• Je kunt het begrip strategie definiëren.
• Je kunt verschillende niveaus van strategievorming onderscheiden.
• Je kunt het verschil tussen een business strategie en een functionele strategie benoemen.
• Je weet het verschil tussen een spontane (emergente) en geplande strategie.
• Je kunt verschillende typen doelstellingen van een onderneming onderscheiden.
• Je bent in staat om de invloed van verschillende juridische ondernemingsvormen op de
inhoud van de strategische doelen en het proces van strategievorming te beredeneren.
• Je kunt een stakeholderanalyse maken van een organisatie
• Je bent in staat om het verschil aan te duiden tussen algemene- en taakomgeving.
• Je bent in staat om de krachten uit het vijfkrachtenmodel te benoemen.
Strategie
Definitie strategie
Een strategie is een langetermijnplan dat betrekking heeft op de functie van de organisatie in de
samenleving en waarin de organisatie aangeeft welke doelstellingen ze wil bereiken en hoe ze die
doelstelling wil bereiken.
In deze definitie staan vijf punten centraal:
1. Een strategie is niets anders dan een plan
2. Dat plan heeft betrekking op de lange termijn
3. De strategie van een organisatie heeft betrekking op de functie van de organisatie in de
samenleving
4. De strategie geeft aan welke doelstellingen de organisatie wil bereiken
5. De strategie geeft aan hoe men die doelstelling wil bereiken
Een strategie is een plan
Dat houdt in dat een strategie bewust van te voren wordt geformuleerd. Henry Mintzberg is het daar
niet mee eens. Hij beweert dat er naast een geplande strategie ook een spontane strategie is. Een
geplande strategie is bewust van te voren geformuleerd en wordt zo uitgevoerd. Een spontane
strategie wordt echter moet tevoren bewust geformuleerd. Mintzberg beschrijft dit als een patroon
dat men achteraf in een reeks van beslissingen die feitelijk zijn genomen, kan herkennen. De
organisatie heeft in dat geval helemaal geen plan gemaakt, maar bekijkt veel meer van geval tot
geval welke beslissing men zal nemen.
Een strategie heeft betrekking op de lange termijn
Strategische beslissingen hebben altijd betrekking op de lange termijn. Hoe lang het precies duurt
weet je nooit. In plaats van te kijken naar het aantal jaren, is het zinvoller te kijken naar het karakter
van de beslissingen die moeten worden genomen. Hierbij kun je kijken naar strategische- en
operationele beslissingen. Strategische beslissingen kunnen worden gedefinieerd als onherroepelijke
beslissingen die het wezen of het karakter van de organisatie betreffen. Operationele beslissingen
zijn beslissingen met een routinematige karakter, die regelmatig, bijvoorbeeld dagelijks of wekelijks
moeten worden genomen.
1
,De strategie heeft betrekking op de functie van de organisatie in de samenleving
In een strategisch plan geeft de organisatie aan welke functie zij in de samenleving wil vervullen. De
strategie van een organisatie moet worden aangegeven hoe haar activiteiten passen in het grotere
geheel van de samenleving. Door middel van de strategie stemt de organisatie haar activiteiten af op
haar omgeving. Dat noemen we externe coördinatie. Naast externe coördinatie kennen we ook de
interne coördinatie. Daarmee bedoelen we de onderlinge afstemming van verschillende activiteiten
binnen de onderneming.
De functie die de organisatie in de samenleving vervult, komt ook tot uiting in de missie van de
organisatie. Dit noem je een mission statement. Hierin vind je meestal een omschrijving wat de
organisatie wil bijdragen aan de samenleving.
De strategie geeft aan welke doelstellingen de organisatie wil bereiken
Organisaties kunnen worden gezien als coalities van groepen van participanten, die ieder hun eigen
doelstellingen hebben. Bij grote ondernemingen kun je als groepen van participanten onderscheiden:
Deze participanten hebben ieder hun eigen doelstellingen. De doelstellingen van verschillende
groepen van participanten zijn voor een deel met elkaar in strijd. Toch is er één overeenkomst,
namelijk continuïteit van de onderneming.
De strategie geeft aan hoe men de doelstelling wil bereiken
Als een onderneming zich bij het formuleren van de strategie zich zou beperke tot het beschrijven
van een missie en de doelstellingen, zou zo’n strategie nog veel vragen oproepen. Een strategie moet
daarom ook aangeven op welke wijze de onderneming succesvol denkt te zijn in de
concurrentieomgeving waarin ze opereert. Dat geldt vooral als er voor het slagen van de strategie
middelen nodig zijn, waarover de onderneming op dat moment nog niet de beschikking over heeft.
denk niet alleen aan financiële middelen, maar ook aan technologische knowhow, reputatie en
menselijk talent.
Statische en dynamische opvattingen over het begrip strategie
Als je een strategisch plan maakt, moet je je eigen activiteiten en je doelstellingen afstemmen op de
omgeving. Je begint dan met het maken van een voorspelling van de veranderingen die zich in de
omgeving zullen voordoen. Daarbij ga je ervan uit dat je de omgeving niet kunt beïnvloeden. in die
zin is de hiervoor gegeven definitie van het begrip strategie dan ook een statische betekenis. Tot de
omgeving horen natuurlijk concurrenten, waarvan je hun toekomstige gedrag waarschijnlijk niet kunt
beïnvloeden. In sommige gevallen kan je hun gedrag wél beïnvloeden. Je kunt bijvoorbeeld bij de
strategie enkele stappen vooruit denken of een radicaal andere strategie kiezen dan de concurrent.
