Summary
Samenvatting Jeugdcriminologie en jeugdbeschermingsrecht: deel Jeugdbeschermingsrecht
- Course
- Institution
Samenvatting van alle lessen over het deel Jeugdbeschermingsrecht
[Show more]
Seller
Follow
janaboon
Reviews received
Content preview
Deel Jeugdbeschermingsrecht1. Waarom en hoe?
Wat?
- strafrecht voor minderjarigen
- specifiek systeem voor bescherming van kinderen en jongeren, inclusief mogelijkheid om
dwangmatig op te treden
- dwangmatig optreden bestaat nauwelijks voor volwassenen
- doelgroepen: jongeren die feiten hebben gepleegd + jongeren die in een
probleemsituatie zitten
Doelstelling
- inzicht in beginselen, begrippen, achterliggende keuzes en technieken
- inzicht in organisatie & werking v/d vrijwillige/ gerechtelijke jeugdhulp & jeugddelinquentierecht
- constructief-kritisch actuele fenomenen inzake jeugddelinquentie en probleemsituaties
herkennen, analyseren en becommentariëren
Jeugd’problemen’ in de kranten
- meeste aandacht in de kranten gaat naar delinquentie
- probleemsituaties worden eigenlijk wat vergeten cijfers tonen dus niet de reële cijfers
2. Begrip
Jeugdbeschermingsrecht sensu lato:
- juridische regels die welzijn & ontplooiing van jongeren beogen te bevorderen/waarborgen
- niet alleen hier zit deze bescherming (bv. onbekwaamheidsstatuut, kinderbijslag, …) daarom
moet er een striktere definitie zijn
Jeugdbeschermingsrecht sensu stricto:
‘Het geheel van juridische regels betreffende de overheidsinterventie, d.m.v. specifieke instellingen of
voorzieningen, met het oog op bijstand aan jongeren wier welzijn of ontplooiing onvoldoende wordt
gewaarborgd door het gezinsmilieu en algemeen-maatschappelijke voorzieningen’
- overheidsinterventie = maatschappelijke beantwoording van een bepaalde problematiek
- instellingen / voorzieningen = subsidiariteit van jeugdbeschermingsrecht
- eerste plaats = ouders die bescherming moeten waarborgen
- tweede plaats = instellingen die de ouders moeten steunen
- derde plaats = instellingen voor ouders die zelf bescherming niet meer kunnen bieden
- niks over delinquentie in definitie = wet heeft ervoor gekozen om in te grijpen op de
onderliggende redenen van de delinquentie in plaats van enkel repressief te reageren
- begrip zit in art 5, §1, II, 6° BWHI = jeugdbijstand in plaats van bescherming (jongere wordt meer
gezien als een rechtssubject dat participeert aan het maatschappelijk leven)
1
,Twee soorten hulpverlening
- buitengerechtelijke / sociale / vrijwillige = zelf hulp gaan vragen, hulp aangeboden waarmee ze
instemmen (bv. bij delinquentie wordt eerst gekeken of er bemiddeling mogelijk is tussen dader
en slachtoffer hierbij is vrijwilligheid een voorwaarde)
- gerechtelijke / gedwongen = maatregel opgelegd door de rechter
Twee doelgroepen
- POS’ers (problematische opvoedingssituatie) = oud begrip VOS’ers (verontrustende situatie) =
nieuw begrip waarbij ‘opvoeding’ wordt geschrapt om te vermijden dat men bij een delinquente
minderjarige meteen de opvoeding als oorzaak gaat aanduiden (art 2, §1, 54° Decreet Integrale
Jeugdhulp)
- MOF = als misdrijf omschreven feit (art 36, 4° Jeugdwet)
- jongeren kunnen geen misdrijven plegen want dit kunnen enkel volwassenen volgens het
strafrecht
- jongeren kunnen wel feiten plegen die voor volwassenen een misdrijf zijn en die om
interventie vragen
- (geesteszieken: wet van 1999) = maatregelen zijn gedwongen observatie, verblijf in
psychiatrische dienst of verpleging in een gezin
Twee bevoegdheidsniveaus vereenvoudigd door de 6de staatshervorming
- federaal
- gemeenschappen
overzicht van het jeugdbeschermingsrecht
2
,3. Beginselen
3.1 Recht sui generis
- geen aparte rechtstak maar ook niet te vergelijken met een ander recht
- onderdeel publiekrecht (essentie: overheidsoptreden in bijzondere situaties)
- band met andere rechtstakken
- strafrecht
- verbanden:
- inhoudelijk / materieel: misdrijfbegrip (maar afwijking moreel element)
- procedureel: strafprocesrecht is ook van toepassing op het jeugdrecht
met een aantal uitzonderingen (art 62 Jeugdwet)
- principieel: strafrechtsbeginselen (bv. vermoeden van onschuld,
legaliteitsbeginsel, recht op bijstand van een advocaat) vaak in EVRM
- verschillen:
- kinderen & jongeren in ontwikkeling en waar het schuldbesef /
verantwoordelijkheid ook nog in ontwikkeling is
- straffen uit strafrecht zijn een repressieve reactie op gepleegde feiten
maar voor jongeren moet je op een andere manier reageren en hopen
