Samenvatting Biologie Hoofdstuk 11 en 12 Nectar Havo 5
24 views 0 purchase
Course
Biologie
Level
HAVO
Book
Nectar 3e editie
Dit is een samenvatting die alle belangrijke punten van de hoofdstukken behandeld. Deze samenvatting is zeer overzichtelijk en makkelijk te leren! Door deze samenvatting haal je zeker een voldoende op je toets!
Samenvatting Biologie
Hoofdstuk 11
Paragraaf 1
Je huid als schild
o Huid bestaat uit drie lagen:
Opperhuid
Lederhuid
Onderhuids bindweefsel
o Opperhuid bestaat uit drie lagen
Dode hoornlaag
Beschermt tegen vochtverlies en ziekteverwekkers
Levende cellen
Kiemlaag
Ontwikkelen nieuwe huidcellen
Pigmentcellen maken pigment
Beschermt tegen mutagene werking van UV-stralen.
o Lederhuid
Bevat o.a. veel zweetklieren, talgklieren, zintuigen, etc.
Ook bloedvaten
Samen met zweetklieren zorgen ze voor afkoeling bij hitte
o In het onderhuids bindweefsel slaan we vetten op
Isoleert
o Een tekenbeet gaat door de hoornlaag
Een teek kan de bacterie Borrelia burgdorferi bij zich hebben
In speeksel en maaginhoud
Dit kan in de bloedvaten van de lederhuid binnenkomen
Een infectie
De bacterie kan de ziekte van Lyme veroorzaken
Ziekte van Lyme
o Niet alle teken zijn besmet
Kans is 99% dat je …
… niet besmet wordt of
… afweersysteem onmiddellijk er mee afrekent
Wordt je wel besmet kan dat tot veel klachten leiden
Hoofdpijn, verlammingsverschijnselen, hartklachten, etc.
o Vaak zie je een besmetting
o Bij twijfel naar de huisarts
Antibioticakuur van ong. 3 weken
o Heb je een teek? Gelijk verwijderen
Niet eerst met alcohol ontsmetten
Leefstijl
o Leefstijl is je manier van leven
o Wat is een gezonde leefstijl?
Voldoende bewegen en gezond eten voorkomt overgewicht
Nicotine en alcohol vergroten kans op veel ziekten
o Vaak ontstaat een probleem pas na jaren
, Het is lastig te bepalen wat gezond is
Andere factoren
o Erfelijke factoren spelen ook een rol bij gezondheid
Bijv. aanleg voor een hoog cholesterolgehalte
Je kunt het niet veranderen
Een dieet en gezonde leefstijl kan de problemen verkleinen
o Kan ook aangeboren zijn
Problemen bij de zwangerschap of bevalling
o Omgevingsfactoren spelen ook een rol
Wie is gezond?
o Definitie WHO
“Een toestand van volledig fysiek, geestelijk en sociaal welbevinden en niet
louter het ontbreken van ziekte of gebrek
Paragraaf 2
Tetanus
o Veroorzaakt door de tetanusbacterie Clostridium tetani
o Leven in een anaerobe omgeving
Bijv. het darmkanaal van paarden
Straatvuil met paardenmest bevat waarschijnlijk de bacterie
Zo kan het in een wond komen
Het gif veroorzaakt…
…hoofdpijn
… stijve kaakspier
… verkramping van alle spieren
Dit is dodelijk
o Je kunt er tegen vaccineren
o Zonder vaccinatie is de kans op overlijden 20 %
Door de vaccinatie sterven er max. 5 personen/jaar
o Bij twijfel krijg je een tetanusprik
Bevat antistoffen tegen de tetanusbacterie
Antistoffen maken ziekteverwekkers of gifstoffen onschadelijk
o Ook een antibioticumkuur
o Na genezing weer een nieuwe vaccinatie
Beschermt 10 jaar
De huid voorbij
o De huid houdt ziekteverwekkers tegen
Bij beschadigingen niet meer
o Ogen, luchtwegen, vagina e.d. hebben geen huid
Hiervoor zijn andere afweermechanismen
Traanvocht
Spoelt vuil weg
Bevat enzymen die bacteriën afbreken
Trilharen in de luchtpijp
Duwen slijm met bacteriën e.d. naar de keel
Via de slokdarm komt het in de maag waar het maagzuur het dood
o Ogen, luchtwegen, vagina e.d. hebben geen huid
Hiervoor zijn andere afweermechanismen
, Vagina
Daar leeft de vaginale flora Allerlei soorten micro-organismen
O.a. de melkzuurbacterie
Ze houden de pH laag (rond de 4)
Ziekteverwekkers gaan dood
o Dit zijn voorbeelden van niet-specifieke afweer
Niet specifieke afweer
o Komen ziekteverwekkers toch in het lichaam witte bloedcellen in actie
Vooral macrofagen
Veranderen van vorm
Kunnen het haarvat uit
Nemen stoffen op door fagocytose
Enzymen breken het vervolgens af
Antistoffen
o Na besmetting of inenting maakt witte bloedcellen antistoffen
Bij mens en dier
o Antiserum is bloedplasma met antistoffen
Vroeger van dieren afkomstig
Bijv. Paarden
Je spuit de gifstof in
Het paard produceert antistoffen
Bloed afnemen en zuiveren
o Wordt gebruikt bij een slechte afweer of bij tijdnood
o Productie kan nu ook met muizen
Krijgt gif ingespoten
Witte bloedcellen maken antistoffen
Zitten in de milt
Deze witte bloedcellen laten ze samensmelten met tumorcellen
Deze cellen maken antistoffen en delen snel
Er ontstaan antistoffen van 1 type monoklonale antistoffen
Paragraaf 3
Inentingen
o In de 18de eeuw ontwikkelde Edward Jenner de eerste vaccinatie tegen pokken
o Hij besmette zijn buurjongen met de koepokken
Na de besmetting met de echte pokken werd hij niet ziek
o Hij kreeg veel tegenstand
Je zou door de vaccinatie in een koe veranderen
o In 1967 startte de WHO een vaccinatieprogramma
Er stierf maar een klein percentage aan de bijwerkingen
o In 1980 was de wereld pokkenvrij.
o Ook andere vaccinaties hebben succes
o Afweging is:
Hoeveel mensen sterven zonder vaccinatie?
Hoeveel mensen hebben last van bijwerkingen?
HPV
o Humaan papillomavirus
Overdraagbaar via seksueel contact
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller PABOstudent12. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.24. You're not tied to anything after your purchase.
