1.1 Internationaal recht
Als staten afspraken met elkaar willen maken doen zij dit op grond van het internationale
recht. Dit rechtsgebied regelt alle betrekkingen tussen staten. Alle staten zijn gelijk aan
elkaar. De afspraken worden meestal in een verdrag vastgelegd. Een belangrijk beginsel is
het beginsel van staatssoevereiniteit.
1.1.1 Staatssoevereiniteit
De overheid heeft de ultieme beslissingsbevoegdheid op het grondgebied van de staat en is
de enige die wet- en regelgeving kan opstellen. Oftewel: de overheid heeft
staatssoevereiniteit. Dit betekent dat andere staten niet kunnen bepalen hoe Nederland zijn
regelgeving vormgeeft, deze macht ligt alleen bij de nationale overheid. Deze macht kan op
twee manieren worden beperkt: de soevereiniteit kan vrijwillig worden overgedragen of
onvrijwillig worden beperkt.
Soevereiniteit overdragen
Ten eerste kan de staat beslissen om (een gedeelte van) de beslissingsbevoegdheid over te
dragen aan bijvoorbeeld een internationale organisatie. De staat kan dan niet meer zelf alle
regels stellen, maar accepteert dat een organisatie hoger en gezaghebbender is dan de staat
zelf. Omdat staatssoevereiniteit heel belangrijk is voor het functioneren van de staat, zullen
staten hun beslissingsbevoegdheid over het algemeen alleen overdragen als dit het belang
van het land dient en bijdraagt aan het welzijn van zijn inwoners.
Soevereiniteit onvrijwillig beperkt
De tweede manier waarop staatssoevereiniteit beperkt kan worden, is als een land
onvrijwillig de beslissingsbevoegdheid uit handen wordt genomen. Als een staat wordt
binnengevallen door een ander land en dat andere land de macht overneemt, is de
beslissingsbevoegdheid van de aangevallen staat beperkt. De overheersende staat neemt
vanaf dat moment de beslissingen. Dit kan door een militair ingrijpen van een onafhankelijke
staat gebeuren, maar ook door een mandaat dar de Veiligheidsraad van de VN heeft
afgegeven om een land binnen te vallen.
1.1.2 Internationale organisaties
Staten zijn de voornaamste spelers binnen het internationale recht. Internationale
organisaties spelen ook een belangrijke rol. Staten kunnen een samenwerkingsverband
aangaan, maar ook personen kunnen samen een internationale organisatie oprichten. Je
hebt twee soorten organisaties:
- Gouvernementele organisaties
- Non-gouvernementele organisaties
Gouvernementele organisaties
Een samenwerkingsverband tussen staten wordt een gouvernementele organisatie
genoemd. De oprichting gebeurt in een verdrag. In dat verdrag vermelden de lidstaten de
doelstellingen en middelen die de organisatie heeft. Een internationale organisatie biedt
staten de mogelijkheid om samen te werken op een bepaald beleidsterrein.
,Staten kunnen bij het oprichten van een organisatie kiezen of en hoeveel soevereiniteit ze
afstaan aan deze organisatie. Als lidstaten geen soevereiniteit afstaan wordt de organisatie
een intergouvernementele organisatie genoemd. Als lidstaten wel beslissingsbevoegdheid
afstaan aan de organisatie, is er sprake van een supranationale organisatie.
Non-gouvernementele organisaties
Ook een groep personen kan een internationale organisatie oprichten. Een non-
gouvernementele organisatie (ngo) is onafhankelijk van staten en heeft vaak een ideële
doelstelling. Een ngo hoeft niet internationaal te zijn.
1.2 De EU en haar doelstellingen
Het supranationale karakter is door alle herzieningsverdragen steeds meer uitgebreid. De
lidstaten hebben in de loop der tijd op allerlei gebieden hun soevereiniteit overgedragen. De
EU is niet meer alleen gericht op de kolen- en staalindustrie, maar heeft
verantwoordelijkheden op allerlei gebieden. Op dit moment gelden de volgende twee
verdragen:
- Het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU)
- Het Verdrag betreffende de Werking van de Europese Unie (VwEU)
Daarnaast is het Handvest van de grondrechten van kracht.
De belangrijkste doelstellingen van de Eu zijn: vrede en welzijn, vrijheid en veiligheid, de
interne markt, de monetaire unie en het mensenrechtenbeleid.
