Summary
Samenvatting Recht voor welzijnswerkers - 1SRW
- Course
- Institution
Samenvatting van alle hoorcolleges en seminaries van het OPO Recht voor welzijnswerkers. Met deze samenvatting was ik van de eerste keer geslaagd!
[Show more]
Seller
Follow
HannahSRW
Reviews received
Content preview
Recht voor welzijnswerkersThema 1: Bronnen en beginselen van het recht
1. Ontstaan en ontwikkeling van recht
Recht is zo oud als de mensheid en is ontstaan sinds mensen samenleven
In complexe (grote) samenlevingen wordt “wetgevende bevoegdheid” overgedragen aan
vertegenwoordigend orgaan
Er worden regels opgesteld en straffen gegeven waar nodig → in een complexe samenleving
zal een rechterlijke macht deze straffen uitdelen
Afdwingen
o Vroeger: door primaire dwang (geweld) (vb. lijfstraffen, doodstraffen, dwangarbeid)
o Evolutie naar meer correctere, fatsoenlijkere dwang (vb. taakstraffen, elektronisch
toezicht) → Dit is zeer maatschappelijk bepaald
Belgische recht
o Oorsprong gebaseerd op Code Napoleon
o Samensmelting van: Romeins recht + kerkelijk recht + gewoonterecht
o Nu modernisering onder invloed van: mensenrechtenverdragen, toenemende
wetgeving EU, gewijzigde inzichten op vlak van economie, ethiek, religie,
maatschappijvisie,…
2. Wat is recht?
Recht = een geheel van afdwingbare regels1 die door de samenleving tot stand komen2 met als doel
de samenleving te ordenen3
2.1 Een geheel van regels
Er zijn heel veel regels in het strafwetboek die niet samen te bundelen zijn → verschillende delen.
Een geheel van regels = veelheid van bronnen van recht:
o Wetten
o Rechtspraak
o Gewoonte,…
Afdwingen gebeurt via rechtbanken door:
o Straffen bij misdrijven (vb. boete, gevangenisstraf)
o Dwingen iets te betalen (vb. schadevergoeding)
o Dwingen iets te doen (vb. herstel van geleden schade)
o Verbieden iets te doen (vb. contactverbod, rijverbod)
Recht is op iedereen van toepassing (ongeacht geloof, politieke overtuiging…)
,2.2 Die door de samenleving tot stand komen
Oorspronkelijk: onderlinge afspraken
Nu: via vertegenwoordiging (parlementaire democratie)
o Vertegenwoordigers gekozen door het volk zetelen in parlement
2.3 Met als doel de samenleving (“samen leven”) te ordenen
“Samen leven” ordenen door
o Objectiviteit
o Algemeenheid
o Rechtszekerheid
➔ Is zeer subjectief en verschil naargelang de soort samenleving (bv. homohuwelijk,
euthanasie, abortus)
3. Bronnen van het recht
Waar vinden we die regels? Bronnen.
Bronnen hebben een hiërarchische volgorde
o Bij tegenstrijdigheid heeft de hoogste bron voorrang
Hiërarchie rechtsbronnen:
1. Wetgeving
- Internationale verdragen
- Grondwet
- Wetten (federaal) – decreten – ordonnanties (regionaal: gew., gem.)
- Koninklijke besluiten
- Ministeriële besluiten
2. Gewoonte
3. Rechtspraak
4. Rechtsleer
5. Algemene rechtsbeginselen
6. Billijkheid (rechtvaardigheid, redelijkheid naar de omstandigheden)
‘Weet ge da Rens en Roel altijd bibberen’ ‘In de grond werken de oranje koningen en ministers’
3.1 Wetgeving
3.1.1 Internationale verdragen
Bilaterale verdragen: tussen 2 landen
, Multilaterale verdragen: tussen meerdere landen
o Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens (UVRM) (1948)
o Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) (1950)
o internationaal Kinderrechtenverdrag (VRK) (1989)
o Verdrag inzake personen met een handicap (2006)
In België van kracht indien “geratificeerd”
o Eerst goedkeuren, daarna bekrachtigen
Totstandkoming verdragen
o Onderhandeling
o Ondertekening
o Goedkeuring door wetgevende macht (parlement)
o Bekrachtiging door uitvoerende macht (regering)
o Publicatie in Staatsblad
o Inwerkingtreding (als min. aantal lidstaten verdrag geratificeerd hebben)
3.1.2 Grondwet
Grondwet bevat:
o De organisatie & structuren van de federale staat
o De fundamentele rechten en vrijheden (grondrechten) van de Belgen
Bijzondere (zware) procedure om grondwet te wijzigen
Gewone rechtbanken toetsen wetten niet aan de Grondwet
Maar het Grondwettelijk Hof toetst “wetskrachtige normen” (wetten, decreten, Koninklijke
besluiten…) onder andere aan:
o Alle rechten en vrijheden opgenomen in Grondwet
o Inzonderheid (gelijkheids- en non-discriminatiebeginsel)
o Het Grondwettelijk Hof kan “wetskrachtige normen” vernietigen
Gewesten
3.1.3 Wetten – decreten – ordonnanties – besluiten
Wetgeving op verschillende niveaus:
o Federaal (België): wetten
o Regionaal (gewesten en gemeenschappen): decreten en ordonnanties (BH-gewest)
De wetgeving van het federaal & regionaal niveau
o Staat hiërarchisch gelijk (wet en decreet zijn evenwaardig)
Gemeenschappen
In geval van bevoegdheidsconflict : Grondwettelijk Hof
, Conclusie wetgeving
Wet in formele betekenis:
o Gaat uit van wetgevende macht / parlement
o Wet, decreet, ordonnantie
o Een wet in de formele betekenis is doorgaans ook een wet in de materiële betekenis.
Wet in materiële betekenis:
o Elke algemeen verbindende rechtsregel ongeacht van welk orgaan die uitgaat
o Koninklijke besluiten (KB), ministeriële besluiten (MB’s), besluiten van
gemeenschaps- en gewestregering…
3.2 Gewoonte
Er is zoveel bij wet dat gewoonte minder belangrijk is
Staat hiërarchisch onder de wet (en mag er dus niet mee in strijd zijn)
Gewoonte moet : (ADOS)
o Algemeen geldend zijn (algemeenheid)
o Duurzaam en bestendig zijn (duurzaamheid en bestendigheid)
- Het gebruik moet over een voldoende lange periode onafgebroken
voortbestaan + de rechtsonderhorigen moeten de gewoonte volgen
o Openbaar zijn (openbaarheid)
- De gewoonte moet vrij algemeen bekend zijn
o Samenleving moet het als rechtsregel aanvaarden
- De gewoonte moet door de burgers als rechtsregel aanvaard worden als
acceptabel en rechtvaardig.
3.3 Rechtspraak
Rechtbanken passen recht toe op individuele gevallen
Interpretatie van rechtsregels1 door rechtbanken kan bron van recht zijn voor toekomstige
uitspraken.
o 1: soms geeft een rechtsregel aanleiding tot verschillende interpretaties. De (hoogste)
rechtbanken passen de wet in een bepaalde richting toe. Andere rechtbanken passen
meestal deze vaste interpretatie toe, maar ze zijn niet verplicht.
Vooral rechtspraak van hogere rechtscolleges is belangrijk: Hof van Cassatie, Raad van State..
Rechtspraak is niet bindend voor andere rechters!
3.4 Rechtsleer
Geheel van boeken, artikels, teksten van rechtsgeleerden (professoren, advocaten…)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller HannahSRW. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.85. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now