Inleiding Politicologie
Deel 1: Vergelijkende politiek
02-09-2020 hoorcollege 1: Inleiding
Politicologie: de wetenschap van de politiek
Wat is politiek?
- Het kan heel specifiek zijn:
o Wat in Den Haag, in de gemeente, of in Parijs of in Berlijn gebeurt
- Het kan ook heel breed zijn:
o Welke groente en fruit je kunt kopen in de winkel
De wetenschap der Politiek?
- De wetenschap der politiek is de wetenschap die de staat bestudeert (Barents, 1952)
- Any persistent pattern of human relationships that involves to a significant extent, power, rule
or authority (Dahl, 1962)
- The shaping and sharing of power (Lasswell/Kaplan, 1950)
- At the root of all politics is the universal language of conflict (Schattsscheiner, 1960)
Wat is de wetenschap van de politiek?
- Hoe is het anders dan journalistiek?
o Verklaring: waarom zit de wereld zo in elkaar
o Samenhang: begrijpen en inzicht in de wereld
o Algemene uitspraken: verder gaan dan het beschrijven van één geval (theorie toetsen)
o Controleerbaarheid/openheid
Drie onderdelen van politicologie
- Vergelijkende politiek
o Wat gebeurt binnen staten / of tussen staten
o Wat is een staat; democratie; politieke partijen; sociale bewegingen
- Internationale betrekkingen
o Wat gebeurt tussen staten en internationale organisaties
o Oorlog; internationale organisaties; buitenlands beleid
- Politieke theorie
o Wat zou moeten zijn
o Rechtvaardigheid; klimaat; democratie; de staat
Vergelijkende politiek
- Wat is het?
o Concepten staan centraal
Staat
Politieke partijen
Macht
- Waarom?
o Waarom populisme in land x en niet in land y?
o Waarom heb je een betere verzorgingsstaat in een land dan in een ander land?
o Hoe ga je dit onderzoeken?
- Hoe doe je dit?
o Vergelijkend onderzoek
1
,04-09-2020 hoorcollege 2: Democratie
Kenmerken Republikanisme
- Republikeinse traditie begint met de Grieken (4 e eeuw voor Christus)
- Actieve participatie was ook zelfrealisatie. Je was alleen een burger/vrij als je actief kon
participeren scheiding tussen privé en openbaar was kleiner
- Er was geen (of minder) scheiding tussen de privé en het openbaar
- Het was gebaseerd op twee punten:
o ‘Ruling and being ruled’: je bent onderdeel van het proces, omdat je gezag hebt over jezelf
o Je kiest hoe je leeft dit kan door actieve participatie in het proces
- Vrijheid, Gelijkheid, Recht en Rechtvaardigheid
- Minder nadruk op individuele rechten minder een bescherming van, meer een mogelijkheid
om mee te kunnen doen
- De demos (volk) was soeverein
- Openbaar en privé waren gemengd (het idee van een scheiding tussen samenleving en
overheid komt pas later)
- Het deelnemen in de polis was wat zorgt voor een ethische burger leidt tot goed leven
- Er werd veel van burgers gevraagd/werd niet gezien als een overtreding van hun ‘rechten’
- De scheiding tussen samenleving en staat komt later
- Directe participatie
Hoe werkte republicanisme?
