Lecture notes
Aantekeningen van hoorcolleges ''Antropologie van de religie''
- Module
- Institution
Dit zijn de aantekeningen van het vak ''Antropologie van de religie (RE2V18003)''. Mijn gemiddeld cijfer voor het vak was een 7.5.
[Show more]
Seller
Follow
LukasVonhout
Reviews received
Content preview
Antropologie van de religieaantekeningen
Lukas Vonhout
Hoorcollege 1 7-2-2023
Kenmerken antropologisch onderzoek
- Etnografisch; systematische studie van een leefwereld. Deze is sterk gebaseerd op
alledaagse ervaringen.
- Emic = insider
- Etic = outsider
- Hoofdthema’s: participerende observatie en kwalitatieve interviews
De betrokkenheid van de onderzoeker is belangrijk, je bent je eigen onderzoeksinstrument.
Het is de bedoeling dat de onderzoek in een Emic perspectief onderzoek doet.
Participerende observatie is als methode uitgevonden door Malinowski. Participerende
observatie is een onderzoek met nauwgezet observatie en informele interviewen.
Je zit tussen betrokkenheid en afstand, participatie en observatie.
Kwalitatief interview;
- Geen gestructureerde vragenlijsten maar semigestructureerd diepte interview
- Holistische benadering; wie zijn de personen met wie je spreekt en hoe ziet hun
wereld er uit?
- Respondenten in de regel geanonimiseerd
Durkheim 1858-1917
Heeft grote stappen gezet voor sociologie en antropologie.
Kwesties of god wel of niet bestaat is niet interessant → Religie is een sociaal feit en moet als
zodanig onderzocht worden. Het is als onderzoeker niet interessant of het waar of niet waar is.
College 2 9-2-2023 benaderingen van religie
Methodologisch ludisme
Methodologisch slaat op de houding tijdens het onderzoek → het gaat niet om de vraag of wat
andere mensen geloven waar is en daadwerkelijke bestaat of niet.
- Methodologisch atheïsme; onderzoeker gelooft niet in hetgeen de informaten geloven
- Methodologisch theïsme; onderzoeker doet dat wel
- Methodologisch agnosticisme; onderzoeker neemt geen psotie in
- Methodologisch ludisme; onderzoeker geeft zich over, bij wijze van spel
Welke houding neem je aan tijdens het onderzoek? Ga je mee met de informaten doormiddel
van het ludisme?
,Ludisme → overgeeft en niet zozeer nadenkt hoe je je tot de waarheidsclaims verhoudt. Je
stelt dat veldwerk onderzoek doen naar een andere wereld en je gaat de poort binnen van die
specifieke wereld. Het is als het spelen van een spel.
Droogers & Knibbe benadrukken dit spel van het Ludisme. Het atheïsme, theïsme en
agnosticisme helpt je niet begrijpen waarom gelovigen waarheidsclaims maken, als ludist zet
je jezelf tussen haakjes.
Religie is het exploreren van een werkelijkheid die niet volledig zichtbaar is en dus als
onderzoeker is het goed om mee te doen bij wijze van spel. Sluit aan bij Huizinga als Homo
Ludens, als speler.
Jomanda als heler kun je bv als ludist onderzoeken. Knibbe heeft meegedaan in leefwereld
van Jomanda en heeft geprobeerd om dingen te voelen en te beleven als haar informanten. Dit
brengt andere inzichten maar kan ook diepe onzekerheden brengen. Het is namelijk lastig om
weer terug op wetenschappelijk niveau te kunnen komen.
In de inleiding van je etnografie laat je zien welke methodologische houding je
aanneemt, agnostisch of ludistisch?
Het ludisme is een ervaring van een botsing tussen je eigen wereld en de wereld van je
gesprekspartner.
Hoe ga je om met waarheidsclaims die radicaal kunnen afwijken van je eigen wereldbeeld?
Definitie religie
De term religie is niet duidelijk waar de oorsprong van komt.