1.2.1 Vrede en welzijn
Het gevolg van de verregaande samenwerking tussen lidstaten van de EU is dat de
economieën van de Europese staten nauw met elkaar verweven zijn. Dit heeft ervoor
gezorgd dat het welvaartsniveau de afgelopen decennia is gestegen. Ook worden eventuele
conflicten tussen lidstaten binnen de EU op diplomatieke wijze opgelost.
1.2.2 Vrijheid en veiligheid
Burgers van de EU mogen over het algemeen in alle lidstaten verblijven om te werken, te
studeren of te genieten van hun pensioen. Maar als hun dat kunnen, kunnen criminelen dat
ook. Vrij verkeer van personen heeft zodoende ook vrij verkeer van criminaliteit tot gevolg.
Met open grenzen is het vrij gemakkelijk voor criminele organisaties om hun activiteiten uit
te oefenen. De EU zorgt daarom voor beleid dar het mogelijk maakt om overal te werken en
te verblijven, maar ook voor regels die de grensoverschrijdende criminaliteit bestrijden.
1.2.3 Interne markt
De interne markt maakt het mogelijk dat er steeds meer gehandeld wordt tussen bedrijven
die in de lidstaten zijn gevestigd, dat er steeds meer personen over de grens gaan werken en
dat iedereen overal in de EU kan investeren. De bedoeling is dat het uiteindelijk een grote
Europese markt wordt.
1.2.4 Monetaire Unie
Een gemeenschappelijke munt brengt de lidstaten nog dichter bij elkaar. Een groot aantal
lidstaten is daarom overgestapt op de euro. De euro zorgt er bijvoorbeeld voor dat de
consument de prijzen van producten en diensten in zijn eigen land snel kan vergelijken met
die uit andere lidstaten, wat de handel tussen lidstaten bevordert.
, De Europese Centrale Bank is verantwoordelijk voor het monetaire beleid.
1.2.5 Extern mensenrechtenbeleid
De EU heeft in art. 2 VEU een belangrijke plaats ingeruimd voor de bescherming van de
mensenrechten. Ook een democratische samenleving en een rechtsstaat worden genoemd
als fundamentele begrippen voor de lidstaten. Uit art. 3 lid 5 VEU blijkt dat de ambitie om
fundamentele waarden te beschermen verder gaat dan de grenzen van de Unie.
1.3 Verdiepend op de interne markt
De overheid is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de nationale economie. Groei is
belangrijk, groei draagt mee aan de welvaart in een land. Doordat wij in de EU een interne
markt hebben, is de overheid niet vrij om elke maatregel te nemen die zij wenst. De
overheid zal rekening moeten houden met regelgeving die is aangenomen in het kader van
het instellen van de interne markt.
Met de interne markt als EU-doelstelling kunnen lidstaten echter niet meer op deze manier
de nationale economie beschermen. Door regelgeving hebben lidstaten en beperkte
bandbreedte om maatregelen vast te stellen die de eigen economie stimuleren. Het
beschermen van de nationale economie (protectionisme) is nadelig voor de interne markt in
zijn geheel en is daarom verboden.
De interne markt en de monetaire unie zijn twee verschillende onderdelen van de EU. De
monetaire unie is optioneel, maar de interne markt is een onlosmakelijk onderdeel van de
EU.
1.3.1 Onderdelen interne markt
Sinds de oprichting van de EGKS komt een goed functionerende interne markt steeds een
stapje dichterbij. De interne markt bestaat uit drie onderdelen:
- Vrij verkeer
- Staatssteun
- Mededinging
Europese wetgeving zorgt ervoor dat steeds meer belemmeringen op deze drie gebieden
verdwijnen.
Het beginsel van vrij verkeer betekent dat de handelsstroom tussen lidstaten niet
belemmerd mag worden. Staatssteun is dat de overheid in plaats van verbieden van de
invoer ook subsidies kan verstrekken aan nationale producten.
1.3.2 Voor- en nadelen interne markt
Een interne markt levert veel voordelen op maar ook nadelen.
Voordelen:
- Welvaartsniveau zal stijgen
- Afzetmarkt van bedrijven wordt groter
- Meer economische activiteit is mogelijk
- Uitbreiding van de keuzemogelijkheden
- Interne markt zorgt voor prijsdalingen
Nadelen:
- Extra concurrentie
- Het verplaatsen van productie naar lidstaten met een lager loonniveau
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maaikefrieling97. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.72. You're not tied to anything after your purchase.