R2AT-Oomen-M-8436757-K1-GH.docx
Bestuursrecht handhaving:
Week 1; (Albers, 7.1 & 7.2.2 en 7.7)
Drie instanties opnoemen die zich bezighouden met bestuursrechtelijke toezicht en
handhaving;
Instanties die zich bezighouden met bestuursrechtelijke toezciht en handhaving zijn onder andere:
- Onderwijsinspectie
- Ispectie SZW
- Milieuinspectie
- Inspectie leefomgeving en transport
Opnoemen welke bevoegdheden de toezichthouder heeft op grond van de Awb;
Het begrip toezichthouder is vastgelegd in art. 5:11 Awb. Het is een persoon, bij of krachtens wettelijk
voorschrift belast met het houden van toezicht op de naleving van het bepaalde bij of krachtens enig
wettelijk voorschrift. De bevoegdheden van een toezichthouder zijn vastgelegd in art 5:15 – 5:19 Awb.
Op grond van art. 5:20 Awb moet je medewerking verlenen aan een toezichthouder, behalve wanneer
er sprake is van het verschoningsrecht op grond van lid 2. Dit houdt in dat degene die uit hoofde van
ambt, beroep of wettelijk voorschrift verplicht zijn tot geheimhouding deze medewerking kunnen
weigeren.
In een casus aangeven wie de overtreder is en wat de overtreding is.
art. 5:1 lid 1 Awb -> een overtreding is een gedraging die in strijd is met het bepaalde bij of krachtens
enig wettelijk voorschrift.
Art. 5:1 lid 2 Awb -> een overtreder is degene die de overtreding pleegt of medepleegt.
In art. 5:1 lid 3 Awb is bepaald dat overtredingen kunnen worden begaan door natuurlijke personen en
rechtspersonen. In art. 51 lid 2 Sr is bepaald dat indien een strafbaar feit wordt begaandoor een
rechtspersoon, de strafvervolging wordt ingesteld. De vof en de maatschap zijn beide geen
rechtspersoon, maar wordt in art. 51 lid 3 Sr gelijkgesteld met een rechtspersoon. Hierdoor kunnen zij
dus ook een overtreder zijn.
Extra:
Door middel van het verlenen van de vergunningen en het opstellen van de avv’s vormt het bestuur
het recht. Om dit recht te kunnen handhaven beschikken bestuursorganen over specifieke
bestuursbevoegdheden:
- Toezichtsbevoegdheden -> om een overtreding te kunnen constateren zal gecontroleerd moeten
worden of burgers zich aan de op hen van toepassing zijnde regels te houden. Als door een
toezichthouder geconstateerd wordt dat er in strijd met de wet is gehandeld, komen de
handhavingsbevoegdheden in beeld.
- Handhavingsbevoegdheden -> dit worden ook wel bestuurlijke sancties genoemd. Een
bestuurlijke sanctie is een door een bestuursorgaan wegens een overtreding opgelegde
verplichting of onthouden aanspraak (art. 5:2 lid 1 sub a Awb). Op grond van art. 5:4 Awb moet er
in een bijzondere bestuursrechtelijke wet een expliciete bevoegdheid zijn neergelegd voor het
opleggen van een bestuursrechtelijke sanctie door een bepaald bestuursorgaan =
legaliteitsbeginsel.
In art. 5:8 Awb is bepaald dat indien twee of meer voorschriften zijn overtreden, er voor de overtreding
van elk afzonderlijk voorschrift een bestuurlijke sanctie kan worden opgelegd. Er kan hierdoor dus
sprake zijn van een cumulatie van sancties.
