Summary
Samenvatting geschiedenis Tijd van ontdekkers en hervormers Feniks H5
- Course
- Level
Samenvatting van 5 pagina's voor het vak Geschiedenis aan de HAVO (Uit het boek Feniks)
[Show more]
Seller
Followlunaeveleens
Content preview
Tijd van ontdekkers en hervormers (1500-1600)5.1 Renaissance en humanisme
Noorden van Italie > internationale handel op gang, veel rijke handelaren
Die Rijke handelaren lieten huizen bouwen, en kochten standbeelden, schilderijen en andere
kunstwerken.
• Renaissance begon in Italië: Een groep (rijke handelaren) hadden interesse in kunstwerken en
konden dat ook betalen. Ook was daar nog veel klassiek erfgoed aanwezig > oude (ruïnes van)
gebouwen en kunstwerken uit de Romeinse tijd.
De hoge geestelijken gaven ook opdrachten aan de kunstenaars, voor kunstwerken in de stijl van
de Grieken en Romeinen > klassieke oudheid
Renaissance: de wedergeboorte van de klassieke oudheid, mens centraal. (15e en 16e eeuw)
Middeleeuwse denkwereld:
- gericht op het geloof, en het leven na de dood (hemel)
Rijke burgerij ontwikkelde een andere levensverhouding: Humanisme
- Hier en nu, belangrijker dan het hiernamaals
- Niet meer kritiekloos de leer van de kerk volgen
- Ze discussieerde over politiek, godsdienst en moraal
- Ze hoopten de wereld beter te leren begrijpen, en proberen het te verbeteren
- Humanist Erasmus > Wilde de oude bijbel (vulgaat) beter vertalen, maar ontdekte talloze
taalfouten, dat leverde de Kerk problemen op.
- Sommige humanisten bestudeerde de mens > meer inzicht in bouw en werking van het lichaam
5.2 Ontdekkers van nieuwe werelden
Rond 1450 werd het wereldbeeld anders > de handel werd internationaler
• Brugge (Vlaanderen) werd het knooppunt, daar werden namelijk handelsgoederen naar toe
gebracht uit allemaal verschillende gebieden (Azië - Noord-Afrika - Noordzee en Oostzeegebied)
• De topografische kaart van het Middellandse zeegebied was gedetailleerd en betrouwbaar. De
wereldkaart niet. Toscanelli bestudeerde dit
Aziatische producten waren erg duur in Europa > handel met Indië (naam voor gebied met
Aziatische producten) zou goedkoper zijn, maar Ottomanen Arabieren weigerden Europese
handelaren tot hun gebieden toe te laten.
- Daarom organiseerde Portugese Koningen ontdekkingsreizen langs de Afrikaanse kust, om zo
een handelsroute naar Indië te vinden > hadden geen idee waar Indië lag, verkenden veel
verschillende eilandengroepen.
- In 1488 voer Bartolomeus Diaz als eerste om de zuidpunt van Afrika
- In 1497 bereikte Vasco da Gama de westkust van India.
- Portugezen bezetten er kustplaatsen en eilanden, ze stichtte factorijen en dreven handel met
de inheemse bevolking.
- Portugal kreeg aandeel in de handel van zijde, specerijen en andere Aziatische producten, maar
de zeeroutes waren gevaarlijk.
Arabieren en Ottomanen > beheersten de landroute
Portugezen > beheersten de zeeroute
Spaanse koning Ferdinand en koningin Isabella wilden ook een zeeroute naar Azië.
, • Christoffel Columbus meende dat hij via het westen Indië kon bereiken, in opdracht van Spanje
ging Columbus in 1492 weg en na vijf weken varen arriveerde Columbus in de Caraïben. Hij
noemde de bewoners indianen, omdat hij dacht dat hij Indië had bereikt.
In 1494 kwam het verdrag van Tordesillas > Westelijke helft van de wereld toegewezen aan
Spanje en oostelijke helft toegewezen aan Portugal
- Vespucci ontdekte daarna Zuid-Amerika, hij besefte dat het een nieuw werelddeel was.
- Naam Amerika: afgeleid van Vespucci’s voornaam, Amerigo
- Het oosten van Zuid-Amerika was verder dan gedacht, daardoor kwam Brazilië in handen van
Portugal.
Na Columbus gingen steeds meer mensen op ontdekkingsreis, opzoek naar goud. Deze werden
conquistadores (Spaanse veroveraars) genoemd. Hernan Cortes viel in 1519 het gebied van de
Azteken binnen. De Azteken, die in de meerderheid waren, konden niet op tegen de wapens en
paarden van de conquistadores.
• Maar het grootste gevaar waren de ziektes die de Spanjaarden meedroegen, en stierven
massaal.
In 1521 gaven de Azteken zich over.
Azteken: Indianen
- Hoogontwikkelde cultuur, oppermachtig in Midden-Amerika
- Leefden in grote steden, zoals Tenochtitlan
- Bloeiende economie
Conquistadores kregen grote landgoederen, waarop lokale indianen verplicht op moesten werken.
Dat leidde tot uitbuiting en dus veel slachtoffers.
Door Spaanse geestelijke > de Las Casas > werden in 1542 door nieuwe wetten, indianen
vervangen door Afrikaanse slaven.
- Door de trans-Atlantische slavenhandel werden Afrikaanse slaven naar Amerika vervoerd.
Spaanse overheid organiseerde het bestuur van de kolonie. Aan het hoofd ervan kwam een
onderkoning.
- De samenleving werd ingedeeld op afkomst, hoe lager hoe sneller en zwaarder je wordt
gestraft.
1) Alleen Europees bloed
2) Gemend bloed
3) Indianen
4) Slaven
De indianen werden uitgeroeid door ziekten en geweld, ook moesten ze zich tot het christendom
bekeren.
Er ontstond een driehoekshandel tussen Europa, Afrika en Amerika:
Europa > Afrika & Amerika
- wapens, textiel, aardewerk, metalen en luxe goederen
Afrika > Amerika
- slaven
Amerika > Spanje
- goud en zilver
Afrika & Amerika > Europa
- nieuwe producten: suiker, rum, koffie, cacao, katoen en tabak
• Spanje verbood andere landen handel te drijven in Spaans-Amerika
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lunaeveleens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.54. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67866 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now