Cursus 10
1.Historische context
Opstand en revolutie
In de tweede helft van de 18e eeuw raakte Engeland in conflict met haar dertien koloniën in Noord-
Amerika. Dit leidde tot de Amerikaanse vrijheidsoorlog. Uiteindelijk werd de VS onafhankelijk.
Frankrijk was in de achttiende eeuw een absolutistisch geregeerd land met strenge censuur. Adel en
kerk werden bevoorrecht. Dit leidde tot de start van de Franse Revolutie. Hierin stonden de
Jacobijnen tegenover de Girondijnen. In 1799 greep Napoleon Bonaparte de macht.
Pruikentijd
Er waren in de Republiek drie groeperingen met opvattingen over verdeling van macht en bestuur:
- De stadhouder en zijn aanhang (de Oranjepartij) wilden aan de macht
- Regenten waren tegen stadhouder, wilden macht behouden
- Patriotten tegen stadhouder en regentenheerschappij, voor meer invloed van burgers.
Verwoordden de belangen van emanciperende burgerij.
Aan het einde van de achttiende eeuw viel Frankrijk de Republiek binnen en vestigde de Bataafse
Republiek.
In de republiek was eerst een regentenheerschappij. Ze droegen elegante kleding en pruiken:
pruikentijd. Burgers kritiseerden deze verfransing.
De Industriële Revolutie liet in de Republiek op zich wachten.
2.Culturele context
Filosofie
In de filosofie van Immanuel Kant stonden twee vragen centraal: ‘’Wat kan ik weten?’’ en ‘’Wat moet
ik doen?’’. Kant stelde grenzen aan menselijke kennis. Omdat alle kennis voortkwam uit waarneming,
konden mensen volgens hem geen ware uitspraken doen over zaken als God of de ziel.
Verlichting
De verlichting was een emancipatiebeweging van de burgerij. De basis van deze ‘bevrijding’ was het
zelfstandig kritisch denken (rationeel). Iedereen moet volgens Justus van Effen zijn eigen rede als
basis voor zijn gedrag nemen.
Men ging onderwijs en het verspreiden van kennis beschouwen als belangrijke middelen tegen
vooroordelen. maatschappij tot nut van ’t Algemeen zorgde voor het opzetten van scholen en
bibliotheken en het uitgeven van goedkopere boeken.
Verlichtingsfilosofen pleitten voor verdraagzaamheid en godsdienstvrijheid. Ze hadden kritiek op het
absolutisme. Montesquieu bepleitte een scheiding der macht: trias politica uitvoerende macht
(vorst), een wetgevende macht (volksvertegenwoordiging) en rechterlijke macht.
Jean-Jacques Rousseau meende dat de mens vervreemd was van zichzelf en door de maatschappij
was misvormd. Hij maakte opvoeding tot een belangrijk verlichtingsthema.
Verlichtingsfilosofen en -schrijvers maakten in hun teksten gebruik van satire: spottende teksten die
belerend en kritisch zijn bedoeld.
Door de verlichting werd de burgerij een bewuste sociale klasse die politieke verandering wilde. Ook
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ninasmeets1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.