Samenvatting Biologie voor jou 5 Havo, Transport en vertering
0 view 0 purchase
Course
Biologie
Level
HAVO
Het document bevat een uitgebreide samenvatting van Hoofdstuk 3 en 4. De hoofdstukken Vertering en Transport worden uitvoerig besproken en alles komt aan bod. Ook word er ingegaan op de werking van het hart, de verschillende bloedcellen en soorten afweer(systemen). Een heldere duidelijke samenvatti...
Biologie
Transportsystemen
Transportsysteem van planten:
Vaten:
- Houtvaten: (omhoog), anorganische sapstroom
- Bastvaten: (beneden), organische sapstroom
2 soorten sapstromen:
Anorganische sapstroom: - door de houtvaten, vervoert water en mineralen
van de wortels naar de bladeren.
Organische sapstroom: - door bastvaten vervoeren assimilatieproducten van de
bladeren naar andere delen van de plant. O.a. suikers, aminozuren, hormonen.
Opbouw wortel
Door de actieve transport van de endodermis -> hogere osmotische waarde in de
centrale cilinder
Osmose: Door die verhoogde waarde mineralen in de centrale cilinder verplaatst
waarde zich van de schors ook naar de centrale cilinder.
Worteldruk:
Door het verschil in de osmotische waarden worden de mineralen en het water
omhoog de plant in gestuwd = worteldruk. (kan enkele meters omhoog gestuwd
worden).
Capillaire werking (manieren om sappen omhoog te krijgen in een plant):
Door combinatie van cohesie en adhesie. Alleen mogelijk in dunne buisjes.
Cohesie: moleculen van dezelfde soort hebben een aantrekkende werking op
elkaar.
Adhesie: moleculen van verschillende soorten hebben een aantrekkende werking.
Totale combinatie van transport binnen een plant:
,Een plant heeft geen pomp om alle nodige stoffen rond te pompen zoals de mens,
het bloedvatenstelsel. -> het hart (pomp), bloedvaten
Circulatiesystemen zorgen dus voor transport can stoffen (O2 en CO2 ) tussen
intern en extern milieu
Er zijn verschillende circulatiesystemen die passen bij de bouw en leefwijze van een
dier.
Andere functies:
- transport van hormonen
- transport van bestanddelen van het afweersysteem
- optimale verdeling van vocht en warmte over (delen van) organisme
Eencelligen en dieren die uit enkele cellagen bestaan -> transport d.m.v. diffusie
Alleen mogelijk over korte afstanden
Bij grotere dieren = circulatiesysteem OPEN of GESLOTEN
Open systeem= hemolymfe (lichaamsvloeistof) wordt door lichaam gepompt
door buisvormig hart.
o Bijv. Bij insecten (sprinkhaan)
Gesloten systeem= bloed stroomt door bloedvatenstelsel
o Bijv. Bij wormen
Enkele bloedsomloop = bloed stroomt per omloop 1x door hart (= 1 boezem + 1
kamer), bijv. Bij vissen
Rood is zuurstofrijk, blauw is zuurstofarm
, Dubbele bloedsomloop = bloed stroomt per omloop 2x door hart (= 2 boezems + 2
kamers)
Kleine bloedsomloop (hart <-> longen): bloed stroomt van het hart naar de
longen met zuurstofarm bloed, hierna stroomt het van de longen naar het hart
met zuurstofijk bloed.
Grote bloedsomloop (hart <-> lichaam): het bloed stroomt met zuurstofrijk
bloed naar het lichaam en van het lichaam met zuurstofarm bloed weer terug
naar het hart.
Basisstof 2, Het Hart
Over het hart lopen bloedvaten: de kransslagaders en de kransaders
Kransslagaders: zijn aftakkingen van de aorta, voorzien de hartspier van
zuurstof en voedingsstoffen.
Kransaders: vervoeren koolstofdioxide en afvalstoffen van de hartspier naar
de rechterboezem.
Monden rechtsreeks uit in de rechterboezem:
Rechterboezem = ontvangt zuurstofarm bloed uit holle aders + stuurt door naar
rechterkamer.
Rechterkamer = pompt zuurstofarm bloed de longslagader in.
In de longen wordt CO2 afgegeven en O2 opgenomen
Linkerboezem = ontvangt zuurstofrijk bloed uit longaders + stuurt door naar
linkerkamer.
Linkerkamer = pompt zuurstofrijk bloed de aorta in
Door slagaders die van de aorta afstammen stroomt het bloed naar de alle organen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller milouxfollowyourdreams. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.16. You're not tied to anything after your purchase.
