Biologie samenvatting over fotosynthese, voeding en vertering, 6vwo Biologie
6 views 0 purchase
Course
Biologie
Level
VWO / Gymnasium
Book
Samengevat - vwo Biologie
Een samenvatting van de biologie thema's voeding, vertering en fotosynthese. Dit is een uitgebreide uitleg over deze onderwerpen met afbeeldingen en schema's. Onder andere de onderwerpen assimilatie en dissimilatie komen er in terug. De samenvatting is gebaseerd op de samengevat-bundel en bevat uit...
Voeding en vertering
★ Er zijn verschillende voedingsstoffen met verschillende functies:
○ Eiwitten zorgen voor de opbouw van cellen, stoffen in bloed en tussencelstof en het overtollige wordt gebruikt als
brandstof zitten vooral in eieren, vlees, zuivel en bonen
○ Koolhydraten worden gebruikt als brandstof (opgeslagen in lever en spieren als glycogeen) en zitten in zaden (tarwe),
rijst en aardappelen
○ Vetten worden gebruikt als brandstof (opgeslagen als vet in bindweefsel en geel beenmerg)en zitten in olie, zuivel, vlees
en noten en veel dierlijke (verzadigde) vetten kunnen zorgen voor bloedvatvernauwing door cholesterol
○ Vitaminen worden op verschillende manieren gevormd (vitamine C elke dag in voeding voor afweer, D door licht en K
door darmbacteriën in de dikke darm)
○ Ballaststoffen (voedingsvezels) kunnen niet verteerd worden en bevorderen de darmperistaltiek en zitten vooral in
fruit, bruin brood en rauwkost
★ Er zitten gezondheidsrisico's aan het nuttigen van genotmiddelen en drugs:
○ Een verslaving kan optreden na eenmalig gebruik en kan zorgen voor mentale en fysieke afhankelijkheid
○ Er kan weefselbeschadiging optreden (kunnen erfelijke factoren een rol spelen) zoals longkanker (roken), afsterven van
levercellen (langdurig drankgebruik) en COPD (na langdurig roken vertraging van uitademing )
★ Sommige milieufactoren en leefstijlen kunnen de kans op ziektes verhogen:
○ Hart- en vaatziektes kunnen ontstaan door te veel eten van dierlijk vet, roken en weinig bewegen
○ Kanker kan ontstaan door erfelijkheid, te veel vet eten, straling en carcinogene stoffen (zorgen voor mutaties)
○ Allergieën kunnen ontstaan voor voedsell, dieren, planten en metaal door overmatige reactie
○ Voedselinfecties kunnen worden verergerd door slechte hygiëne, het langer bewaren en het te warm bewaren
★ Voedsel blijft goed wanneer deze wordt bewerkt door conserveermiddelen, hygiënisch wordt bewaard met de juiste
bewaarmethodes (groof, koel en afgesloten) en er op wordt gecontroleerd (inhoud en datum)
★ Voedingsstoffen die geresorbeerd (opgenomen door het lichaam) kunnen worden zijn:
○ Water (70% van het lichaam) als bouwstof en oplosmiddel
○ Mineralen in bladgroen, fruit en zuivel kunnen zonder vertering worden geresorbeerd in 2 typen:
■ Voedingszouten als bouwstof (veel van nodig)
■ Sporenelementen als o.a. Bestanddelen van enzymen (weinig van nodig)
○ Vitamines kan de mens voornamelijk niet in het lichaam gemaakt en komt via voedsel binnen als bestanddeel van
enzymen (behalve Vitamine D en K die worden wel door lichaam gemaakt)
○ Aminozuren (vooral de essentiële) komen vrij uit vertering eiwitten en niet-essentiële kan het lichaam zelf aanmaken
in de lever
○ Glucose en andere monosachariden komen vrij uit vertering koolhydraten en worden opgeslagen als glycogeen
○ Vetzuren en glycerol komen vrij uit vertering van vetten en zijn vetoplosbare stoffen met 3 typen:
■ Verzadigde (dierlijk, zorgt voor cholesterol) en onverzadgde vetzuren (plantaardige, voorkomt cholesterol)
■ Essentiële vetzuren behoren in het voedsel te zitten, want lichaam kan die niet aanmaken
, ★ De afscheiding van verteringssappen verloopt reflexmatig door zintuigen, zenuwstelsel en hormonen (bijvoorbeeld
gal-afgifte via de galbuis aan 12-vingerige darm door samentrekking galblaas)
★ Er zijn meerdere bewerkingen van voedsel in het verteringskanaal:
○ De mechanische bewerking gebeurt in de mond met het kauwen van het gebit om het voedsel kleiner te maken en het
vermengen met slijm met de tong zodat het glijbaarder is voor transport en er een groter inwerkingsoppervlak is
○ Het vet wordt geemulgeerd door gal in kleine druppeltjes
○ De chemische bewerking gebeurt door de enzymen die de grote organische moleculen afbreken tot kleinere moleculen
○ Bij resorptie van de voedingsstoffen worden deze opgenomen door het bloed of de lymfe door actief transport en osmose
○ DE verwijdering van afval- en onverteerbare stoffen verloopt via de anus
★ In de mondholte wordt voedsel gekauwd en vermengd met speeksel (die daar wordt geproduceerd) die een enzym bevat voor
zetmeelvertering (amylase)
★ In de keelholte sluit de huig de neusholte en het strotklepje de luchtpijp af bij het slikken
★ In de slokdarm wordt het voedsel de maag in geduwd door peristaltiek
★ In de maag wordt het voedsel tijdelijk opgeslagen en maagsap toegevoegd
die zorgt voor een zuur milieu (door zoutzuur) en een enzym toevoegt
voor eiwitvertering
★ De maagportier is een kringspier die werkt op de pH van de 12-vingerige
darm en elke keer een klein beetje voedsel vrijlaat
★ De 12-vingerige darm is het begin van de dunne darm waar alvleessap
(bevat enzymen voor eiwit-, vet- en zetmeelvertering en basische stof
NaHCO3 die het maagzuur neutraliseert) en gal (emulgeert vetten) wordt
toegevoegd
★ De dunne darm heeft veel plooien, darmvlokken en microvilli en scheidt
darmsap (bevat enzymen voor suiker- en vetvertering) af via de wanden
en heeft veel resorptie
★ In de dikke darm (begint bij blinde darm) verteren de darmbacteriën
onverteerbare stoffen (zoals cellulose) en vindt het laatste beetje resorptie
plaats
★ In de endeldarm (einde dikke darm) is de tijdelijke opslag van ontlasting
en de verwijdering van ontlasting via anus
★ BIj de resorptie worden in water oplosbare (aminozuren, glycerol, glucose, geneesmiddelen, alcohol, vitaminen) en in
vet oplosbare voedingsstoffen (vetten, monoglyceriden, cholesterol) opgenomen in de vorm van micellen (vetzuren in
bolletjes met o.a. fosfolipiden die darmwand kunnen passeren en transporteren zich via haarvaten (monden uit in
poortader naar de lever) en lymfevaten in darmvlokken (monden uit in borstbuis naar grote bloedsomloop))
★ Pro-enzymen worden onwerkzaam geproduceerd en worden werkzaam bij een bepaalde stof of enzym (zoals eiwitsplitsende
enzymen activeren bij afgifte pepsinogeen van maagwand dat door zoutzuur actief wordt (pepsine) omdat het anders de
klierwand aantast
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller milaamber. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