, Eendaadse samenloop -->
voorschriften beschermen
dezelfde belangen, dubbele
sanctionering niet
Overtreding van twee of toegestaan
meer wettelijke
voorschriften meerdaadse samenloop -->
voorschriften beschermen
verschillende belangen,
dubbele sanctionering in
beginsel toegestaan
Eén feitelijk handelen Twee bestraffende sancties
(sr-sr, br-br, sr-br) niet
toegestaan; una via- en ne
bis idem-beginsel verzetten
zich daartegen
twee herstelsancties
overtreding van één
gelijktijdig voor dezelfde
wettelijk voorschrift
overtreding niet toegestaan,
(dezelfde overtreding)
wel na elkaar
Een bestraffende sanctie
samen een herstelsanctie
toegestaan i.v.m.
verschillende sanctiedoelen
Het legaliteitsbeginsel is opgenomen in art. 5:4 Awb en het houdt in dat er geen bestuurlijke sanctie
mag worden opgelegd zonder een voorafgaande wettelijke bepaling. Lex certa houdt in dat een
wettelijke bepaling niet met terugwerkende kracht mag worden ingevoerd.
Een toezichthouder heeft twee plichten:
- De legitimatieplicht uit art. 5:12 Awb
- Evenredigheidsbeginsel uit art. 5:13 Awb; de bevoegdheid moet worden uitgeoefend op een voor
de burger minst belastende wijze.
Tentamen opdracht:
Casus
Camping Bosbad Hoeven is een innovatief bedrijf. Als eerste camping in Nederland gaat men de
mogelijkheid bieden om gebruik te maken van vaatwasfaciliteiten. In een nieuw op te trekken
gebouwtje zal men tien vaatwassers plaatsen. Tegen betaling van € 2 kan men de vaatwasser laden
met de vuile vaat die na ongeveer een uurtje glanzend schoon is. Het gebouwtje waarin de
vaatwassers geplaatst gaan worden zal 4 meter lang, 3 meter diep en 2,5 meter hoog worden.
De directeur van de camping, de heer In ’t Veld, kan zich niet voorstellen dat er voor zo’n bescheiden
gebouwtje een vergunning nodig is. Bovendien duurt de afhandeling van een eventuele aanvraag een
hele tijd en dan is het seizoen al bijna om. Hij besluit daarom geen vergunning aan te vragen en begint
voortvarend met de bouw. De bekisting van het fundament is net volgestort met beton wanneer hij
bezoek krijgt van een toezichthouder. Hij meldt zich bij In ‘t Veld en legt uit wat de reden van zijn
komst is.
a. Welke acties zal de toezichthouder in deze casus vermoedelijk ondernemen? Noem er vijf. Geef bij
elke actie aan, op grond van welke wettelijke bepaling de toezichthouder bevoegd is om zo te
handelen. Beperk je tot toezichthoudende acties, dus laat eventuele vervolgacties buiten be-
schouwing. (5 punten)
Antwoord a (voor iedere actie + goede artikel 1 punt)
· inlichtingen vragen (artikel 5:16 Awb)
· laten identificeren (artikel 5:16a Awb)
· bouwtekening vragen (artikel 5:17 lid 1 Awb)
· bouwtekening meenemen en kopiëren (artikel 5:17 lid 2 Awb)
· foto’s maken (= opneming) (artikel 5:18 lid 2 Awb)
,b. Moet er handhavend worden opgetreden indien blijkt dat In ’t Veld met de bouw is begonnen zonder
dat daarvoor een bouwvergunning is verleend? Ga er bij de beantwoording vanuit dat er wel een
vergunning nodig is. Besteed in je antwoord aandacht aan de lijn in de jurisprudentie.(3 punten) (Nb.:
deze stof komt in week 4 aan bod.)
Antwoord b (3 punten)
Handhaving is een discretionaire bevoegdheid dus geen verplichting.(1 punt) Het bestuursorgaan
heeft dus de mogelijkheid om af te zien van handhaving en te gedogen. De rode draad in de
jurisprudentie: er is een beginselplicht tot handhaving (1 punt) tenzij er concreet zicht is op legalisering
of wanneer er sprake is van bijzondere omstandigheden. (1 punt) In dat verband dient nog onderzocht
te worden of de illegale situatie gelegaliseerd kan worden (dus of er een bouwvergunning afgegeven
kan worden).
