Summary
Samenvatting Openbaar bestuur
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting beleid en strategie/beleid, politiek en bestuur
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Followyonialtena
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 1Wat is openbaar bestuur?
Geheel van organisatie en activiteiten die primair zijn gericht op de besturing van de
maatschappij. Alle organisaties die zich binnen en buten de overheid houden met de
inrichting en het besturen van het land (ministeries, gemeenten, provincies en
waterschappen, maar ook woningbouwcorporaties, garages, bedrijven die publieke taken
hebben). Afgelopen 20 jaar veel taken naar bedrijfsleven: overheid treedt terug
1. Voordeel: taken beleggen bij professionele organisaties, maatschappelijk draagvlak
2. Nadeel: politiek raakt grip erop kwijt (dus uiteindelijk wij!)
Wat houdt de beperkte opvatting van openbaar bestuur in?
Slechts de overheid of de staat
Wat houdt de ruime opvatting van het openbaar bestuur in?
Ook organisaties met publieke taak of een andere medesturing geven aan de maatschappij.
Het openbaar bestuur houdt zich dus bezig met besturing van de maatschappij. Besturing
komt van sturen: richting geven, een koers uitzetten. Daarbij gaat het om het tot stand
brengen en uitvoeren van beslissingen.
Waar heeft het woord openbaar in de term openbaar bestuur te maken?
De reikwijdte van de beslissingen
Welke logica’s kan men van sturing in de maatschappij onderscheiden?
1. De staat, algemeen belang in te dienen.
2. De markt, om producten en diensten op commerciële grond te leveren.
3. Middenveld, richt zich op doelstellingen die niet op winst maken gericht zijn.
Waar bestaan overheidsorganisaties uit?
Een politieke leiding en ambtenaren.
Waaruit bestaat de politieke leiding van de overheid uit?
Gezagsdragers die voor hun functioneren direct of indirect verantwoording schuldig zijn aan
democratisch gekozen vertegenwoordigende organen.
Wat zijn ambtenaren?
Benoemde functionarissen die ondergeschikt zijn aan de politieke leiding. Zij dienen de
politieke leiding bij te staan en uitvoering te geven aan politieke beslissingen.
Wat is het maatschappelijk middenveld?
Dit is een veld van organisaties dat zich tussen de overheid aan de ene kant en de bedrijven
en individuele burgers aan de andere kant bevindt. Het bestaat uit organisaties die
weliswaar qua rechtsvorm private organisaties zijn, maar toch betrokken zijn bij het
openbaar bestuur.
1
,Wat is publiekheid?
Mate waarin een organisaties tot de publieke sector behoort, afgemeten aan de dimensies
eigenaarschap, bekostiging en politieke controle.
De publieke sector
Verzamelnaam voor alle overheidsorganisaties en semioverheidsorganisaties. De publieke
sector is de tegenhanger van de private sector.
Wat is het belangrijkste verschil tussen publieke en niet-publieke organisaties?
Publieke organisaties hebben een publiekrechtelijke grondslag en niet-publieke organisaties
hebben deze niet.
Overheid: beslissingen zijn bindend voor iedereen op bepaald grondgebied.
Wat houdt Bozeman continuüm tussen publiek en privaat in? Er zijn drie dimensies.
1. Eigendom, rechtelijke grondslag.
2. Bekostiging, wie bekostigd de organisatie.
3. Mate van politieke controle
Bozeman spreekt over de mate van publiekheid en niet of iets wel of niet publiek is. Volgens
deze aanpak zijn er géén puur publieke of puur private organisaties. Alle organisaties hebben
bovendien in enige mate een publiek karakter, omdat ze zich allemaal te verstaan hebbe
met wet- en regelgeving van de overheid.
NL is een gedecentraliseerde eenheidsstaat, wat houdt dit in?
De term eenheidsstaat staat voor een uniform bestuursstelsel met een duidelijk primaat van
de landelijke overheid, maar de toevoeging gedecentraliseerd duidt erop dat gemeenten en
provincies een belangrijke en op bepaalde onderwerpen zelfstandige bevoegdheden en een
eigen stem hebben.
Welke verschillende niveaus kent Nederland?
Lokaal (de gemeentes), regionaal (de veiligheidsregio’s, waterschappen), provinciaal (de
provincies), nationaal (de regering en de departementen), Europees (de instelling van de EU)
en internationaal (NAVO, Verenigde naties).
Wat is de verticale dimensie van het openbaar bestuur?
Wijk, gemeente, regio, provincie, Natie-staat, internationale regio of de wereld als geheel.
Ook horizontaal: naast overheid ook maatschappelijk middenveld en bedrijfsleven
(government en governance)
Het openbaar bestuur kent dus een verticale ordening in meerdere territoriale
bestuurslagen, terwijl de horizontale dimensie aangeeft dat het openbaar bestuur niet alleen
uit de overheid zelf bestaat, maar ook uit tal van maatschappelijke organisaties.
Wat is decentralisatie?
De overheveling van taken en verantwoordelijkheden van centrale overheid naar een
bestuursorgaan op een lager territoriaal niveau.
2
,Wat is globalisering?
Proces waarbij landen op economisch, cultureel, sociaal en politiek gebied steeds meer met
elkaar verbonden worden.
Wat is governance?
Een vorm van openbaar bestuur waarin een groot aantal overheidsactoren,
middenveldorganisaties en private partijen gezamenlijk betrokken zijn bij beleid en publieke
dienstverlening.
