In dit document zijn de thema's 1, 2 en 3 van Biologie voor jou Havo 5 samengevat. Hierin staan de belangrijkste zaken en begrippen goed en duidelijk uitgelegd en af en toe aangevuld met afbeeldingen.
Organische stoffen bestaan uit een C-keten met H-atomen, vaak zit er ook O bij. Bij het verbreken
van een C-H binding komt er energie vrij voor de cel. Deze energie heet chemische energie.
Anorganische stoffen zijn opgebouwd uit kleine en eenvoudige moleculen, bevatten dan ook weinig
chemische energie.
Assimilatie grotere organische moleculen worden gevormd uit kleinere moleculen, kost energie.
Dissimilatie is de afbraak van grote organische moleculen tot kleinere, energie komt beschikbaar.
Autotrofe organismen zijn zelf voedend, bladgroenkorrels. Koolstofassimilatie, fotosynthese,
voortgezette assimilatie en dissimilatie
- Koolstofassimilatie: vorming van glucose uit
koolstofdioxide en water
- Fotosynthese: CO2 + H2O C6H12O6 + O2
- Voortgezette assimilatie vorming van koolhydraten,
DNA en meer uit glucose
Heterotrofe organismen voeden zich met andere
organismen. Voortgezette assimilatie en dissimilatie.
ATP (adenosinetrifosfaat) is een stof, de moleculen
transporteren chemische energie naar de plek in de cel waar
het nodig is. Als de derde fosfaatgroep van ATP wordt afgebroken komt er chemische energie vrij en
ontstaat ADP (adenosinedifosfaat). Deze binding kan m.b.v. glucose weer gemaakt worden.
Paragraaf 1.2
Een enzym is een eiwit dat omzettingen mogelijk maakt of versnelt. Enzymen katalyseren chemische
omzettingen, de enzymen worden zelf dus niet verbruikt. De reactie in het enzym vindt plaats in het
actieve centrum, dit heeft een hele specefieke structuur. De stof waarop een enzym inwerkt heet
het substraat, zodra deze in het actieve centrum bindt vind de reactie plaats. Er kunnen hier
bindingen gevormt en verbroken worden.
ATP’ase kan ATP afbreken tot ADP + P en andersom. (naamgeving is naam substraat met ’ase)
De enzymactiviteit is de mate waarin een enzym een reactie versnelt, hoeveel
substraat per tijdseenheid wordt omgezet. Hoe hoger de temperatuur hoe
gemakkelijker de binding tussen het enzym en de substraat plaatsvind. Een te
lage temp kan nog veranderen, bij een te hoge temp wordt het enzym
onwerkzaam (niet dood!!). Dit komt doordat de ruimtelijke structuur dan zó is
verandert dat het substraat niet meer in het actieve centrum past. Dit proces is
onomkeerbaar, het kan dus niet meer ongedaan worden. Ook de pH-waarde is van invloed en deze
is ook onomkeerbaar vanaf een bepaald punt.
Paragraaf 1.3
Fotosynthese: 6CO2 + 6H2O C6H12O6 + 6O2
Fotosynthese vindt plaats in de bladgroenkorrels, bladgroen kan de energie uit licht opnemen en
deze energie wordt in fotosynthese gebruikt om ATP te vormen en om water van waterstof en
zuurstof te splitsen.
1
, Paragraaf 1.4
Autotrofe organismen gebruiken glucose als grondstof voor de vorming van andere organische
stoffen, voortgezette assimilatie. Belangrijkste groepen zijn koolhydraten, eiwitten en vetten.
Heterotrofe organismen gebruiken ATP die vrijkomt bij de verbranding van glucose. Ook kunnen ze
zelf glucose omzetten, alleen niet in eiwitten.
Koolhydraten:
- Sacharide: moleculen van een koolhydraat. Opgebouwd uit C, H en O, bouwstof en
(reserve) brandstof.
- Monosachariden: enkelvoudige suikers, vijf of zes C-atomen, bijv glucose. Goed opl. in water
- Disachariden: bestaan uit twee monosachariden, bijv maltose, lactose
- Polysachariden: lange ketens van sachariden, bijv zetmeel, glycogeen. Slecht opl. in water
o Zetmeel: wordt in bladgroenkorrels en zetmeelkorrels gevormd, door kleine hoek is
het rond-vormig, reservebrandstof
o Glycogeen: sterk vertakt, reservebrandstof
o Cellulose: hoofdbestanddeel van celwanden van planten, stevige structuur door
afwisseling van hoek, hierdoor ook zigzagpatroon.
Eiwitten:
- Aminozuren deel van eiwit, bevat een centraal C-atoom met aminogroep (NH 2),
carboxylgroep (COOH), een H-atoom en restgroep (R), waarin onder andere stikstof
en zwavel voorkomen.
- Planten kunnen aminozuren vormen uit glucose en stikstofhoudende ionen, vooral nitraat
(NO3-), soms wordt er sulfaat (SO42-) gebruikt. De energie hiervoor wordt door ATP geleverd.
Dieren kunnen alleen aminozuren vormen uit de aminozuren die ze met eten binnenkrijgen.
- Primaire structuur: bepaald door volgorde en typen van aminozuren
- Secundaire structuur of helixstructuur: de spiraalvorm van een eiwit, is zeer stabiel. Door
specifieke ruimtelijke structuur kunnen verschillende eiwitten hele verschillende functies
hebben.
Vetten (lipiden):
- Bestaan uit C, H en O atomen en niet oplosbaar in water.
- Bouwstof in membranen en reservebrandstof
- Triglyceriden: wordt gevormd door drie vetzuurmoleculen
o Glycerol: drie C-atomen waaraan drie OH-groepen zitten en
overige H-atomen
o Vetzuur: lange keten van CH2 groepen met aan eind een
carboxylgroep (COOH).
- Fosfolipiden: één vetzuur van triglyceride is vervangen door
fosfaatgroep. Hydrofobe verzuurstaarten en hydrofiele kop met
fosfaatgroep. Hierdoor vormen dubbele laag met vetzuurstaarten naar
elkaar toe.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller susannevk. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.07. You're not tied to anything after your purchase.