Week 2; (Albers, 7.2.3 t/m 7.7)
in een casus aangeven welke sanctie wordt toegepast;
De definitie van het begrip bestuurlijke sanctie wordt gegeven in art. 5:2 lid 1 sub a Awb ‘een door een
bestuursorgaan wegens een overtreding opgelegde verplichting of onthouden aanspraak’.
Er wordt onderscheid gemaakt tussen herstelsancties en bestraffende sancties.
Herstelsanctie art 5:2 lid 1 sub b Awb; een bestuurlijke sanctie die strekt tot het geheel of
gedeeltelijk ongedaan maken of beëindigen van overtreding, tot het voorkomen van een herhaling van
een overtreding, dan wel tot het wegnemen of beperken van de gevolgen van een overtreding. De
verwijtbaarheid speelt geen rol.
- Last onder bestuursdwang: art. 5:21 Awb; de herstesanctie inhoudende
a. Een last tot geheel of gedeeltelijk herstel van de overtreding
b. De bevoegdheid van een bestuursorgaan om de last door feitelijk handelen ten uitvoer te
brengen, indien die last niet tijdig wordt uitgevoerd.
Op grond van art. 5:31 Awb kan het bestuursorgaan dat bevoegd is om de last onder
bestuursdwang op te leggen in spoedeisende gevallen besluiten om de bestuursdwang toe te
passen zonder voorafgaande last.
In art. 5:4 Awb is bepaald dat de bevoegdheid tot het opleggen van een bestuurlijke sanctie alleen
bestaat als deze bevoegdheid bij of krachtens de wet is toegkeend. De bevoegdheid om een last
onder bestuursdwang op te leggen wordt dus niet in de Awb toegekend, maar in een bijzondere
wet. Zo staat er in art. 125 lid 1 Gemw dat de bevoegdheid tot oplegging van een last onder
bestuursdwang bij het gemeentebestuur is vastgelegd.
Er moet worden voldaan aan de vereisten uit art. 5:9 Awb de overtreding, alsmede het
overtreden voorschrift en zo nodig een aanduiding van de plaats waar en het tijdstip waarop de
overtreding is geconstateerd.
Op grond van art. 5:24 Awb moet de last onder bestuursdwang de herstelmaatregelen beschrijven
en de termijn waarbinnen zij moet worden uitgevoerd (begunstigingstermijn). Op grond van art.
5:25 lid 2 Awb moet er worden vermeld in hoeverre de kosten van de bestuursdwang ten laste van
de overtreder zullen worden gebracht. De toepassing van de bestuursdwang geschiedt op kosten
van de overtreder, tenzij deze kosten redelijkerwijze niet of niet geheel tot zijn last behoren te
komen (art. 5:25 lid 1 Awb)
- Last onder dwangsom: art. 5:31d Awb; de herstelsanctie inhoudende
a. Een last tot geheel of gedeeltelijk herstel van de overtreding
b. De verplichting tot betaling van een geldsom indien de last niet of niet tijdig wordt
uitgevoerd.
Op grond van het legaliteitsbeginsel moet in de wet staat wie bevoegd is tot het opleggen van de
sanctie (art. 5:4 Awb). In art. 5:32 Awb is echter bepaald dat als een bestuursorgaan
bestuursdwang mag toepassen, het bestuursorgaan ook een last onder dwangsom mag
opleggen.
Er moet worden voldaan aan de vereisten uit art. 5:9 Awb de overtreding, alsmede het
overtreden voorschrift en zo nodig een aanduiding van de plaats waar en het tijdstip waarop de
overtreding is geconstateerd.
Op grond van art. 5:32a lid 1 Awb omschrijft de last onder dwangsom de te nemen
herstelmaatregelen. Art. 5:32a lid 2 Awb geeft aan dat er een begunstigingstermijn geldt
waarbinnen de overtreder de last kan uitvoeren zonder dat er een dwangsom wordt verbeurd. In
, de dwangsombeschikking moet worden vermeld hoe hoog de dwangsom zal zijn die de overtreder
verbeurt als hij geen gevolg geeft aan de last (art. 5:32b Awb)
- Intrekking vergunning: er is niets over geregeld in de Awb. De bepalingen in hoofdstuk 5 van de
Awb zijn niet van toepassing, tenzij de bepalingen van de Awb in een bijzondere wet van
toepassing zijn verklaard. Bij blijvende intrekking is er sprake van een herstellende sanctie en bij
tijdelijke intrekking van een bestraffende sanctie. Om te beantwoorden of de intrekking herstellend
of bestraffend is moet er worden gekeken of er sprake is van leedtoevoeging of niet.
