Biologie hoofdstuk 10 Voeding en vertering
10.1 je lichaam en je voedsel
voedingsstoffen
voedingsmiddelen bestaan uit:
voedingsstoffen
koolhydraten vetten eiwitten water mineralen vitaminen
functie: - brandstof: - brandstof - brandstof - bouwstof voor - bouwstof - voedingsstof
energie in de cellen B.V: botten
vorm van ATP - bouwstof - bouwstof voor kalkzouten - voorkomen van
B.V: glucose, voor B.V: - transportmiddel (natriumzout) gebreksziekten bij
sacharose) membranen spiereiwitten, (bloedplasma) tekort (B.V: gebrek
en hormonen hemoglobine, - hulp bij vitamine A
- bouwstof voor antistoffen - warmtebuffer: lichaamsprocessen nachtblindheid)
cellen - warmte- houdt B.V: werking van vitamine stimulatie
bepaald lichaamsproces
B.V: onderdeel isolatie lichaamswarmte zenuwcellen: Na+ optimaal functioneren
van vast en K+ minder vatbaar voor
receptoreiwitten - reservestof ziekten
- reservestof =
glycogeen
info: opslag o.a. GEEN opslag 1,5-2L per dag - essentieel
onder de huid nodig - enkele mg per dag
producten: aardappelen, olijfolie, vlees, vis, vast voedsel: 0,5L typen en plantaardige en
granen, brood, slaolie, boter, zuivelproducten, hoeveelheden dierlijke
pasta’s, koek en noten, pinda’s eieren, zaden drinken variëren per voedingsmiddelen
sauzen voedingsmiddel
melkproducten:
veel Ca2+
tarweproducten:
veel Na+ en K+
spoorelementen:
weinig van nodig
(B.V: zink)
BINAS 67F BINAS 67G BINAS 67H BINAS 82A
Let op!
- minder zout eten:
veel Na+ in bloed hogere osmotische waarde water stroomt naar bloedvaten hogere bloeddruk
- hersenen kunnen ALLEEN glucose als brandstof gebruiken
functie: soorten:
voedingsmiddel is: - conserveringsmiddelen
- aantrekkelijker (kleur, geur, smaak) - kleur-, geur- en smaakstoffen
- langer houdbaar
Let op!
- lichaam heeft additieven meestal NIET nodig, sommige zijn zelfs schadelijke in grote hoeveelheden
ADI = aanvaardbare dagelijkse inname = advies van WHO over maximale consumptie per dag, per kg lichaamsgewicht
BINAS 95AB
- iedere additief heeft een E-nummer
BINAS 82B
,darmflora: de verschillende soorten bacteriën(= microbiotica) in je darmkanaal
beïnvloedt:
- vertering
- ontlasting
- afweer
probiotica: bacteriën in je voedsel die je gezondheid bevorderen
Let op!
uien, appels, prei ---stimulatie--- groei van probiotica
prebiotica: onverteerbare plantendelen/-resten waar nuttige bacteriën in je darmen van leven
Let op!
uien, appels, prei ---stimulatie--- groei van darmbacteriën
microbioom: alle micro-organismensoorten die in en op je lichaam leven
maagzuur: doden van schadelijke bacteriën en schimmels (die via voeding binnen kunnen komen door bijvoorbeeld slechte
hygiëne)
lichaamsomvang
factoren die lichaamsomvang beïnvloeden:
- kwaliteit van voedsel
- genen
B.V:
allel aanzetting-tot-deling van vetcellen
allel codeert voor eiwit eiwit legt verbinding tussen zenuwcellen in de hersenen, betrokken bij hongergevoel
beïnvloedt voedselconsumptie
- beweging
- darmbacteriën
ADH = aanbevolen dagelijkse hoeveelheid = advies van WHO over dagelijkse consumptie per voedingsstof
voedselallergie: heftige reactie van het immuunsysteem op een normale voedingsstof
inname betreffende voedingsmiddel histamine (= stofje) komt vrij lichamelijke allergische reacties
, 10.2 verteringsstelsel
vertering: de afbraak van moleculen uit het voedsel door enzymen
BINAS 82C E F G
mond mechanische afgifte van afbraak van: (bijna) geen opname
verkleining speeksel:
groter oppervlak
- amylase (= enzym): zetmeel maltose
voedingsstoffen - slijm
beter bereikbaar - eiwitten
voor enzymen
(amylase)
slokdarm peristaltische bewegingen:
kringspieren (vóór ‘bolus’) trekken samen
lengtespieren (na ‘bolus’) trekken samen ontstaat ruimte
kringspieren (rondom ‘bolus) ontspannen
‘bolus’ verschuift
kringspier
maag vermengen maagwand: maagsapklieren afgifte van afbraak van:
voedselbrij maagsap:
met maagsap
aanmaak: functie:
zoutzuur dieper gelegen - opzwellen eiwitten
(HCL) cellen van beter bereikbaar voor enzymen
maagsapklieren/
wandcellen - activeren eiwitsplitsende
enzymen*
- bacteriën doden
pepsinogeen dieper gelegen zoutzuur + pepsinogeen eiwitten (o.a. amylase)
(=inactief pro- cellen van (actieve) peptase/ pepsine*: polypeptiden
enzym, maagsapklieren/
voorkomen hoofdcellen denaturatie: afbraak
dat eiwitten in amylase = STOP vertering
cel zelf al van koolhydraten
worden want:
afgebroken - te zuur voor amylase
cel dood)
- peptase breekt amylase
af
slijm cellen dichtbij slijmlaag met
uitgang van - eiwitten
maagsapklieren/ - suikermoleculen
cellen van (= glycoproteïnen):
maagslijmvlies bescherming tegen
peptase
- bicarbonaationen
voorkomt dat pH-
vlakbij-maagwandcellen
daalt/ bescherming tegen
zoutzuur
maagenzym kan maagwand
niet bereiken beschermt de
maagwandcellen tegen vertering
maagportier
twaalfvingerige peristaltiek afgifte van: afbraak van:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dominiquegeerdink. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.98. You're not tied to anything after your purchase.