Wat houdt de term multi-level-governance in?
Besturen vindt plaats op meerdere schaalniveaus en gebeurt zowel door overheden als
andere partijen.
Het huis van Thorbecke: EU, Rijk, Provincies en Gemeenten
Waar gaat democratie uit volgens Bovens:
Volkssoevereiniteit macht van regering, parlement en rechters vooraf toegekend door het
volk. Politici en gekozen bestuurders ontlenen hun macht, via verkiezingen aan de burgers.
Zwakke plekken:
1. Stemmen op partij, niet op regering
2. Referendum niet bindend (inmiddels afgeschaft)
Wat houdt democratisch bestuur in?
Burgers participeren en inspraak hebben.
Wat zijn de kwaliteiten van het openbaar bestuur? Het good governance model van de VN.
Transparant, Publieke verantwoording, Effectief en efficiënt, Vraaggericht, participatief,
Consensusgericht, Rechtszeker, Onpartijdig en open. De Verenigde Naties houdt het model
good Governance aan waarmee zij de kwaliteiten van de overheid in al haar lidstaten
beoordeelt op basis van acht criteria
De kwaliteiten van het openbaar bestuur: spanningsvelden
1. Democratie: responsiviteit en participatie
2. Rechtmatigheid: wetmatigheid en behoorlijk bestuur
3. Doeltreffendheid en doelmatigheid: doelbereiking en middelenbeheer
4. Integriteit: onkreukbaarheid en ethisch verantwoord
Criteria van goed bestuur 4 dimensies:
1. Democratie; responsief bestuur/ participatie
Volkssoevereiniteit, macht van regering, parlement en rechters vooraf toegekend
door het volk. Responsief bestuur, via verkiezingen beleid dat aanslaat bij
meerderheid bevolking (anticiperen op waarden, normen en wensen)
2. Rechtmatigheid; behoorlijk bestuur, bestuur gebonden aan het recht.
Iedere bevoegdheid dient wettelijke grondslag te hebben. Invloed van regels is
toegenomen; Rechtsbescherming tegen overheid uitgebreid (burgers kunnen
bezwaar maken bij verschillende instanties). Juridische eisen aan het optreden van
OB hoger geworden (AWB) Algemene wet bestuursrecht -> advisering, subsidies,
3
, beleidsregels etc rechters minder terughoudend tov overheid risicomijdend, rechters
minder terughoudend om de overheid aan te pakken.
3. Doeltreffendheid (effectiviteit en doelmatigheid (efficiency) : presterend bestuur;
Doeltreffendheid (effectiviteit) mate waarin vooraf geformuleerde doelstellingen
worden behaald. Vb overheidsbeleid alcoholmisbruik. Doelmatigheid (efficiency) de
mate waarin doelen bereikt worden met zo min mogelijk middelen, doelen bereiken
(geld, tijd, energie). Vb Algemene Rekenkamer.
4. Integriteit; onkreukbaar bestuur/ ethisch verantwoord: Geen misbruik maken van
machtspositie, niet afwijken van etische (beroeps)normen en niet omkoopbaar. Vb
IND en schuldig bevonden voor mensenhandel. Corruptie dus.
Wat is rechtmatigheid?
Een waarde van goed bestuur waarbij men handelt in overeenstemming met de geldende
regels en besluiten.
Wat is integriteit?
Een eigenschap van individuen of organisaties waarbij men eerlijk, oprecht en niet-
omkoopbaar is.
Spanningsvelden
1. Doelmatigheid vs rechtmatigheid (Bezwaar maken tegen aanleg rijkswegen,
uitbreiding Schiphol, vertraging bouw door het beoordelen van bezwaarschriften)
2. Democratie vs rechtmatigheid (Criminele informanten belonen misdadigers die in
ruil voor medewerking aan de opsporing worden ontslagen van rechtsvervolging)
3. Democratie vs doelmatigheid (Privatisering ov en dunbevolkte gebieden)
4. Integriteit vs democratie (Fabriek milieu vs werkgelegenheid, diensten verlenen vs
controle -> kan leiden tot corruptie) (de overheid die een oogje toeknijpt; corruptie)
Kunst is het evenwicht bewaren tussen politiek haalbaar en juridisch mogelijk: coronacrisis
Wat is een nachtwakersstaat?
Een staat waarin de overheid een minimum taak heeft. De enige twee taken voor de
overheid zijn in principe het garanderen van de veiligheid van de inwoners en het handhaven
van de rechtsorde.
Wat zijn wicked problems?
Overheid heeft te maken met maatschappelijke problemen. Deze zijn complex,
multidisciplinair, taai er wordt verschillend over gedacht. Kenmerk van de complexer
wordende wereld is dat problemen ook complexer worden. Oplossingen vaak moeilijk te
ontdekken, soms tegengesteld, een soort oplossing maakt het probleem alleen maar
ingewikkeld.
Waarom hebben wij een overheid?
Overheid is ervoor om te voorzien in collectieve behoeften, wensen die in de samenleving
leven. Een groep is in staat een wens op de politieke agenda te krijgen of een politieke partij
weet dat hun achterban raag een bepaalde wens gehonoreerd ziet. Groepen hebben
verschillende belangen. Dat roept natuurlijk op zich al spanning op! Om een wens van een
groep te realiseren wordt er beleid gemaakt.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller yonialtena. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.10. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67232 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now