Class notes
College aantekeningen week 7 Verzekeringsrecht (eigen schuld)
- Course
- Institution
College aantekeningen Radboud Universiteit Master Burgerlijk recht vak Verzekeringsrecht week 7, docent Van Tiggele-Van der Velde
[Show more]
Seller
Follownikaniels
Reviews received
Content preview
Week 7 Eigen schuld (II, schuld), algemene voorwaardenJurisprudentie
Interpolis (HR 27 maart 1987, NJ 1987/658): X sticht brand in eigen woning, welke hij heeft
verzekerd tegen brandschade bij Interpolis. X lijdt aan een geestesziekte en weet aan te
tonen dat hij volledig ontoerekeningsvatbaar was. Interpolis weigert uit te betalen met een
beroep op ‘merkelijke schuld’ ex art. 294 K. Anders dan het Hof oordeelt de HR dat – gezien
zijn ontoerekeningsvatbaarheid – X geen verwijt valt te maken en Interpolis géén beroep kan
doen op art. 294 K. Dit duidt op een subjectieve invulling van het ‘merkelijke schuld’-begrip.
Later blijkt echter dat het schuldbegrip objectief moet worden ingevuld (wat ‘wist of behoorde
de verzekerde te weten’ ten aanzien van de schadelijke gevolgen van zijn handelen) docht
dit laat nog steeds ruimte voor niet toerekenen schadeveroorzakende gedraging aan (deels)
ontoerekenbare verzekerde.
Vervolg: Amev/Meijerink
K en J/Zorgverzekeraar Oost Ned (HR 11 september 1998, NJ 1999/664): verzekerde
heeft aanvullende zorgverzekering. K en J zijn homeopathische artsen die verzekerde ervan
weerhouden met ernstige ziekte naar reguliere geneeskunde te gaan. Uiteindelijk gaat de
verzekerde alsnog naar reguliere geneeskunde, alwaar hij wordt gered doch waarbij de
zorgverzekeraar meent dat er extra kosten zijn gemaakt als gevolg van het optreden van K
en J (was verzekerde eerder gegaan dan waren er niet zoveel kosten). Als de verzekeraar
deze kosten op K en J tracht te verhalen, beroepen K en J zich onder meer op art. 294 (of
andere artikelen zie arrest) K: als gevolg van merkelijke schuld aan de zijde van de
verzekerde – hij had zich door K en J zich er niet van moeten weerhouden naar het
ziekenhuis te gaan – zou de ziektekostenverzekeraar ten aanzien van de extra kosten niet
dienen te hebben uitgekeerd. In deze zaak wordt duidelijk dat bij aanvullende
zorgverzekeringen art. 294 K niet van toepassing is en dat er geen eigen-schuld verweer kan
worden gevoerd. Ten aanzien van basisverzekeringen is dit overigens wettelijk vastgesteld in
aart. 15 lid 2 Zvw. Dus: basiszorgverzekering en een aanvullende verzekering = een eigen
schuld verweer kan niet worden gevoerd.
Amev/Meijerink (HR 4 april 2003,NJ 2004/536): In deze zaak ontstaat er brand nadat de
verzekerde laswerkzaamheden uitoefent vlakbij een bak wasbenzine en de damp van de
wasbenzine vlamvat door de gloeiende metaaldeeltjes vrijkomend bij het lassen. Duidelijk is
dat de verzekerde zich van dit gevaar niet bewust was (hij deed het zonder problemen al 20
jaar zo). Is desondanks sprake van ‘merkelijke schuld’? het hof oordeelt van niet daar onder
deze omstandigheden de verzekerde gen verwijt kon worden gemaakt. De HR oordeelt
echter anders: niet beslissend is dat de verzekerde zelf weet, doch wat hij behoort te weten
ten aanzien van welke gedragingen de kans op schade (aanzienlijk) vergroten. Van deze
gedragingen heeft hij zich te onthouden. Dit duidt aldus op een objectieve invulling van het
begrip ‘merkelijke schuld’, in afwijking van het eerdere arrest Interpolis. Doch dit zou nog
steeds ruimte moeten laten voor het oordeel dat een geestelijke stoornis meebrengt dat geen
sprake is van merkelijke schuld. Gezegd kan worden dat voor de verzekerde met een
geestelijke stoornis er een ander objectief criterium geldt (wat hij behoort te voorzien is
anders dan bij iemand zonder geestelijke stoornis). Eigen schuld moet naar objectieve
maatstaven worden ingevuld (anders dan Interpolis dus!): ‘zich van het gevaar bewust had
moeten zijn’ dus ruimte voor geestelijke stoornis, gekken zijn niet bewust van het gevaar.
