Summary
Samenvatting Hoofdstuk 21 - Afweer - VWO
- Course
- Level
hoofdstuk 21 afweer uit het boek Nectar VWO 6
[Show more]
Seller
Follow
julialuijk
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 21 – Afweer21.1
Dekweefsels: laag weefsel van nauw aaneengesloten cellen waar gevaarlijke stoffen niet doorheen
kunnen, om zo het inwendige milieu te beschermen. De weefsels vormen als fysieke barrière een
mechanische afweer tegen ziekteverwekkers van het uitwendige milieu.
Een voorbeeld van zo’n dekweefsel is de opperhuid. Deze is als volgt opgebouwd:
- hoornlaag: de buitenste laag van opperhuid. Bestaat uit dode, verdroogde cellen die er telkens af
worden geschuurd door dagelijkse bezigheden. Zo worden ook talloze bacteriën tegelijkertijd van je
huid geschuurd.
- basale cellenlaag: laag cellen waaruit de opperhuid aangroeit. Bestaat uit vrijwel alleen maar
stamcellen die voortdurend delen. Ook bevinden zich hier melanocyten, pigmentvormende cellen
met lange uitlopers met korrels melanine. Melanine, pigment in de huid, hoopt zich op om de kernen
van naburige cellen en beschermt zo het DNA in huidcellen tegen uv-straling van de zon.
De opperhuid is maar een deel van onze hele huid, de huid is uit de volgende lagen opgebouwd:
- de opperhuid: laag dekweefsel die beschermt tegen veel bacteriën.
- de lederhuid: laag bindweefsel wat bestaat uit veel zintuigjes en elastische vezels, die zorgen voor
soepelheid.
- onderhuids vetweefsel: onderste laag bindweefsel van de huid, werkt als warmte-isolatie.
Omdat bacteriën ook via openingen in je lichaam naar binnen kunnen dringen, moeten je inwendige
organen beschermd worden. Dit wordt gedaan o.a. door slijmvlies, dekweefsel dat organen aan de
binnenzijde bedekt. In het slijmvlies scheiden slijmbekercellen slijm af dat bacteriedodende stoffen
bevat. Omdat bacteriën en stof in het slijm in de longen blijven plakken, voeren trilharen uit andere
dekweefsels in de luchtwegen het vervuilde slijm af richting de keelholte. Hierna volgt de weg naar
de maag en in de maag overleven de meeste bacteriën de biochemische barrière (pH 1-3) niet.
Het bovenste ooglid bevat ook slijmbekercellen en het traanvocht bevat lysozym wat bacteriën
doodt.
, Mechanische afweer: vorm van afweer tegen herbivoren door gebruik te maken van bouw van
organisme (bijv. stekels en doornen).
Chemische afweer: vorm van afweer tegen herbivoren door gebruik te maken van chemisch
schadelijke stoffen (bijv. mierenzuur).
Tegen schimmels en bacteriën beschermen is een stuk moeilijker voor een plant. Ze beschermen zich
door gebruik te maken van receptoren op de celmembranen. Hierdoor zullen bijv. de huidmondjes
sluiten en kunnen de bacteriën niet binnendringen. Sommige planten maken H 2O2 waardoor de
celwand verdikt en meer bescherming biedt. Wanneer de cel is beschadigd, komt er NO vrij. NO is
dodelijk voor ziektewekkers, maar ook voor de plantencel zelf. De aangetaste bladeren sterven af,
maar de plant zelf overleeft het.
Veel geurstoffen van planten dienen als een signaal voor een andere plant, bijv.
waarschuwingssignalen van aangetaste planten voor de omringende planten.
Ook sommige kleine carnivoren kunnen de uitgescheiden stoffen waarnemen en gaan naar de plant
toe in de hoop een maaltijd van rupsen of kevers te vinden. Zo heeft de aangevreten plant meer kans
om te overleven.
Aangevreten planten kunnen zelfs lokstoffen aanmaken om zo de vijanden van zijn eigen vijand in te
zetten om zichzelf te beschermen. Deze stoffen maken ze in de kliercellen buiten de bloemen voor de
vijanden van de belagers die de plant opeten.
21.2
Bacteriën zijn eencellige organismen met slechts een celwand, celmembraan en ribosomen. Hun
cirkelvormig chromosoom (DNA) ligt los in het grondplasma en hebben ze daarnaast nog een aantal
kleine plasmiden, cirkelvormige DNA-moleculen. Ook behoren ze tot de prokaryoten omdat ze geen
celkern hebben. Eukaryoten hebben wel een celkern en meer organellen dan prokaryoten.
Bacteriën worden ingedeeld op grond van hun:
- leefomgeving (anaeroob, dus zonder zuurstof of aeroob, met zuurstof)
- voedselherkomst (heterotroof, dus verkrijgen van organische stoffen d.m.v. dissimilatie en
autotroof, dus verkrijgen van organische stoffen d.m.v. assimilatie)
- celvorm (bijv. bolletjes of staafjes)
- celwandverschillen (reactie of kleurstoffen)
Microbioom: alle bacteriën in en op je lichaam (1,5 kilo). Veel hiervan zijn nuttig, zoals de bacteriën
in je darmen, die schadelijke bacteriën verhinderen.
Sommige soorten bacteriën maken giftige stoffen die organen in je lichaam aantasten.
Virussen maken gebruik van cellen om zich te
vermeerderen. Virussen zijn ziekteverwekkende
deeltjes en bestaan uit erfelijk materiaal (DNA of
RNA), omgeven door eiwitkapsel en soms nog
een virussenenvelop, membraan met eiwitten
afkomstig van gastheer en virus. De eiwitten van
de virussen hechten zich aan receptormoleculen
op het celmembraan van gastheercel en
vervolgens passeert het virus het membraan of
gaat via endocytose de gastheercel in. Wanneer
het erfelijk materiaal is vrijgekomen van het
DNA-virus integreert het m.b.v. virale enzym
integrase in het DNA in de kern.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller julialuijk. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.89. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62890 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now