Er kan op grond van art. 5:6 Awb geen herstelsanctie worden opgelegt zolang er nog een andere,
wegens dezelfde overtreding opgelegde herstelsanctie van kracht is.
Bestraffende sanctie art. 5:2 lid 1 sub c Awb; een bestuurlijke sanctie voor zover deze beoogt leed
toe te voegen.
- Bestuurlijke boete: art. 5:40 lid 1; de bestraffende sanctie, inhoudende een onvoorwaardelijke
verplichting tot betaling van een geldsom.
Op grond van art. 5:4 lid 1 Awb moet de verlening van de bevoegdheid tot oplegging van een
bestuurlijke boete plaatsvinden in de bijzondere bestuursrechtelijke wet. Een voorbeeld hiervan is
art. 44a Dhw.
Er moet sprake zijn van verwijtbaarheid op grond van art. 5:41 Awb.
Procedure -> art. 5:53 Awb:
- Lichte procedure: minder dan €340,-
o De inhoud van het boeterapport bestaat uit een dagtekening, feiten en omstandigheden,
overtreden voorschrift, naam van overtreden, plaats en tijd
o Er moet sprake zijn van verwijtbaarheid (art. 5:41 Awb)
o De vervaltermijn verstrijkt na 3 jaar (art. 5:45 lid 2)
- Zware procedure: als de boete €340,- of meer is
o De overtreder moet zienswijze kunnen geven
o Er moet een boeterapport of procesverbaal opgemaakt worden. Het boeterapport moet ook
toegezonden worden aan de overtreder.
o De bevoegdheid tot het opleggen van een boete vervalt na vijf jaar
Er wordt geen bestuurlijke boete opgelegd als aan de overtreder wegens dezelfde overtreding
eerder een bestuurlijke boete is opgelegd (art. 5:43 Awb).
De hoogte van de boete is bepaald in art. 5:46 lid 2 Awb. Het hangt af van de ernst, de
verwijtbaarheid, de omstandigheden (art. 3:4 Awb jo. art. 5:46 lid 2 Awb jo. art. 6 EVRM)
- Intrekking vergunning: er is niets over geregeld in de Awb. De bepalingen in hoofdstuk 5 van de
Awb zijn niet van toepassing, tenzij de bepalingen van de Awb in een bijzondere wet van
toepassing zijn verklaard. De tijdelijke intrekking van een vergunning is een bestraffende sanctie.
Het is gericht op leedtoevoeging.
aangeven hoe de grondrechten zich verhouden tot handhavingssancties;
Bij bepaalde grondrechten wordt aangegeven ‘behoudens ieders verantwoordelijkheid krachten de
wet’. In de wet kunnen de grondrechten dus beperkt worden.
omschrijven wat spoedeisende bestuursdwang inhoudt;
Een bestuursorgaan kan hierbij onder omstandigheden direct overgaan tot de daadwerkelijke
toepassing van bestuursdwang zonder een last. De burger krijgt dus niet de mogelijheid om de
onrechtmatigheid op te heffen.
In art. 5:31 lid 1 Awb is bepaald dat een bestuursorgaan dat bevoegd is om een last onder
bestuursdwang op te leggen, in spoedeisende gevallen kan besluiten om de bestuursdwang toe te
passen zonder voorafgaande last. Je geeft een besluit, en na een korte tijd pas je de bestuursdwang
toe.
In lid 2 gaat het om superspoedeisende situatie. Je handelt eerst en daarna maak je het besluit op.
opsommen welke handhavingssancties er in de Awb zijn opgenomen;
Zie leerdoel hierboven
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Moomen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.62. You're not tied to anything after your purchase.