INFORMATIEVE EN COMMUNICATIEVE VAARDIGEDEN
Doel van het vak:
Fake news onderscheiden
Leren hoe wetenschap werkt
o Wetenschappelijke methoden
o Biomedische onderzoek vroeger <> nu
Wetenschappelijke info leren vinden
Wetenschappelijke info leren beoordelen
Wat is wetenschap?
Bewijs: Feiten/waarnemingen die een hypothese of theorie bevestigen of juist ontkrachten.
Let hierbij op: een bewijs voor een theorie betekent NIET dat de theorie ook een model is dat
de werkelijkheid helemaal correct beschrijft. Hierbij maakt de Engelse taal meer onderscheid
voor het woord 'bewijs': Scientific evidence (niet: scientific proof).
Feit: Van Dale woordenboek definieert een feit als "gebeurtenis of omstandigheid waarvan de
werkelijkheid vaststaat". In de wetenschappelijke context gaat het hier om een zintuigelijke
waarneming of een instrumentele meting. Hou hierbij wel in gedachte dat het om een
objectieve waarneming moet gaan (dat wil zeggen: onafhankelijk van de opvattingen of het
perspectief van de waarnemer; hierbij moet worden opgemerkt dat dit niet altijd mogelijk is.
Hypothese: Mogelijke verklaring voor een observatie. Hou hierbij in gedachte dat een
hypothese geen eindpunt is, maar het begin van nieuwe experimenten om de hypothese te
testen. Zoals eerder aangegeven moet een hypothese falsifieerbaar zijn, dat wil zeggen dat er
in principe een experiment uitgevoerd kan worden of een observatie gedaan kan worden die
de hypothese weerlegt.
Theorie: In het dagelijks taalgebruik wordt het woord "theorie" vaak gebruikt om een
hypothese of veronderstelling aan te geven. Een wetenschappelijke theorie is echter een goed
onderbouwde verklaring over een aspect van de natuur, gebaseerd op feiten die herhaaldelijk
zijn bevestigd door observaties of experimenten. Een theorie is dus een soort model dat
observaties verklaart en voorspellingen doet. Wetenschappelijke theorieën veranderen soms
door nieuwe observaties die tot andere of verfijndere modellen leiden.
Wet: Een wet in de wetenschap is een (vaak mathematische) beschrijving van een natuurlijk
fenomeen. Denk bijvoorbeeld aan de wetten van Newton, die de relaties van krachten en
beweging weergeven. Je kent waarschijnlijk wel de formule F = m.a (kracht = massa x
versnelling). Een misvatting is dat een theorie met voldoende bewijs zou overgaan in een wet.
Een wet beschrijft een observatie, maar biedt geen verklaring zoals een theorie. Een theorie en
een wet zijn dus twee verschillende dingen.
!Bewijs hebben betekent niet dat het de werkelijkheid is!
Informatieve en Communicatieve Vaardigheden
,Historie van de biomedische wetenschap
Biologie = studie van leven & levende organismen
Wetenschappelijke revolutie vanaf 1543
Moderne biologie vanaf 17dxe eeuw
Natuurhistologie wordt pas Biologie genoemd sinds 1799
Het leven is divers
Zelf op reis om te observeren & verzamelen
o Carl Linaeus (Lapland expeditie)
o Alexander von Humboldt (Europa, Latijns-Amerika)
o Charles Darwin (HMS Beagle: 1831-1836)
Katalogus van het leven
o Carl Linnaeus (1707-1778)
Systema Naturae: beginpunt van moderne taxonomie
Genus – species (10e druk (1758): 4400 dieren, 7700 planten)
bv: Canis lupus (wolf), Canis latrans (coyote), Equus ferus (paard), Equus quagga
(steppezebra), Pan troglodytes (chimp), Pan paniscus (bonobo)
=>10e dr (1758): 4400 dieren, 7700 planten Is de hoeveelheid soorten onveranderlijk?
• Georges Cuvier (1769-1832)
“All of these facts, consistent among themselves, and not opposed by any report,
seem to me to prove the existence of a world previous to ours, destroyed by some
kind of catastrophe”
Het aantal soorten zijn veranderlijk.
Vesalius: Anatomie
1514-1564
Leuvense ( moderne) wetenschapper die zorgde voor doorbraken in de wereld van de
anatomie.
Enige vindingen van Vesalius omvatten:
-De positie van elke spier in het menselijk lichaam.
-Het kamertussenschot (de afscheiding tussen de rechter en linker hartkamer) is niet
poreus, zoals Galenus claimde.
-Vesalius ontdekte en gaf naam aan de “mitralisklep”: de hartklep tussen de
linkerboezem en linker hartkamer, en stelde dat dit de richting van de bloedstroom
bepaalt.
-Vesalius ontdekte door studie van de gezichtszenuw dat zenuwen niet hol zijn, zoals
wel werd aangenomen.
Jan Baptist van Helmont
Informatieve en Communicatieve Vaardigheden
, (1577-1644)
Arts, alchemist & fysioloog
Eerste kwantitatieve biologische experiment: boom 5jaar lang water geven & merken
dat deze groeit & massa neemt toe
Conclusie: massa van boom komt uit water
William Harvey: Anatomie
1578-1657
Één van de wetenschappers die begon te zoeken naar de functie van bepaalde
structuren
Bekend geworden door de ontdekking van de bloedsomloop. In het werk van Galenus
stond beschreven dat het bloed dat door de aderen stroomt, in de lever aangemaakt zou
zijn. Harvey berekende hoeveel bloed er door het hart ging, en kwam tot de conclusie
dat dat in een dag vele malen het lichaamsgewicht van het organisme was -
onmogelijk om door de lever aangemaakt te worden.
Harvey concludeerde dat er een circulair systeem moest zijn, waarbij het bloed
rondgepompt werd door het hart. Door verschillende experimenten wist Harvey ook
aan te tonen dat het bloed door de aderen terugstroomt van de organen naar het hart
Anthoni van Leeuwenhoek: Microscopie
1632-1723
Nederlandse “wetenschapper” ( nooit studies gedaan, alles zelf aangeleerd)
Werkte bij een lakenhandelaar, hier moest hij de kwaliteit van de laken nagaan met
een vergrootglas kreeg interesse in lenzen
Verdiepte zich in het glasblazen en het polijsten van lenzen en creëerde een lens die
kon vergroten tot x275 ( tegenover de x30in die tijd)
Van Leeuwenhoek ondekte met zijn lens rode bloedcellen, eencellige eukaryoten,
spermatozoiden en bacteriën
Jean-Baptiste de Lamarck
simpele organismen worden complexer
Geadapteerde eigenschappen worden doorgegeven
Charles Darwin & Alfred Russel Wallace:
Evolutietheorie!!
Origin of species 1859
18 June 1858: ontving een artikel-manuscript van Wallace over
natuurlijke selectie
Papers van Darwin en Wallace gepresenteerd op een wetenschappelijk
congres van Linnean Society of London
1859: publicatie “On the Origin of Species”
Darwin beroemd maar Wallace niet omdat Darwin in 1889 ‘Darwinism’ publiceerde
“I happened to read for amusement Malthus on Population, and being well prepared to
appreciate the struggle for existence which everywhere goes on from long-continued
Informatieve en Communicatieve Vaardigheden
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MarineSt. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.