Echografie – samenvatting P4
Pancreas
Anatomie
Cauda pancreas Staart van de pancreas, ligt sinistra in patiënt
Corpus pancreas Lichaam van de pancreas, het middenstuk, ligt boven de vena lienalis.
Caput pancreas Kop van de pancreas, ligt dextra van de vena mesenterica superior en krult er wat
omheen. “De hamburger”
Processus uncinatus Stukje dat onder/dorsaal van de vena mesenterica gekruld zit.
Ductus pancreaticus Buis in het midden van de alvleesklier.
Ductus choledochus Galweg, loopt een stukje door de pancreas en dan samen met de ductus pancreaticus
door naar het duodenum. Dorsaal in de pancreas.
Papil van Vater De samengekomen ductus choledochus en ductus pancreaticus gaan via het papil van
vater naar het duodenum.
Arteria Loopt ventraal in de pancreas, stipje in transversaal vlak, lijn in sagittaal vlak.
gastroduodenalis
Lijn van Holm Een denkbeeldige lijn van de milt-hilus tot de hilus van de rechter nier. In deze lijn is
de pancreas in volle lengte in beeld. (Transducer vanuit transversaal iets tegen de klok in
draaien.)
Fysiologie
Endocriene functie Bloedsuikerregulatie
Afgifte insuline en glucagon aan de bloedbaan
Exocriene functie Productie spijsverteringssappen (Amylase en lipase)
Uitscheiding in duodenum
Pathologie
Pancreatitis Oorzaken acute Pancreatitis:
- Galstenen die de ductus pancreaticus/papil van
Vater afsluiten.
- Alcoholverslaving en daardoor teveel enzymen
- Trauma, bv. door ongeluk.
Oorzaken chronische pancreatitis:
-
Klachten:
- Spijsverteringsproblemen
- Diarree
- Pijn
- Insulinetekort en daardoor diabetes mellitus
Pancreascarcinoom Vaak (60%) in de kop: pancreaskopcarcinoom.
Sluipmoordenaar, vaak lang onontdekt.
Klachten:
- Vage pijn boven in de buik
- Icterus, geel oogwit soms zelfs geel traanvocht
Obstruerend pancreaskopcarcinoom Klachten:
- Icterus zonder pijn
- Verminderde eetlust
- Verlies van gewicht.
Pseudocysten Echoloze holtes in de pancreas, meestal in de staart.
Traumatologie Beschadiging door trauma.
, Beeldherkenning
De pancreas is qua textuur en echogeniteit vergelijkbaar met de lever. De textuur is iets meer gespikkeld. Bij
jonge kinderen en jonge mensen is hij nog echoarm en wordt dan met het toenemen van de leeftijd steeds
echorijker. Hij heeft geen wand en is daardoor ook moeilijk afgrensbaar. Craniale grens ligt rond de truncus
coeliacus.
Scantechniek
Transversaal – Lijn van Holm - Pancreaskop Sagittaal
Start transversaal bij processus Xiphoideus. Start sagittaal bij processus Xiphoideus.
Scan richting caudaal, net voorbij truncus coeliacus. Scan van dextra naar sinistra, of andersom.
Ventraal van v. lienalis en confluens ligt de pancreas. Zoek V. Mesenterica superior longitudinaal.
Draai transucer tegen de klok in, tot in de lijn van Als je die in beeld hebt, heb je ook de corpus
Holm. pancreas en dorsaal van de V. Mesenterica superior
het processus uncinatus. Dit is de uitgangspositie.
De pancreas is nu longitudinaal in beeld. Transducer naar dextra bewegen voor de
pancreaskop. Hier zie je de distale ductus
choledochus dorsaal en ventraal de A. gastro-
duodenalis.
- Caput ligt vanaf de confluens naar dextra. Kantel vervolgens de transducer naar om naar links
- Corpus ligt tussen confluens en a. mesenterica in de patiënt te scannen (bovenkant transducer naar
superior in. je toe/dextra patiënt, zodat de scanrichting naar
- Cauda ligt vanaf a. mesenterica super naar sinistra. sinistra patiënt verloopt) om de cauda pancreas in
- Processus Uncinatus ligt ventraal van v. beeld te brengen.
mesenterica superior.
Pancreas helemaal scannen door naar caudaal te
bewegen.
Vervolgens op de pancreaskop weer terugdraaien
naar transversaal om hem goed in beeld te brengen.
(Eventueel door lever heen scannen.)
Tips:
- Laat de patiënt inademen, uitademen of een bolle buik maken. (Verschilt per patiënt welke instructie het
effectiefst zal zijn.)
- Geef genoeg compressie om lucht weg te drukken.
- Gebruik de lever als venster.
- Scan in linker-zijligging.
- Scan in rechter-zijligging voor de pancreaskop.
- Laat de patiënt veel water drinken om de maag te vullen.
Normaalwaarden & presentatie pathologie
Ductus pancreaticus 2-3mm
Acute pancreatitis - De pancreas wordt (zeer) echoarm weergegeven door oedeem
- Pancreas is vergroot
- Ductus Pancreaticus is vergroot, groter dan 2-3mm dus.
Chronishe pancreatitis - Pancreas is abnormaal echorijk (rekening houden met het natuurlijke
echorijker worden met de leeftijd.)
- Verwijding van de ductus pancreaticus.
- Atrofie van de pancreas: pancreas kan er knobbelig uitzien.
- Calcificatie in weefsel
- Stenen in ductus pancreaticus.
Obstruerend - Ruimte innemend proces in pancreaskop
pancreaskopcarcinoom - Patiënt ziet geel, maar heeft geen noemenswaardige pijnklachten.
- Patiënt heeft minder eetlust en valt af.
