Onderzoeksvaardigheden:
1. Kritisch denken
Waarom kritisch denken?
= heel belangrijk in ons leven
Vereist een bepaalde houding en bepaalde vaardigheden:
Vaardigheden:
betrouwbare informatie zoeken
bronnen interpreteren en analyseren
redeneren en reflecteren voordat je een standpunt inneemt of voor
je beslist hoe te handelen
verklaren waarop je standpunt of handeling gebaseerd is
onderscheid maken tussen waarschijnlijke en minder waarschijnlijke
beweringen
drogredenen herkennen en vermijden
Bepaalde houding:
een open geest hebben
nieuwsgierig en onderzoekend zijn
de juiste vragen stellen
jezelf in vraag stellen en twijfelen
verschillende alternatieven afwegen
voorzichtig zijn bij het trekken van conclusies
bereid zijn om je standpunt aan te passen
eerlijk en open zijn
= niet eenvoudig, maar we kunnen dit trainen
Bedreigingen voor ons kritisch denkvermogen
Hoe denkt ons brein?
= soms een bedreiging voor ons kritisch
denkvermogen 2 soorten denken:
- Snel denken: bv. Naar een foto kijken (onbewust, emotioneel, associatief,
moeiteloos en automatisch)
- Traag denken: bv. Een rekensom (bewust, rationeel, reflectie, moeizaam, snel op)
we moeten het snel denken tegenhouden en het traag denken
proberen een kans te geven
, Hoe worden we onbewust misleid door ons brein?
Selectieve waarneming
Essentialisme: bv. Soep wordt geroerd met een nieuwe wc-borstel, maar toch
vinden we het niet kunnen
Onbewuste vooroordelen
Confirmation bias / tunnelvisie: we hebben alleen oog voor zaken die onze keuze
steunen
Groepsdruk
Cognitieve dissonantie: gedrag stemt niet overeen met opvattingen. bv. Je eet een
derde ijsje en zegt ik heb toch al 2 appels op
Aandachtsblindheid: we focussen zo hard op 1 iets dat we de rest
niet opmerken
- Hoe worden we misleid door anderen?
- Reclame (côte d’or nr rechts) - Politiek
- Media (framing) - Wetenschap (tandpasta: witter dan wit)
Hoe kan je zelf kritisch leren denken?
- Kritisch omgaan met bronnen: CRAAP-test
Currency
(actualiteit)
Relevance
(relevantie)
Authority
(autoriteit)
Accuracy
(volledigheid)
Purpose
(bedoeling)
Actualiteit
Hoe recent is de informatie?
Wanneer is de website voor het laatst geüpdatet?
Is dat actueel genoeg voor je onderwerp?
Relevantie
Wie is het doelpubliek ?
Biedt de informatie antwoord op je vragen ?
, Heb je meerdere bronnen geraadpleegd vooraleer je besliste dat deze
bron geschikt is voor jou?
Autoriteit
Wie is de auteur?
Wie financieert de website?
Staat er duidelijk vermeld wie de uitgever is?
Volledigheid
Waar komt de informatie vandaan?
Wordt de informatie ondersteund door bewijsmateriaal?
Is de informatie nagelezen of wordt ernaar verwezen door anderen?
Doel/ bedoeling?
Wat is de bedoeling van de website: informeren, opleiden,..?
Worden er feiten of meningen meegedeeld?
Probeert de auteur je iets te verkopen?
Verschillende soorten bronnen:
categorieën:
1) Populaire literatuur: kranten, tijdschriften, Facebook,…
2) Vakliteratuur: websites, vaktijdschriften,…
3) Wetenschappelijke literatuur: nagelezen door collega-wetenschappers
4) Beeldmateriaal & voorwerpen
Primaire bronnen: maker was rechtstreeks betrokken bv. Ooggetuige
Secundaire bronnen: interpretatie van primaire bronnen, niet rechtstreeks betrokken
partij
Feiten en meningen onderscheiden
Het is niet altijd gemakkelijk om feiten en meningen te onderscheiden:
als we onvoldoende kennis hebben om te bepalen of het om een feit of een
mening gaat.
als anderen doen alsof ze spreken over een algemeen bekend feit,
terwijl het eigenlijk een persoonlijke mening is.
Feiten en meningen kunnen we nog verder onderverdelen van zwak naar sterk:
Persoonlijke mening van een individu
Persoonlijke mening van een groep
Mening van een expert
Mening van een groep experten
We zijn meestal afhankelijk van een expert, maar toch moeten we rekening houden
met:
De expert moet objectief zijn
, De expert moet competent zijn in het vakgebied waarover hij uitspraken doet
De bewering van de expert moet correct geïnterpreteerd worden
De expert moet zijn bewering voldoende onderbouwen of
beargumenteren
Omgaan met tegenstrijdige verklaringen:
Kan verschillende oorzaken hebben:
Het zou kunnen dat één van de bronnen gewoon verkeerd is en
bijvoorbeeld onbewezen of verouderde informatie bevat.
Het gaat om een thema waarover verschillende meningen bestaan (ethische
kwesties).
De ene bron is objectief (feitelijk), de andere subjectief (mening).
De context van het onderzoek of het onderzoeksontwerp (zie deel 2
van deze cursus) verschilt.
In vele onderzoeksdomeinen is er nog heel wat onzekerheid of onvoldoende
kennis.
...
--> je moet motiveren waarom een bron betrouwbaarder is dan een
andere
Om gegevens te ordenen en systematisch te zetten bestaan verschillende
hulpmiddelen: mindmap,… Oef. 1:
Currency: ok
Relevance: ok
Authority: niet ok: website is eigendom van
Becel Accuracy: niet ok: 1-zijdig verhaal
(producent)
Purpose: niet ok: bedoeling is om te verkopen neen, dit is geen goede bron
Oef.2:
Currency: niet ok:
verouderde bron Relevance:
ok
Authority: niet ok: auteur heeft slechts 1 artikel geplaatst
Accuracy: ok Purpose: ok Neen, dit is geen goede bron
Hoe kan je werken aan een kritische houding? (zeker 3 voorbeelden)
Houding van een kritische denker ten aanzien van onderwerpen in het algemeen:
• nieuwsgierig ten aanzien van een breed scala aan onderwerpen;
• behoefte om in het algemeen goed geïnformeerd te zijn en te blijven;
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Gogogogo. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.64. You're not tied to anything after your purchase.