Week 1 Inleiding & het eigen karakter van de aansprakelijkheidsverzekering
Je verzekert altijd iets of iemand, dat is zo bijzonder aan het verzekeringsrecht. Een paar
voorbeelden:
- Brand bij technische universiteit uit Delft 118,5 miljoen schade. Grootste post die
op 1 polis gedekt was.
- Chemie-Pack brand in moerdijk in 2011. Hier was ook een omgeving vervuild, dus
ook ineens staats- en bestuursrecht. Ook de overheid kwam in het spel. Alliance was
de verzekeraar, en per 1 januari was hij net van verzekeraar gewisseld, dus vlak voor
de brand. Degene die hem net kwijt was had dus champagne geopend.
- Alle doeken uit musea zijn verzekerd. Wat zie je dan verzekeringsrechtelijk? De
overheid heeft gezegd: we vinden het zo belangrijk dat er kunstmobiliteit is, dat zij
een stukje van de risico’s van verzekeringen dragen. Dat moet je zien in de vorm van
het eigen risico, daar een deel van draagt de overheid.
1. Algemene inleiding, de plaats van de verzekeringsovereenkomst
Onderscheid binnen het verzekeringsrecht tussen schadeverzekering en
sommenverzekering:
- Schadenverzekering is de verzekering strekkend tot vergoeding van
vermogensschade die de verzekerde zou kunnen leiden (art. 7:944 BW).
o Denk bijvoorbeeld aan een brandverzekering.
o De vergoeding mag dan dus zijn: de schade die je lijdt maar je mag door de
verzekeringsovereenkomst, althans door de uitkering, niet in een duidelijk
voordelige positie geraken. Dat noemen we het indemniteitsbeginsel? De
gedachte is dat de verzekering er alleen maar is om jou terug te brengen in de
situatie waarin jij was.
Daarbij geldt wel dat een beetje beter vaak eigen is aan
gebruiksvoorwerpen. Stel je huis brandt af, maar je woont er al een
tijdje, je krijgt dan de nieuwwaarde vergoed dus de nieuwe bank zal
hoogstwaarschijnlijk beter zijn dan die oude die je al had. Dan ben je
wel een beetje voordeliger, maar dat is wat we de ‘nieuw voor oud’-
situatie noemen. Dit mag gewoon!
- Sommenverzekering komen we nog op.
Terminologie
- Verzekeringnemer = degene die de overeenkomst met de verzekeraar aangaat. In
beginsel dekt de overeenkomst slechts diens belangen.
o Dit is gewoon contractenrecht, want we zitten in titel 7.17 BW, de bijzondere
overeenkomst.
o Dus de nemer en de verzekeraar sluiten de overeenkomst.
- Verzekerde = degene die ingeval van geleden schade krachtens de verzekering recht
heeft op vergoeding (in afdeling 1 aangeduid als ‘degene die recht heeft op
uitkering’).
o Je kunt een verzekeringsovereenkomst namelijk ook sluiten voor een ander,
denk dan aan een aansprakelijkheidsverzekering. Dan ben je verzekerde in
de zin van de wet. Voorbeeld uitwonend student, dan val je onder de polis van
je ouders, dan ben jij de verzekerde en je ouders zijn de verzekeringnemers.
o Je ziet dat titel 7.17 BW bestaat uit drie afdelingen:
Algemeen wat heeft die als kenmerk? Die geldt zowel voor afdeling
2 als voor afdeling 3. Wat kan je hierin terugzien? Daar heet de
verzekerde niet de verzekerde maar degene die recht heeft op
uitkering.
Schade
, Sommen dezelfde figuur heet in afdeling 3 de begunstigde.
De aansprakelijkheidsverzekering is ook gewoon een schadeverzekering, maar wat we ons
moeten realiseren is dat je daar ook recht hebt op uitkering, maar dat de uitkering niet naar
de benadeelde gaat maar naar degene die aansprakelijk is voor de schade.
- Je hebt dan een verzekering, de verzekeringnemer heeft een
aansprakelijkheidsverzekering bij een verzekeraar. Op het moment dat je dan een
aansprakelijkheidskwestie hebt heb je ook een benadeelde (gevonden slachtoffer).
Als er aansprakelijkheid is dan zit dat tussen de benadeelde en de dader. Waar zit
dan die verzekeringsdekking? Tussen dader en verzekeraar.
- Bij deze aansprakelijkheidsverzekering gaat er ook betaling aan die verzekerde voor
het bedrag dat hij aan het slachtoffer moet betalen. Waarom is dat? Daar zit nou
eenmaal het contract. Verzekerde gaat dus naar eigen verzekeraar en zegt: ik moet
geld hebben.
- Hier zijn wat uitzonderingen op.
Aansprakelijkheidsverzekering is dus eigenlijk gewoon een vorm van een
schadeverzekering, maar het is wel een bijzondere vorm met een eigen karakter:
- Wat dek je? Je dekt aansprakelijkheid voor door derden geleden schade. Je
verzekert het risico dat er een schuld aan jouw vermogen wordt toegevoegd.
- Waar kan dit uit bestaan?
o Op grond van de wet onrechtmatige daad of wanprestatie (?)
o Op grond van de overeenkomst
“het aansprakelijkheidsrecht als middel om tot slachtofferbescherming te komen is alleen
effectief as de verzekering de daartoe benodigde financiële middelen verschaft” Het
aansprakelijkheidsrecht zal er heel anders uit hebben gezien als er geen verzekeringen
waren. Verzekerde kan natuurlijk iedereen zijn, ook bijvoorbeeld een werkgever. Als rechter
stel je een werkgever natuurlijk het makkelijkst aansprakelijk als hij naar zijn verzekeraar
kan. Dan help je het benadeelde slachtoffer, want het is erg als iemand schade heeft maar
het moet gaan halen bij een kale kip, dus het is lekker als daar een verzekeraar achter
hangt. Het kan soms fijn zijn voor het slachtoffer, maar daar is hij eigenlijk niet voor gesloten,
het is gesloten om de verzekeringnemer te beschermen in zijn vermogenspositie. Dus
eigenlijk zou het geen reden moeten zijn om dekking te geven. Slachtofferbescherming
behoort dus niet voorop te staan.
Juridisch karakter wat is dan anders bij een aansprakelijkheidsverzekering ten opzichte
van bijvoorbeeld een brandverzekering?
- Dat is het feit dat hier echt een schuldverzekering aan de orde is
(‘Passivenversicherung’), je hoeft geen vermogen te hebben om te verzekeren. Je
verzekert juist om je te beschermen tegen het risico dat er een schuld aan je
vermogen wordt toegevoegd, je wilt toekomstige schulden buiten beeld houden.
- Verzekerd belang is ook heel anders bij aansprakelijkheidsverzekering. Bij first
party verzeker je gewoon het huis bijvoorbeeld. Daar is het de kunst om volledige
waarde te verzekeren, anders ben je onderverzekerd. Maar dat heb je niet bij
aansprakelijkheidsverzekering (premier risque/niet volle waarde verzekerbaar),
aangezien je gewoon de aansprakelijkheid verzekerd.
Het kenmerkende verschil: de actief verzekering vs. de passief verzekering.
- De actief verzekering je eigen huis bijvoorbeeld, dat wil je beschermen. Als dat
afbrandt dan is je bezit weg, dus je beschermt je bezittingen. Dat is iets heel anders
dan de vrees om een toekomstig iets te beschermen.
o Dit noemen we first party: het indekken van je eigen risico’s door ze over te
dragen aan een collectief (tegen betaling van premie)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nikaniels. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.25. You're not tied to anything after your purchase.