Summary
Samenvatting milieu en gezondheid (compleet)
- Course
- Institution
Complete samenvatting voor het vak milieu en gezondheid. Zelf haalde ik een 8.2 voor het tentamen.
[Show more]
Seller
Follow
ninawesterman
Reviews received
Content preview
Samenvatting Milieu en gezondheidToxicologie algemene begrippen
Toxicokinetiek: Wat het lichaam doet met de stof
Toxicodynamiek: wat de stof doet met het lichaam
Toxicologie: het schadelijke effect van biologische, fysische of
chemische agentia op levende organismen. Begrijpen hoe en waarom
agentia toxisch kunnen zijn.
Farmacologie: gunstige effecten van agentia op levende organismen
Toxine: toxische stof geproduceerd door biologische systemen zoals
planten/schimmels/bacteriën.
Toxicant: toxische stof geproduceerd door/bijproduct van menselijke
activiteit
Toxicologie en risicobeoordeling
Enkele (toxische) chemische stoffen
-Zonnebrandstoffen:
-Bisfenol A; hormoon verstorende stof, voornamelijk in plastic (maakt
hard). Komt ook voor in de binnenkant van (voedsel)blikken
-Weekmakers: komen voor in plastic (maken het plastic flexibel)
-E-waste: elektrische afval
-Fluorverbindingen (PFAS): in antiaanbaklaag/pizzadozen/regenjas. Bijna niet afbreekbaar.
-Pesticiden: worden gebruikt in het archaïsche gebied (tegen ongedierte). Wordt veel in
verband gebracht met neurale defecten & Parkinson. Kunnen ook hormoon verstorend zijn
-(Party)drugs: bijvoorbeeld GHB of 4-FA
-Chroom-6: aanwezig in oude verf
-Microplastics: komen voor in o.a. cosmetica. Komen in het milieu terecht en kunnen in het
drinken of in voeding terecht komen.
Ongewenste toxische effecten
Therapeutisch: Alles behalve het primaire doel van een therapie is een ongewenst effect
Adverse, schadelijk of toxisch effect: schadelijk voor gezondheid van mens/dier/milieu.
Chemische allergie: immuun-gemedieerd adverse reactie op chemische stof (na eerdere
blootstelling, sensitisatie)
Idiosyncratische reactie: abnormale reactie op chemische stof door genetische gevoeligheid
van individu (polymorfisme)
Soorten effecten
- Acuut versus vertraagde toxiciteit: Acute toxiciteitcarcinogenen (20-30 jaar) vs.
degeneratie van zenuwcellen door sommige pesticiden wat kan leiden tot parkinson?
- Reversibel vs irreversibel: hangt af van regeneratief vermogen van orgaan (lever vs
zenuwcellen)
- Lokaal vs systemische toxiciteit: direct op doelorgaan (long of huid) vs de opname in
het lichaam waarbij kinetiek een belangrijke rol speelt (bioactivatie/detoxificatie)
-Interactie van chemische stoffen; mengsels addivity (1+2=3)/synergisme (1+2=4)
antagonisme (1+2=2)
-Tolerantie na eerdere blootstelling: afname van distributie (bijv. bij drug transporters),
afname van gevoeligheid van target.
1
, Risk assessment (risicobeoordeling)
Kwantitatieve schatting van mogelijk effect op gezondheid door
blootstelling
1. Vaststellen van blootstelling
2. Indicatie van intrinsieke gevaarlijke eigenschap (hazard)
3. Karakteristering eigenschap (dosis-effect)
4. Vaststellen van het risico
Vaststellen van blootstelling/karakteristieken; hoe word je
blootgesteld
• Ingestie/Oraal: via de gastrointestinal tract (bioavailability)
• Inhalatie/Respiratoir; via de longen (directe opname in bloed à zeer effectief, first-
pass metabolisme door darm en lever wordt ontweken)
• Huid: dermaal, topicaal (gaat vaak langzaam)
• Experimenteel
- Intraveneus bijvoorbeeld een injectie of infuus
- Intraperitoneaal
- Subcutaan
Biotransformatie
- Fase 1: toevoegen van polaire groepen (N- and Odealkylation, aliphatic and aromatic
hydroxylation, N- and Soxidation, and deamination), voorbereiding fase 2
- Fase 2: stoffen worden wateroplosbaarder à makkelijker uitscheidbaar
(glucuronidation, sulfation, methylation, acetylation, glutathione conjugation, and
amino acid conjugation)
- Fase 3: actief transport de cel uit (ABC familie zoals PgP, MDR en BCRP)
Risico en Dose respons
Risico: De kans op een schadelijk effect (hazard) na blootstelling bij een bepaalde dosis
Hazard: het vermogen van een stof om nadelige effecten te veroorzaken.
Dose respons: Iedere stof is toxisch, maar de dosis bepaald de ernst. In normaal verdeeld
populatie ligt het lineaire gedeelte van dose-respons curve tussen de 16 en 18%.
EC50 waarde: concentratie waarbij bij 50% van testorganismen een effect optreedt.
ED50 waarde: dosis waarbij bij 50% van testorganismen een effect optreedt
LDx/LCx: Hetzelfde als de EC50/ED50 maar met een verschillend eindpunt; letaliteit.
Verschil in potentie op de x-as
Effectiviteit wordt aangegeven op de Y-as
NO(A)EL: No observed (adverse) effect level: hoogste concentratie waarbij geen effect
optreedt. *Geen drempelwaarde (NOAEL) bij kankerverwekkende stoffen
LO(A)EL: lowest obseverd (adverse) effect level: laagste concentratie waarbij effect zichtbaar
is.
-Bench mark response (BMR): vooraf ingestelde verandering in effect
-Bench mark dose (BMD): dosis die vooraf vastgestelde verandering in effect veroorzaakt
-ADI- Acceptable daily intake: NO(A)EL/safety factor
-Therapeutic index: TD50/ED50 (medicijn is veiliger als TD (toxische dose) en ED (effectieve
dose) ver uit elkaar liggen.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ninawesterman. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.29. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62555 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now