67866 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now