Samenvatting van het blok 3.5 Eten, seks en andere behoeften. Leerdoelen bij de vignetten worden weergeven en beantwoord. Geschreven in 2013/2014. (Zelf een 8.4 gehaald).
Taak 1: Eet-problematiek
1. Wat hoort waar (ook alweer) bij?
Leerdoel: Wanneer is er sprake van een eetstoornis? En wat is het verschil met een eetprobleem?
Leerdoel: Welke eetstoornissen zijn er en wat zijn de subtypen?
Leerdoel: Wat is de DSM-IV criteria?
Literatuur: basisboek Vandereycken – Handboek eetstoornissen; hoofdstuk kenmerken
De eetstoornissen die in dit hoofdstuk besproken worden behoren tot die eetproblemen die niet te wijten zijn
aan een te geringe beschikbaarheid van voedsel, die niet (hoofdzakelijk) zijn toe te schrijven zijn aan een
lichamelijke aandoening en die ook geen voedingsproblemen zijn.
Het gebruik van de term ‘stoornis’ duidt op het feit dat het betreffende probleem een syndroom
op zichzelf is en niet een kenmerk of onderdeel van een andere afwijking. In dat geval wordt het
namelijk gezien als ‘symptoom’ van een andere stoornis. Waar gaat het dus om bij een eetstoornis:
om een syndroom waarbij het gestoorde eetgedrag en centrale en betekenisvolle component vormt.
De typische eetstoornissen hebben als algemeen kenmerk sterke preoccupatie (zelfbeoordeling wordt
overmatig beïnvloed door de lichaamsomvang en het gewicht). Hieronder vallen:
Anorexia nervosa (AN): beperkend subtype en eetbuiten-purgerend subtype
Boulimia nervosa (BN): purgerend subtype en niet-purgerend subtype
Overeten/overgewichtsstoornis (OOS): boulimische subtype en niet-boulimische subtype
De atypische eetstoornissen vertonen belangrijke gelijkenissen met de typische eetstoornissen, maar voldoen
niet volledig aan alle gestelde criteria. Hieronder vallen:
Met preoccupatie: sterk begaan met lichaamsomvang en/of gewicht, maar geen volledig beeld van AN
of BN.
Zonder preoccupatie: weinig of niet begaan met lichaamsomvang en/of gewicht, maar wel andere
kenmerken van AN of BN , zoals bij eetbuistoornis (EBS)
Overige: obesitas (zwaarlijvigheid: adipositas) zonder EBS of OOS, maar met belangrijke inperking van
het psychosociaal functioneren
Psychogeen braken en Nachtelijk eten
Deze indeling van typische stoornissen eetstoornissen vormt een continuüm (zie figuur hieronder).
Dit model erkent de klinische realiteit dat deze stoornissen vaak met elkaar overlappen en mettertijd ook
verschuivingen kunnen vertonen. Sommige patiënten kunnen in korte tijd zulke grote gewichtsschommelingen
vertonen dat ze in het continuüm heen en weer bewegen en in principe verschillende diagnoses krijgen. Verder
laat dit model zien hoe belangrijk het is om het huidige beeld van de cliënt te plaatsen tegen de achtergrond
van de geschiedenis van haar eetgedrag en gewicht.
Kortom: i.p.v. eetstoornissen te beschouwen als statische beelden -> 'een diagnostische foto’, zou het beter
zijn ze te zien als dynamische momentopnames -> fragmenten van een diagnostische film, die aan
veranderingen (spontaan of therapeutisch geïnduceerd) onderhevig zijn.
, Blok 3.5 Eten, seks en andere behoeften
Anorexia nervosa
Het onderscheidende kenmerk van anorexia nervosa is de beperking van voedselinname waardoor
gewichtsverlies ontstaat, of de weigering om gewicht te handhaven op een minimaal niveau dat
voor de leeftijd en lengte gewenst is. Er moeten sprake zijn van angst om aan te komen, een soort
gewichtsfobie en men heeft een verstoord lichaamsbeeld.
