2.1 onrust in de kerk
Erasmus van Rotterdam
Lof der zotheid is beroemdste boek van Desiderius Erasmus van Rotterdam (1466-1536.)
Schreef dit boek als grap voor vriend: Thomas More. More en Erasmus zijn allebei
humanisten (= geleerden die de klassieke cultuur en literatuur bestudeerden en imiteerden.)
West-Europese humanisten hielden zich ook bezig met studie van bijbel. Erasmus heeft
bijvoorbeeld het nieuwe testament opnieuw vertaald van Grieks naar Latijn. Erasmus had veel
kritiek op geestelijkheid van zijn tijd en was niet de enige.
Misstanden in de katholieke kerk
Bij veel mensen ontstond ongenoegen over omstandigheden in de katholieke kerk. De paus,
de bisschoppen en pastoors hielden de mensen voor dat ze zich moesten houden aan regels
van het geloof. Zonden moesten worden opgebiecht want anders kwam je niet in de hemel.
Maar zowel hoge als lage geestelijken hielden zich niet aan de regels:
- De paus en bisschoppen hadden veel meer dan ze nodig hadden en streefden naar macht.
- Soms werd hoge edelman bisschop zonder tot priester te zijn gewijd.
- In lage geestelijkheid waren er veel geestelijken die waren benoemd in verschillende
parochies tegelijk en ontvingen daarvan de inkomsten. Zielzorg lieten zij vaak over aan
een slecht betaalde kapelaan (een soort hulp priester.)
- Ook al moesten ze zich houden aan celibaat. Toch had ruim een kwart van de priesters een
vrouw en kinderen. Bisschoppen lieten dit toe als hiervoor maar de jaarlijkse boeten werd
betaald.
Dit soort toestanden zorgden ervoor dat veel mensen dachten dat geestelijken vooral
geïnteresseerd waren in geld.
Luther ontketend de hervorming
Erasmus spotte met geestelijkheid maar bleef trouw aan katholieke kerk. Maarten Luther
(1448-1546) was een Duitse monnik en worstelde met de vraag hoe iemand er zeker van kon
zijn dat ie later naar de hemel zou gaan. Luther had kritiek op manier waarop geld werd
ingezameld voor de Sint Peterskerk. Het geld hiervoor kwam vooral uit verkoop van aflaten.
Een aflaat was een soort bewijs dat (een stukje van) je zondige gedrag was vergeven, je kocht
als het ware een plekje in de hemel. In 1517 noteerde Luther zijn kritiek op de lijst van 95
stellingen. Zijn bedoeling was dat de kerk zich zou hervormen. Maar hij werd in de ban
gedaan (mocht geen lid meer zijn van de kerk.) Keizer Karel V eiste van Luther dat hij zijn
kritiek zou herroepen maar die weigerde.
De protestantse kerken
Omdat Luther weigerde zijn kritiek in te trekken werd hij vogelvrij verklaard (als je niet meer
beschermd wordt door de wet en iedereen je mag vervolgen.) De hertog van Saksen nam
Luther in bescherming. Binnen het Duitse rijk brak oorlog uit tussen de katholieke vorsten en
de protestantse. Jarenlang woedde er een godsdienst oorlog. De keizer slaagde er niet in de
protestantse vorsten tot gehoorzaamheid te dwingen. In 1555 werd de Vrede van Ausburg
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller veerlegll06. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.30. You're not tied to anything after your purchase.