Bastings/Interpolis (HR 27 juni 2003, NJ 2005/140): in deze zaak werd door de HR wel
gebruik gemaakt van de opengelaten mogelijkheid om uit de gedragingen van de verzekerde
af te leiden dat deze het letsel heeft beoogd of zich ervan bewust was dat dit letsel het
gevolg van zijn handelen zou zijn. Als reactie hierop is een nieuw aangescherpte
uitsluitingsclausule ontstaan: ‘niet gedekt is de aansprakelijkheid van een verzekerde voor
schade veroorzaakt door en/of voortvloeiende uit zijn/haar opzettelijk en tegen een persoon
, of zaak gericht wederrechtelijk handelen of nalaten. Aan het opzettelijk karakter van dit
wederrechtelijk handelen of nalaten doet niet af dat de verzekerde zodanig onder invloed van
alcohol of andere stoffen verkeert dat deze niet in staat is de wil te bepalen.’
VNP/Havrij (HR 6 april 2001, NJ 2002/385):
College
1. Eigen schuld II
Dekkingsomvang
- Dekkingsomschrijving hier wordt aangegeven welke risico’s nou eigenlijk gedekt
zijn. Hierover staat niks in de wet. Daarom geldt hier ook contractsvrijheid (HR
Valschermzweeftoestel). De verzekeraar mag aangeven binnen welke grenzen hij
bereid is om dekking te geven. Zie ook sheets voor voorbeelden.
- Dekkingsuitbreiding
- Dekkingsbeperking
- Dekkingsuitsluiting een bepaald type geval uitsluiten van dekking. In de wet zien
we er eigenlijk maar twee:
o Eigen gebrek
o Eigen schuld hier gaan we het vandaag over hebben.
Polisrecht: standaarduitsluitingen
o Uitsluiting voor supercontractuele aansprakelijkheid
o Motorrijtuigenuitsluiting in AVB-verzekering je hebt daar speciale
verzekeringen voor met speciale premies en voorwaarden.
o Opzichtclausule in AVB-verzekering
o Vervangingskostenclausule
Art. 150 Rv: de gebeurtenis ligt in de sfeer van verzekerde, de uitsluitingsgronden in de
sfeer van de verzekeraar.
Eigen schuld (art. 7:952 BW)
Op basis van de wet alleen opzet en roekeloosheid, maar dat is regelend recht dus dat kan
worden uitgebreid of ingeperkt in de polis.
Roekeloosheid
Roekeloosheid staat gelijk aan grove schuld = een in laakbaarheid aan opzet grenzende
schuld. Daarmee wordt aangeduid dat het om een zware schuld gaat. Daarmee zien we een
vloeiende overgang tussen voorwaardelijk opzet en roekeloosheid, in de praktijk vaak lastig
om deze uit elkaar te houden. Roekeloosheid omvat zowel bewuste als onbewuste
roekeloosheid (denk aan voorbeeld zwerver die steelt, of voorbeeld Wetering frietpan).
Andere schuldvormen
Deze kunnen wel terugkomen, aangezien het kan worden uitgebreid in de polis:
- Merkelijke schuld dit zien we vaak terugkomen in de brandverzekering. Zie
hiervoor art. 294 WvK. Wat is dan merkelijke schuld? Een ernstige mate van schuld,
het is geen onzorgvuldig handelen maar meer dan dat.
o Er staat dan in de polis van de brandverzekering: “geen dekking indien de
brand door merkelijke schuld of nalatigheid van de verzekerde zelf is
veroorzaakt.”
o Dit dient objectief benaderd te worden “bewust had behoren te zijn”
o HR AMF/Meijerink onzorgvuldig gehandeld, het is merkelijke schuld, want
je had je bewust moeten zijn van het risico op schade. Waar ging het hier nou
precies om? Meijerink was bezig met laswerkzaamheden, en er stonden vaten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nikaniels. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now