Diagnostische criteria voor anorexia nervosa volgens DSM-IV
A. Weigering het lichaamsgewicht te handhaven op of boven een voor de leeftijd en lengte minimaal
normaal gewicht (bijv. gewichtsverlies tot minder dan 85% van het te verwachten gewicht, of het in de
periode van groei niet bereiken van het te verwachten gewicht, hetgeen leidt tot een lichaamsgewicht
van minder dan 85% va het te verwachten gewicht).
B. Intense angst in gewicht toe te nemen of dik te worden, terwijl er juist sprake is van ondergewicht.
C. Stoornis in de manier waarop iemand zijn/haar lichaamsgewicht of lichaamsvorm beleeft, onevenredig
grote invloed van het lichaamsgewicht, of lichaamsvorm op het oordeel over zichzelf of ontkenning
van de ernst van het huidige lage lichaamsgewicht.
D. Bij meisjes na de menarche: amenorroe, d.w.z. de afwezigheid van ten minste drie achtereenvolgende
menstruele cycli (een vrouw wordt geacht amenorroe te hebben als de menstruatie alleen volgt na
toediening van hormonen, zoals oestrogenen).
Beperkend (restrictieve) type → tijdens de huidige episode van anorexia nervosa is betrokkene niet geregeld
bezig met eetbuien of purgerende maatregelen. Extreme lijnen staat hier voorop.
Eetbuien-purgerend type → tijdens de huidige episode van anorexia nervosa is de betrokkene
geregeld bezig met eetbuien of purgerende maatregelen. Impulsiever i.v.m. beperkende type.
Over het vierde criterium bestaat discussie (in de DSM-5 is dit criterium eruit gehaald!) Het geld enkel voor
vrouwen, het kan niet worden vastgesteld bij pilgebruik en zwangerschap en bij jonge adolescenten blijft de
menstruatie wel vaker uit zonder dat er sprake is van een afwijking.
Boulimia nervosa
De kern van deze stoornis is het hebben van eetbuien die gepaard gaan met allerlei maatregelen
om het gewicht binnen min of meer normale grenzen te houden. Een eetbui houdt in dat er binnen
een beperkte tijd een abnormale grote hoeveelheid voedsel naar binnen wordt gewerkt, waarbij men
het gevoel heeft de beheersing over het eten kwijt te zijn. In het Engels spreekt men van binge
eating. Een essentieel kenmerk is het compenseren van de eetbuien met de bedoeling het gewicht onder
controle te houden.
De meeste boulimia patiënten houden hun gewicht binnen normale grenzen. Wanneer zij echter
te erg vermageren, kunnen ze ook terecht komen in het type eetbuien-purgerende type van
anorexia nervosa dus eveneens als anorexia nervosa ook boulima nervosa heterogeen.
Er lijkt bij eetbuien sprake van een continuüm van ernst, waarbij de purgerende patiënten als de
ernstigste en de niet-purgerende patiënten als gemiddeld ernstig beschouwd kunnen worden,
terwijl mensen met een eetbuistoornis als minst ernstige naar voren komen. Patiënten van het purgerende
type hebben gewoonlijk een lager gewicht, meer symptomen van depressiviteit en meer zorgen over hun
figuur en gewicht dan patiënten die niet purgeren. Het niet purgerende type van boulima neigt meer richting
de eetbuistoornis en overgewicht.
Diagnostische criteria voor boulimia nervosa volgens DSM-IV
A. Herhaalde episodes van eetbuien gekarakteriseerd door de volgende kenmerken:
Het binnen een beperkte tijd (bijv. 2 uur) eten van een hoeveelheid voedsel die beslist groter
is dan wat de meeste mensen in eenzelfde periode en onder dezelfde omstandigheden
zouden eten.
Een gevoel de beheersing over het eten tijdens deze episode kwijt te zijn
B. Herhaald inadequaat compensatoir gedrag om gewichtstoename te voorkomen, zoals zelf opgewekt
braken, misbruik van laxantia, diuretica of andere geneesmiddelen, vasten of overige
lichaamsbeweging.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Dwit. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.58. You're not tied to anything after your purchase.
