Summary
Samenvatting geschiedenis examenkatern De Republiek
- Course
- Level
- Book
Samenvatting geschiedenis van het examenkatern De Republiek havo 4/5
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
anniekzwiers
Reviews received
Content preview
Examenkatern De RepubliekStaatsvorming en centralisatie
Al in 1515 werd Karel V uitgeroepen tot heer der Nederlanden. In 1516 werd hij koning van
Spanje en in 1519 keizer van het Duitse Rijk. Karel V had alle Nederlanden nog niet in handen
maar met de verovering van Gelderland in 1543 waren alle zeventien gewesten onder één
bestuur gebracht.
In de praktijk waren de gewesten en de steden gewend om zichzelf te besturen. In de
Middeleeuwen hadden ze in ruil voor belastingen privileges rechten en vrijheden verworven.
Karel V probeerde een meer centraal bestuur in te stellen, maar was afhankelijk van de rijke
burgerij voor de betaling van de vele oorlogen die hij voerde. Sommige privileges werden
door de centralisatiepolitiek bedreigd en de strijd tegen het protestantisme werd ook gezien
als een aantasting van de privileges.
Luther
Toen Karel V in 1919 keizer werd was Luther net begonnen met de Reformatie. Hij ergerde
zich aan de rijkdom en macht van de kerk en verwierp de zelfgemaakte kerkelijke wetten. De
Bijbel moest in de volkstaal worden vertaald en de mens kon niet gered worden door de
kerk, maar alleen door de genade van God. Lutters opvattingen vonden snel verspreiding via
boeken en pamfletten en steeds meer Duitse vorsten steunden hem.
Karel V riep in 1521 te Worms de belangrijkste Duitse vorsten en edelen bijeen om de
geloofseenheid in zijn rijk te redden. In een toespraak hield Luther vast aan zijn opvattingen
en werd hij door Karel V een ketter genoemd. Karel V voerde jarenlang samen met de
katholieke vorsten oorlog tegen de protestantse vorsten maar moest uiteindelijk in 1555 bij
de Vrede van Augsburg toestaan dat in Duitsland voortaan de regel zou gelden: 'wiens
gebied, diens godsdienst' zou gelden. Dat hield in dat elke vorst zelf het geloof van zijn
onderdanen mocht bepalen.
, De Inquisitie
Binnen de gebieden waar Karel de V gezag uitoefende trad hij hard op tegen het
protestantisme. Al in 1521 stelde hij een inquisitie in die ketters moest opsporen en
berechten. Maar de ketters hielden stand en Karel V voerde steeds strengere wetten in zoals
het 'Bloedplakkaat' uit 1550 waarin bepaald werd dat alle ketters moesten worden gedood.
Hoewel de protestanten een minderheid vormen had een deel van het volk en bestuurders
grote moeite met de hardheid van de inquisitie. Men zag het als een aantasting van de
privileges. Maar Karel V vond dat hij als absoluut vorst de privileges mocht aantasten.
Calvinisten
Nadat Filips II aan de macht was gekomen verbreidde het calvinisme zich in de
Nederlanden. Calvijn en Luther verschilden van opvatting over de rol van de overheid. Luther
vond dat gelovingen altijd de overheid moesten gehoorzamen en zich niet zonder
overheidstoestemming mochten organiseren. Calvijn vond, zo nodig, zonder toestemming
van de overheid kerken moesten vormen en desnoods tegen een 'goddeloze' overheid in
opstand moesten komen. Dat was uitermate geschikt voor de Nederlanden waar geen
protestantse vorsten waren.
Filips II zette de politiek van eenheid van geloof voort, maar de hoge edelen vroegen hem in
1565 de kettervervolging te matigen en meerdere geloven toe te staan. In een 'Smeekschrift
der edelen' in 1566 vroegen de edelen aan Margaretha van Parma, de landvoogdes van Filips
II, de vervolgingen te staken. Steeds openlijker werden bijeenkomsten van de calvinisten
gehouden en werden honderden kerken en kloosters aangevallen waarbij beelden werden
vernield.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anniekzwiers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.46. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67866 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now