op het leereffect van interventie en hun hierdoor terug op het rechte
pad krijgen
- elementen werken door op jeugdrecht maar krijgen een andere invulling:
voorbeeld onpartijdigheid rechter:
- strafrecht = 3 verschillende personen in proces: onderzoeksrechter,
strafrechter & strafuitvoeringsrechtbank
- jeugdrecht = 1 persoon die in het onderzoek betrokken is, die een
uitspraak ten gronde doet & die terugkomt op een genomen maatregel
- sociaal recht / welzijnsrecht = het beschermen van de jongere in problematische situaties
& het beschermen van de maatschappij tegen delinquent gedrag van jongeren
- verder: burgerlijk recht, procesrecht, mensenrechten, …
- functioneel rechtsgebied = om het rechtsgebied goed te kunnen aanpakken is het vereist om de
omringende rechtsgebieden in acht te nemen door middel van een integrale benadering
- gevolgen & beperkingen ‘sui generis’-karakter
- typische strafrechtelijke figuren in beginsel niet van toepassing (opschorting uitspraak)
- verschil in procedure tussen jeugdrechtbank & strafrechtbank (alleenzetelend rechter)
3.2 Rechten van het kind
- jeugdrecht is mee geëvolueerd met het beeld van het kind
- van rechtsobject naar rechtssubject
- bv. van absolute vaderlijke macht naar doelgebonden ouderlijk gezag
- gewaarborgd in artikel 22bis GW
- belang van minderjarige = eerste overweging (art 3 IVRK)
- invulling hiervan is afhankelijk van iedere persoon (bv. bij een vechtscheiding zal de
verblijfsregeling door beide ouders anders ingevuld worden)
- behoud band met ouders & gezonde ontwikkeling in een veilige omgeving
- vaag, evolutief & waardegebonden
- ‘machtsgevoelig’
- participatie & behoorlijke rechtswaarborgen rekening houden met mening v/h kind
3
, 3.3 Gezinsgerichtheid
- gezin = ‘natuurlijk & fundamentele kern v/d maatschappij’ (art 23, lid 1 IVRK, art 10, lid 1 IVESCR)
- gezin = 1ste verantwoordelijke voor opvoeding, ontwikkeling & welzijn v/h kind (art 18, lid 1; art
27, lid 2; art 5 IVRK)
- erkennen van positie van ouders als verantwoordelijken
- overheid moet verantwoordelijkheid ondersteunen door bv. kinderbijslag
- hulpverlening: gericht op gezinsmilieu
- voorkeur voor minst ingrijpende maatregelen
- gericht op behoud in / terugkeer naar het gezin
- uitzonderlijke situaties: jongere toch tijdelijk scheiden van gezinsmilieu (art 9, §1 IVRK)
- betrekken ouders bij reactie op jeugddelinquentie
3.4 Subsidiariteit (kiezen voor de lichtste maatregel met beste
effect)
- opvoedingsverantwoordelijkheid (ontplooiing jongeren waarborgen):
1. ouders (& gewone leefomgeving: vrienden, buurt, familie, …) uit art 5 IVRK
2. algemeen-maatschappelijke voorzieningen (overheid, onderwijs, …): scheppen de nodige
waarborgen opdat ouders in staat zouden zijn om hun taak te vervullen
3. specifieke jeugdhulp: als ouders niet in staat zijn of weigeren taak op te nemen
- vrijwillige (aanvaarde) > gerechtelijke hulpverlening
- jeugddelinquentie
1. buitengerechtelijke afhandeling (art 40, lid 3, b IVRK)
2. vrijheidsberoving = ultimum remedium (art 37 Jeugdwet)
3. minst ingrijpende maatregelen voor kortst mogelijke duur (art 25 IVRK)
de gezinsgerichte werking maakt in principe een positieve staatsverplichting uit die voortvloeit uit art
8 EVRM, terwijl de subsidiariteit voortvloeit uit de negatieve staatsverlichting!
3.5 Diversiteit van interventies
- ‘multifunctionele’ organisaties = breder aanbod & bieden niet 1 reactie
- ‘open’ categorieën in hulpverleningsvormen (art 48, §2 Decreet Integrale Jeugdhulp)
- ook diversiteit bij de interventiemogelijkheden (art 37, §2 tot §2ter + art 37bis Jeugdwet)
- toelaten van experimenten
- belang ‘individualisering’ & afstemming op hulpnood
- problemen:
- beheersing aanbod
- kenbaarheid aanbod
- plaatstekort & wachtlijsten (art 37, §1, derde lid Jeugdwet: jeugdrechtbank moet hier
rekening mee houden) art 21, eerste lid, 2° Decreet Integrale Jeugdhulp: bepaalt het
tegenovergestelde maar is een ouder artikel
3.6 Essentieel hulpverlenend karakter
- gebruik van het beschermings- of hulpverleningsmodel
- verlenen van hulp + bijstand, met behoud/herstel v/d maatschappelijke integratie & participatie
- onderscheid van volwassenenstrafrecht
- delinquent gedrag wordt beschouwd als gevolg van onderliggende problematiek
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller janaboon. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.08. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73091 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now