- Gebaseerd op een populatie van mannen die ouder dan 20 waren
- Vrouwen waren geen burgers en er waren ook slagen (sterke scheiding tussen burgers en niet-
burgers)
- Grote populatie slaven
- Vooralsnog waren republieken steden en geen staten
Renaissance en Republikanisme
- In de 10e eeuw komt het republikeinse model terug (op sommige plekken)
- In sommige kleine steden waren democratische raden
o Bijv. in Italië (Siena, Padua, Florence)
- Ze waren tegen de Paus, nadruk op seculair bestuur
- Minder direct bestuur en participatie dan tijdens de Grieken
- Maar er was meer participatie door raden, groepen en belangengroepen
Electorale democratie
- De meest dunne conceptie van een (liberale) democratie
- Twee woordvoerders: Huntington en Schumpeter
- Kenmerken
o Vrije en eerlijke verkiezingen (dit wijkt af van het Griekse model, want daar was actieve
participatie nodig i.t.t. bijv. 4-jaarse verkiezingen)
o Oppositie (het moet mogelijk zijn aan de macht te kunnen komen)
o Algemeen Kiesrecht, dus iedere burger (man, vrouw, slaaf) moet kunnen meedoen
o Het volk kiest volksvertegenwoordigers
- Belangrijke punten:
o De nadruk op andere onderdelen van de democratie is aanwezig
o Er is ook een focus op vrijheid van meningsuiting, vrijheid van vergadering, persvrijheid
o Maar ze zijn minder belangrijk
o De focus ligt op: verkiezingen
o Geen militair regime, de democratieën zijn autonoom en kunnen zonder bedreiging van
buitenaf functioneren
2
, o Grondwet aanwezig
Liberale Democratie
- Kernpunten
o Scheiding der machten (Rechthoofd, Parlement) rechten voor burgers i.t.t. Griekse
democratie waar minder de nadruk op individuele rechten lag
o Verband tussen staat en de maatschappij (representatie)
o Pluralisme (politiek en sociaal pluralisme)
- Aanvullende kenmerken van Liberale Democratie volgens Larry Diamond (artikel)
o Vertegenwoordigers democratisch gekozen
o Vrije en eerlijke verkiezingen
o Niet alleen partijen, maar ook belangengroepen zijn beschermd
o Verschillende vormen (mogelijkheden) om je mening te kunnen uiten persvrijheid
o Verschillende soorten van media (om bijv. de overheid te kunne bekritiseren)
o Gelijkheid voor de wet
o Rechten van groepen en individuen zijn beschermd
o Bescherming tegen onrechtmatige detentie/arrestatie
o Scheiding der macht
o Geen etnische exclusie (buitensluiting)
Tabel over Liberale Democratie
Representatieve pilaar Constitutionele pilaar
- Politieke partijen - Scheiding der Macht
- Rechten voor Minderheden
- Vrijheid van Verenigen
- Vrijheid van de Media
- Vrijheid van Meningsuiting
Wat kan je van een democratie verwachten?
- Wat is een democratie:
o Het gaat om de instituties
o Het gaat om een open society
o Het gaat om pluralisme
- Wat een democratie niet is:
o De economie is niet per se efficiënter
o Je ziet niet per se meer economische ontwikkeling
o De bureaucratie is niet per se efficiënter
o De economie is niet per se opener
Radicale Democratieën (3 vormen)
1 – Communisme
- Marxisme/communisme (economische gelijkheid)
o Het probleem met een liberale democratie is dat de staat niet neutraal is
o De staat is daar voor één klasse: kapitaal
o Liberalisme gaat om de bescherming van privé-eigendom
o De basis is ongelijkheid en exploitatie
- De oplossing? Volgens communisme is zonder het oplossen hiervan een liberale democratie
niet mogelijk
o Het einde van privé-eigendom
o Het einde van klassen
o Het einde van de ‘politiek’
3
, - Problemen Marxisme/communisme
o Hoe kom je hier naartoe?
o Wat is politiek?
- Waarom interessant?
o Kun je een echte democratie zonder gelijkheid hebben?
o Economisch, maar ook andere vormen van ongelijkheid
Diplomademocratie (een democratie van hoogopgeleide mensen)
2 – Associasionalisme (is Marxisme dood?)
- Radicale participatie de representatie moet in andere onderdelen terugkomen in het leven
van de burger, bijv. in de wijk, op het werk
- Actieve burger worden door andere vormen van participatie leidt tot vrijheid
- Democratie bij het werk
- Bredere vorm van participatie
3 – Deliberatieve democratie
- Andere vormen van deliberatieve democratieën
o Burger jury’s
o Deliberatieve mogelijkheden, zoals direct stemmen in gemeente (bijv. Zwitserland)
o Loting?
- Welke rol zou het moeten spelen?
o Aanvullende rol
o Soort van democratisch extremisme (het volk, de meerderheid) wat het volk wil, zal ook
gebeuren
Samenvattend radicale democratie
- Een radicale democratie in alle vormen heeft als basis een soort van republikanisme
- Moet een radicale democratie links zijn?
o Populisme is misschien een radicale vorm van een democratie
Het volk is soeverein
Het volk bepaalt alles
07-09-2020 hoorcollege 3: De drie golven van democratisering
Democratische golven
- Hoe wordt het gemeten?
o Verkiezingen
o Algemeen Kiesrecht
o Scheiding der macht
- Soorten regimes
o Democratie
o Anocratie (half democratie/half autoritair
o Autoritair
Eerste golf (1800-1920)
- Voor 1760 was er geen democratie
- Natuurlijk waren er instituties om klassen en groepen te vertegenwoordigen, maar ze waren
niet autonoom
- Ze hadden geen eigen rechten (tegenover de monarchie)
- De eerste democratieën waren Verenigde Staten, Verenigd Koninkrijk en Frankrijk
- De eerste democratie was de VS
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Thijs96. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.43. You're not tied to anything after your purchase.