Het begrip strategie krijgt dan een meer dynamische betekenis.
2
,Niveaus van strategieformulering
Grote ondernemingen bestaan vaak uit meerdere ‘businessunits’. Een businessunit wordt geleid door
een general manager, die een eigen winstverantwoordelijkheid heeft en ten minste verantwoordelijk
is voor productie, marketing en de ontwikkeling van nieuwe producten. De manager van een
businessunit zou men ook kunnen omschrijven als ‘ondernemer binnen de onderneming’. Iedere
organisatorische eenheid binnen een grote onderneming, die deze kenmerken bezit, worden
businessunit genoemd.
Wanneer een onderneming uit meerdere businessunits bestaat, wordt dit een concern genoemd.
Binnen een concern zijn er ten minste twee niveaus van strategie: iedere businessunit heeft een
strategie en het concern als geheel heeft een strategie. Men spreekt daarom van businessunitstrategie
en van concernstrategie. Bij het opstellen van een concernstrategie moet er worden nagedacht over
wat de functie is van het hoofdkantoor.
Bij een zeer grote organisatie kan er nog een derde niveau worden onderscheden. Er wordt dan een
onderscheid gemaakt tussen de strategie van een businessunit, de strategie van een divisie en de
strategie van het concern. Bij de strategie van een divisie gaat het over een groep businessunits.
Functionele strategieën zijn strategieën voor een bepaald functioneel gebied. Deze functionele
strategieën vormen een afgeleide van de strategie van een businessunit.
Het proces van strategisch management
Het is gebruikelijk het proces van strategisch management te verdelen in een aantal stappen:
1. Formuleren van de doelstellingen van de onderneming
2. Analyse van de omgeving
3. Analyse van de sterke en zwakke punten van de onderneming
4. Formuleren van de strategie
5. Implementatie van de strategie
Strategische planning heeft betrekking op de eerste vier stappen. Strategisch management betreft het
gehele proces bestaande uit alle vijf de stappen. Dus inclusief de laatste stap, het implementeren van
de strategie.
Soms worden de stappen, de analyse van de kansen en bedreigingen in de omgeving en de analyse van
de sterke en zwakke punten van de onderneming gezien als één stap. Daarvoor word vaak het
acroniem SWOT-analyse gebruikt, waarbij de letters SWOT staan voor Strengths, Weaknesses,
Opportunities en Threats.
3
, Doelstellingen
Onderneming c.q. Bedrijf
Een onderneming c.q. bedrijf is een organisatie die voor haar voortbestaan afhankelijk is van de
vraag of de inkomsten die worden gegenereerd door de outputs te verkopen, voldoende zijn om de
leveranciers van de inputs te betalen.
Missieverklaring (mission statement)
In een missieverklaring geeft de onderneming aan welke producten ze wil aanbieden aan welke
afnemers en welke technologie men daarbij wil gebruiken. In een missieverklaring geeft de
onderneming aan wat ze wil doen. Dat is een manier om de doelstelling van een onderneming te
omschrijven.
Het belang van winst als doelstelling voor verschillende typen ondernemingen
Hoe belangrijk het streven naar winst is, wordt voor een groot deel bepaald door de
eigendomsstructuur. Daarom kiezen we de eigendomsstructuur als invalshoek voor het
karakteriseren van verschillende typen ondernemingen:
• Persoonlijke onderneming: directeur is eigenaar. Vaak meerdere werknemers. Streven naar
zo hoog mogelijke winst.
• Besloten onderneming zonder scheiding van leiding en eigendom: als alle eigenaren direct
betrokken zijn bij de leiding van de onderneming.
• Besloten onderneming met scheiding van leiding en eigendom: als niet alle eigenaren direct
betrokken zijn bij de leiding en eigendom.
• Beursondernemingen: is een onderneming waarvan de aandelen op een o meer
effectenbeurzen worden verhandeld.
• Coöperaties en verenigingen: hebben als ze een onderneming drijven meestal ten doel het
behartigen van de belangen van de leden (bv Univé).
• Not-for-profit bedrijven: een organisatie die niet uitdrukkelijk winst wil maken. Veel zorg en
maatschappelijke organisaties. hebben een juridische vorm van een stichting.
• Overheidsbedrijven: organisaties met de vorm van een NV of BV, waarvan de aandelen
geheel of voor het grootste deel in handen zijn van de overheid. (OV, luchtvaart, kringloop)
Continuïteit van de onderneming als hoofddoelstelling
Ondernemingen zijn coalities waarin verschillende stakeholders samenwerken. De meest direct
betrokken stakeholders zijn afnemers, werknemers, aandeelhouders, banken en leveranciers. Die
hebben tot op zekere hoogte allemaal belang bij de groei, rentabiliteit en solvabiliteit van de
onderneming. Daarom formuleren ondernemingen vaak doelstellingen met betrekking tot groei,
rentabiliteit en solvabiliteit.
Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Ondernemingen hebben ook minder direct betrokken stakeholders, zoals omwonenden, overheden
en de maatschappij als geheel. Ondernemingen die maatschappelijk verantwoord ondernemen hoog
in het vaandel hebben, richten zich op drie P’s: people, planet, profit. People staat voor werknemers
van de onderneming en voor toeleveranciers, maar ook voor andere mensen van wie het welzijn
door de onderneming wordt beïnvloed. Planet staat voor duurzaamheid.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller eileena. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.88. You're not tied to anything after your purchase.