Pancreas
Anatomie
Cauda pancreas Staart van de pancreas, ligt sinistra in patiënt
Corpus pancreas Lichaam van de pancreas, het middenstuk, ligt boven de vena lienalis.
Caput pancreas Kop van de pancreas, ligt dextra van de vena mesenterica superior en krult er wat
omheen. “De hamburger”
Processus uncinatus Stukje dat onder/dorsaal van de vena mesenterica gekruld zit.
Ductus pancreaticus Buis in het midden van de alvleesklier.
Ductus choledochus Galweg, loopt een stukje door de pancreas en dan samen met de ductus pancreaticus
door naar het duodenum. Dorsaal in de pancreas.
Papil van Vater De samengekomen ductus choledochus en ductus pancreaticus gaan via het papil van
vater naar het duodenum.
Arteria Loopt ventraal in de pancreas, stipje in transversaal vlak, lijn in sagittaal vlak.
gastroduodenalis
Lijn van Holm Een denkbeeldige lijn van de milt-hilus tot de hilus van de rechter nier. In deze lijn is
de pancreas in volle lengte in beeld. (Transducer vanuit transversaal iets tegen de klok in
draaien.)
Fysiologie
Endocriene functie Bloedsuikerregulatie
Afgifte insuline en glucagon aan de bloedbaan
Exocriene functie Productie spijsverteringssappen (Amylase en lipase)
Uitscheiding in duodenum
Pathologie
Pancreatitis Oorzaken acute Pancreatitis:
- Galstenen die de ductus pancreaticus/papil van
Vater afsluiten.
- Alcoholverslaving en daardoor teveel enzymen
- Trauma, bv. door ongeluk.
Oorzaken chronische pancreatitis:
-
Klachten:
- Spijsverteringsproblemen
- Diarree
- Pijn
- Insulinetekort en daardoor diabetes mellitus
Pancreascarcinoom Vaak (60%) in de kop: pancreaskopcarcinoom.
Sluipmoordenaar, vaak lang onontdekt.
Klachten:
- Vage pijn boven in de buik
- Icterus, geel oogwit soms zelfs geel traanvocht
Obstruerend pancreaskopcarcinoom Klachten:
- Icterus zonder pijn
- Verminderde eetlust
- Verlies van gewicht.
Pseudocysten Echoloze holtes in de pancreas, meestal in de staart.
Traumatologie Beschadiging door trauma.
, Beeldherkenning
De pancreas is qua textuur en echogeniteit vergelijkbaar met de lever. De textuur is iets meer gespikkeld. Bij
jonge kinderen en jonge mensen is hij nog echoarm en wordt dan met het toenemen van de leeftijd steeds
echorijker. Hij heeft geen wand en is daardoor ook moeilijk afgrensbaar. Craniale grens ligt rond de truncus
coeliacus.
Scantechniek
Transversaal – Lijn van Holm - Pancreaskop Sagittaal
Start transversaal bij processus Xiphoideus. Start sagittaal bij processus Xiphoideus.
Scan richting caudaal, net voorbij truncus coeliacus. Scan van dextra naar sinistra, of andersom.
Ventraal van v. lienalis en confluens ligt de pancreas. Zoek V. Mesenterica superior longitudinaal.
Draai transucer tegen de klok in, tot in de lijn van Als je die in beeld hebt, heb je ook de corpus
Holm. pancreas en dorsaal van de V. Mesenterica superior
het processus uncinatus. Dit is de uitgangspositie.
De pancreas is nu longitudinaal in beeld. Transducer naar dextra bewegen voor de
pancreaskop. Hier zie je de distale ductus
choledochus dorsaal en ventraal de A. gastro-
duodenalis.
- Caput ligt vanaf de confluens naar dextra. Kantel vervolgens de transducer naar om naar links
- Corpus ligt tussen confluens en a. mesenterica in de patiënt te scannen (bovenkant transducer naar
superior in. je toe/dextra patiënt, zodat de scanrichting naar
- Cauda ligt vanaf a. mesenterica super naar sinistra. sinistra patiënt verloopt) om de cauda pancreas in
- Processus Uncinatus ligt ventraal van v. beeld te brengen.
mesenterica superior.
Pancreas helemaal scannen door naar caudaal te
bewegen.
Vervolgens op de pancreaskop weer terugdraaien
naar transversaal om hem goed in beeld te brengen.
(Eventueel door lever heen scannen.)
Tips:
- Laat de patiënt inademen, uitademen of een bolle buik maken. (Verschilt per patiënt welke instructie het
effectiefst zal zijn.)
- Geef genoeg compressie om lucht weg te drukken.
- Gebruik de lever als venster.
- Scan in linker-zijligging.
- Scan in rechter-zijligging voor de pancreaskop.
- Laat de patiënt veel water drinken om de maag te vullen.
Normaalwaarden & presentatie pathologie
Ductus pancreaticus 2-3mm
Acute pancreatitis - De pancreas wordt (zeer) echoarm weergegeven door oedeem
- Pancreas is vergroot
- Ductus Pancreaticus is vergroot, groter dan 2-3mm dus.
Chronishe pancreatitis - Pancreas is abnormaal echorijk (rekening houden met het natuurlijke
echorijker worden met de leeftijd.)
- Verwijding van de ductus pancreaticus.
- Atrofie van de pancreas: pancreas kan er knobbelig uitzien.
- Calcificatie in weefsel
- Stenen in ductus pancreaticus.
Obstruerend - Ruimte innemend proces in pancreaskop
pancreaskopcarcinoom - Patiënt ziet geel, maar heeft geen noemenswaardige pijnklachten.
- Patiënt heeft minder eetlust en valt af.
