VWO werkstuk linkshandigheid geslaagd voor VWO-6 biologie
37 views 0 purchase
Course
Linkshandigheid
Institution
Avans Hogeschool (Avans)
Book
Binas / 6e havo/vwo / deel informatieboek
Dit is een werkstuk voor VWO-6 biologie over de genetische oorsprong van linkshandigheid. In de literatuurlijst staan alle onderwerpen die er in staan.
Ouders en nakomelingen lijken vaak op elkaar bijvoorbeeld de kleur van hun ogen, haren of de
vorm van de nagels of van de neus kunnen vergeleken worden met dat van de ouders. Het
aantal overeenkomsten dat er bestaat tussen de ouders en de nakomelingen kunnen afkomstig
zijn van de ouders, maar dat hoeft niet altijd zo te zijn. Genetica is de wetenschap die zich bezig
houdt met het bestuderen van de overerving van eigenschappen door genen die in de sperma
en-eicellen liggen van ouders naar hun kinderen toe. Dus het overdragen van ziektes of
kenmerken van generatie op generatie maar dit hangt af van verschillende factoren. Om de
overdracht van ziektes of kenmerken van generatie op generatie te onderzoeken wordt er
gebruik gemaakt van stambomen. Stambomen zijn grafische overzichten over de
eigenschappen van voorouders, nakomelingen en hun partners in de vorm van een boom. Uit
de eigenschappen die de nakomelingen vertonen kunnen conclusies getrokken worden,
waarop de onderzochte eigenschappen overerven, maar bij mensen kunnen geen kruisingen
gevoerd worden op systematische manier, omdat het aantal nakomelingen van twee ouders
meestal klein is.
Met linkshandig worden mensen aangeduid die als voorkeurshand hun linkerhand hebben.
Meestal zijn diegenen die linkshandig zijn ook linksvoetig en linksogig (linksvoetig of linksbenig
is wanneer ze hun linkervoet gebruiken om bijvoorbeeld tegen een bal te schoppen of hoog te
springen. Linksogig betekent dat ze hun linkeroog gebruiken als meesteroog om bijvoorbeeld te
mikken met een geweer of om door het oculair van een microscoop te kijken). Slechts een klein
deel van de mens is linkshandig. De huidige maatschappij is ingericht op rechtshandige mensen.
Hierdoor krijgen linkshandige mensen te kampen met een aantal problemen. Met rechtshandig
worden mensen aangeduid die als voorkeurshand hun rechterhand hebben. De oorzaak van
rechtshandigheid is onbekend, maar erfelijkheid lijkt een rol te spelen.
, lOMoARcPSD|2668334
Hoofdstuk 1: Genetica
1.1 Algemene genetica
Genetica of erfelijkheidsleer is een onderdeel van de biologie dat zich bezighoudt met
erfelijke eigenschappen: de aangeboren verschillen en overeenkomsten tussen de
opeenvolgende generaties. De grondlegger van de genetica, Gregor Johann Mendel (1822-
1884),voerde in het midden van de 19e eeuw verschillende kruisingen uit van de
erwt ,Pisum sativum, om onderzoek te doen naar de overerving van de verschillende
eigenschappen van deze erwt. Later onderzoek toonde aan, dat de door hem gevonden
wetmatigheden ook opgaan voor het grootste deel van de overerving in andere diersoorten
en in de mens. De regels voor overerving die Mendel in zijn onderzoek beschrijft staan nu
bekend als de Wetten van Mendel. Enkele jaren daarna werden chromosomen
geïdentificeerd als de dragers van erfelijke eigenschappen. De stoffelijke dragers van
erfelijke eigenschappen bleken de chromosomen en de daarop gelegen genen te zijn. Twee
homologe chromosomen bevatten genen voor dezelfde erfelijke eigenschappen. De plaats
van een gen in een chromosoom wordt een locus genoemd. Een gen draagt de informatie
voor een specifieke erfelijke eigenschap in een cel. De genen zijn opgeslagen in de
chromosomen die in de celkern zitten. In elke cel komen de chromosomen in paren voor.
Elk gen is dus ook dubbel aanwezig. De twee bij elkaar horende genen worden allelen
genoemd. Ze kunnen gelijk zijn, maar ook verschillend. Als ze verschillend zijn, dan
onderdrukt het ene allel de werking van het andere. Ze zijn dan respectievelijk dominant en
recessief. De oogkleur blauw is bijvoorbeeld recessief ten opzichte van de oogkleur bruin.
Alleen als beide allelen voor de oogkleur blauw aangegeven worden de ogen blauw. Geeft
één allel blauw en de ander bruin aan of geven beide bruin aan, dan worden de ogen bruin.
Bij de vorming van geslachtscellen(meiose) worden de chromosoomparen uit elkaar
getrokken, waardoor iedere geslachtscel (eicellen, sperma) nog maar de helft van het totaal
aantal chromosomen heeft. De mens heeft bijvoorbeeld 46 chromosomen, in 23paren. Bij
fouten in de celdeling van geslachtscellen kunnen afwijkende aantallen chromosomen in
cellen terechtkomen. Daardoor ontstaan nakomelingen die niet levensvatbaar zijn,
afwijkingen vertonen en haast altijd onvruchtbaar zijn. Een extra chromosoom in de cel
wordt trisomie genoemd en een chromosoom te weinig wordt monosomie genoemd.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Scriptiebibliotheek. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.76. You're not tied to anything after your purchase.