Het begrip religie is niet universeel: veel samenlevingen is er bv geen woord voor religie.
Is religie universeel?
- Kwestie van definitie
- Probleem; westerse lens
- Vertalen, vergelijken
Hoe kan religie worden gedefinieerd dat vergelijkend onderzoek mogelijk is?
- Inzet van langdurig debat, veel definities in omloop
Mogelijke definities:
- Religie heeft het over zaken van dingen, gebeurtenissen etc die niet zichtbaar zijn en
zich aan het blote oog onttrekken en zich plaats vinden buiten het normale dat wij met
onze zintuigen kunnen waarnemen.
- Religie verwijst naar ideeën en praktijken met betrekking tot een niet direct tastbare en
zichtbare werkelijkheid die door gelovigen toch voor existerend wordt aangenomen.
Kenmerken antropologie van de religie
Oorspronkelijk:
- Focus op samenlevingen ver weg, inheemse religies
Nu:
- Overal, alle vormen van religie en zelfs non-religies
De methodes zijn ook kenmerkend:
- Veldwerk
- Participerende observatie
Antropologie is ook theoretisch georiënteerd.
, Fases
- Vroege koloniale fase: leunstoel-onderzoek naar primitieve religies 19e/vroeg 20e
eeuw. Evolutionisme was erg belangrijk, er was een ontwikkeling van minst
ontwikkelde samenlevingen en de hoogste. Kennis werd mogelijk door kolonisering.
- Veldwerk gebaseerd onderzoek, vroeg 20e eeuw. Sterker empirische oriëntatie, er
komt belangstelling van de rol van religie met betrekking tot sociale cohesie.
- Wereld religies & religieuze bewegingen post 1945. Dekolonisering, kritische
reflectie over de rol van antropologie als koloniale wetenschap (vooral vanaf jaren
’60).
- Religie en mondialisering sinds 1980. Globalisering, neo-liberaal kapitalisme.
- Religie in pluriforme samenlevingen 21e eeuw. Focus op transnationale religieuze
bewegingen. Religie en geweld, met name na 9/11 en integratie Islam in het westen
bv. Secularisering maar religie blijft van belang!
Secularisering is niet het einde van religie, de materiele dimensie van secularisering opent
nieuwe vragen bv met de omgang met de materiele restanten. Wat is de toekomst van het
christendom als erfgoed?
Tylor 1832-1917
Onderwerpen:
- Wat is de oorsprong van religie
- Hebben alle culturen religie
Definitie van cultuur Tylor:
- That complex whole which includes knowledge, belief, art, morals, custom and any
other capabilities and habits acquired by man as a member of society
Definitie religie Tylor:
- The belief in spiritual beings
Hij stelt dat de oorsprong van religie ligt in de droom. De ziel blijft na de dood bestaan en
komen in de droom terug tot de levenden, dat is de wortel van religieuze voorstellingen.
Tylor gaat uit van een evolutie van religie. Een evolutionaire model.
Hij had een focus op oorsprong → evolutie van cultuur.
Tylor stelde dat primitieve culturen minder ontwikkelde culturen waren dan westerse
culturen.
Hij ziet het als een evolutionaire ladder van lage culturen → hoge culturen. Religie
transformaat van eenvoudig naar complex.
Animisme → polytheïsme → monotheïsme.
Animisme is de basis van religie en het doel van religie in al die stadie = het begrijpen en
uitleggen van het universum, religie =kennis.
Religie is dan ook een intellectueel proces→\
- Religie is rationeel en wordt met toenemend begrip overbodig
Kritiek:
- Speculatieve projectie
- Definitie te minimalistisch, waar blijven gedrag, ritueel, emoties?
- Animistische voorstellingen, magie en geloof in een god bestaan naast elkaar, zelfs in
de moderne samenlevingen. Het animisme wordt dus niet vervangen zoals het
evolutionair model stelt.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller LukasVonhout. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for £6.84. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72042 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy revision notes and other study material for 14 years now
Recently viewed by you
