Summary
Samenvatting Geschiedenis Gouden Eeuw | Havo examen onderdeel
- Course
- Level
- Book
Samenvatting van het examenonderdeel havo, ik heb een 7,7 voor deze toets gehaald.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
sasjavergeer
Reviews received
Content preview
GESCHIEDENIS SE-WEEK 11.1 – Het begin van de opstand
In 1515, werd Karel V uitgeroepen als heer van de Nederlanden en in 1519 volgde hij zijn
grootvader op als keizer van het Duitse rijk. Eerst had Karel Utrecht en de gewesten ten
oosten en noorden daarvan nog niet in zijn bezit maar dat kreeg hij al snel in zijn handen.
Vanaf 1543 veroverde hij alle gewesten van Nederland, die nu voor het eerst allemaal onder
een landsheer verenigd waren. Karel zijn doel was centralisatie wat betekende dat alle
gewesten dezelfde regels hadden, de gewesten wilde echter hun privileges behouden. Doordat
Karel afhankelijk was van de rijke burgerij (de steden leverde namelijk geld op voor zijn
oorlogen), accepteerde hij deze privileges. Toch kwamen de privileges vaak niet overeen met
zijn centralisatiebeleid en de strengheid waarmee hij het protestantisme bestreed.
Luther had kritiek op de rooms-katholieke kerk, hij ergerde zich aan de rijkdom en macht van
de kerk. Hij was het niet eens met de aflaten en dat de kerk Gods bedoelingen kon vertellen en
mensen bepaalde dingen konden laten geloven. Hij vond dat de aflaten niks met het ware
christendom te maken had. Luther vond het belangrijk dat iedereen de Bijbel kon lezen zodat
ze wisten wat God echt wilde. De Bijbel wilde hij dus graag vertalen van Latijns naar Duits
en andere talen. Er was vaker kritiek tegen de kerk en tot dan toe kon de kerk dat nog
onderdrukken, maar bij Luther lukte dat niet. Zijn opvattingen werden snel verspreid via
nieuwe media zoals pamfletten en gedrukte boeken. Ook kreeg Luther steun van verschillende
Duitse vorsten. In 1521 vond er een Rijksdag in Worms plaats, Karel V had belangrijke
Duitse vorsten en Luther uitgenodigd. Met het idee om Luther nog een kans te geven om zijn
woorden terug te nemen. Luther zei dat zijn opvattingen waren gebaseerd op de Bijbel en hij
zijn woorden dus niet terug kon nemen. Karel V beoordeelde hem als een ketter en verbood
het lezen en bezitten van Luther zijn boeken en pamfletten. Achteraf zorgde dit besluit ervoor
dat Luther nog meer volgelingen kreeg. Luther kon veilig een Duitse vertaling van de Bijbel
maken bij de vorst van Saksen waar hij toen werd beschermd en kon wonen. Karel V voerde
een jarenlange oorlog tussen de rooms-katholieke en protestantse kerk. In 1555 eindigde deze
oorlog met de Vrede van Augsburg, hier werd besloten dat in Duitsland de regel ‘cuius regio
eius religio’ gelde. Dit betekende dat elk gebied zijn eigen godsdienst kon bepalen.
In Nederland kreeg Luther ook volgelingen, hier waren alleen geen protestantse vorsten. Wat
betekende dat Karel hard op trad tegen deze ‘ketters’, zo werden in 1521 honderden Lutherse
boeken verbrand. En een jaar later (1522) werd de inquisitie (ook wel bloedplakkaten
genoemd) ingesteld, dit was een Nederlandse rechtbank die protestanten verbranden. De
bestuurders kregen moeite met dit strenge beleid omdat ze de zin er niet van inzagen en het
hun privileges aantastte. In de privileges konden mensen alleen door hun eigen rechtbank
worden berecht, en nu verving de inquisitie deze eigen rechtbanken en haalden ze burgers uit
de steden weg.
Filips volgde zijn vader Karel in 1555 op en nam het rijk over, hij stelde Margaretha van
Parma aan als landvoogdes van Nederland. Zij moest dus namens hem de Nederlanden
besturen. In de tussentijd kwam het calvinisme op, het was bijna gelijk aan de ideeën van
Luther alleen bij het calvinisme vonden ze dat zonder toestemming van de overheid ook
kerken mochten vormen en desnoods in opstand konden komen tegen de overheid als deze de
, Bijbel niet nastreeft. Onder het gezag van Margaretha ging de kettervervolging gewoon door,
maar in 1565 had de hoge adel en Willem van Oranje gevraagd aan Filips om de ketters
minder hard aan te pakken. Dit werd geweigerd, dus besloot de lage adel om in 1566 met een
smeekschrift naar Margaretha van Parma te gaan. In dit smeekschrift, smeekten ze om de
kettervervolging te staken. Hier werd naar geluisterd en dit zorgde ervoor dat de calvinisten
hun geloof openbaarder konden maken en er ontstonden dus steeds meer hagenpreken. In de
hagenpreken werd gesproken over de beelden die niet thuis hoorden in de kerken en dit
zorgde voor de beeldenstorm. Redenen voor mensen om mee te doen aan de beeldenstorm
waren religie en als ze zelf arm waren.
Wanneer Filips hoorde over deze beeldenstorm stuurde hij de nieuwe landvoogd ‘Alva’ met
een leger naar de Nederlanden om te zorgen voor orde. Duizenden edelen onder andere
Willem van Oranje vluchtten naar het buitenland. Alva stelde de nieuwe rechtbank
‘Bloedraad’ in die zorgde voor vele executies. Ook twee belangrijk edelen ‘Egmont’ en
‘Hoorne’ worden onthoofd op de Grote Markt in Brussel omdat hun onvoldoende hadden
gedaan aan de kettervervolging. Willem van Oranje huurde een leger en viel daarmee in 1568
de Nederlanden binnen, hij kreeg alleen steun van de watergeuzen. Op 1 april 1572 hadden
deze geuzen Den Briel ingenomen. Maanden hierna sloten steeds meer steden zich aan bij
Willem van Oranje. Deze opstandige steden hielden op 1 juli 1572 een Statenvergadering
waarin ze Willem van Oranje benoemde tot hun leider en stadhouder. Dit is de
Statenvergadering van Dordrecht.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sasjavergeer. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.35. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
83662 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now