Class notes
Hoorcollege week 2 Twee wegenleer (woord voor woord uitgetikt)
- Course
- Institution
Hoorcollege week 2 Twee wegenleer (woord voor woord uitgetikt)
[Show more]
Seller
Follow
madiha_e
Reviews received
Content preview
Hoorcollege week 2 Twee wegenVorig week hebben we gekeken naar de eerste hoofdvraag. Is het een publiekrechtelijke of
privaatrechtelijk overheidshandeling? Als je een antwoord hebt en je weet dat het een
privaatrechtelijke handeling is dan moet je controleren of de overheid de privaatrechtelijke weg mag
bewandelen?
Vroeger was er vrijwel altijd ruimte voor de privaatrechtelijke weg voor de overheid. Vroeger was er
eigenlijk geen verschil tussen de overheid en andere partijen zoals burgers en bedrijven. Ze mochten
allemaal privaatrechtelijk handelen. Maar op een gegeven moment is de rechter wat strenger
geworden. Wat zijn de bezwaren tegen de ruimte die de overheid vroeger had om de
privaatrechtelijke weg te bewandelen? En in hoeverre komt de nieuwe rechtspraak aan de kritiek
tegemoet?
Hoofdvragen van dit college:
Wat zijn de bezwaren tegen de oude jurisprudentiële lijn?
In hoeverre komt de doorkruisingsformule daaraan thans tegemoet?
Eindhoven/Staals
Het antwoord van de Hoge Raad is geen geldend recht meer, maar we bespreken dit arrest om te
kijken naar de oude jurisprudentiële lijn en dan kunnen we ook de bezwaren formuleren. De
gemeente Eindhoven wilde een vergunning die je nodig hebt aan een benzinestation houder
uitsluitend verlenen als degene die de vergunning aanvroeg (meneer Staals) de grond zou huren.
Meneer Staals begint een benzinepomp bedrijf. De gemeente wil de vergunning verstrekken als
meneer Staals de grond van de gemeente gaat huren want het is gemeentegrond. De gemeente
verleent de vergunning alleen als meneer Staals akkoord gaat met de huurovereenkomst. In de
huurovereenkomst staat dat meneer Staals 1,4% van zijn omzet aan huurpenningen moest betalen.
Meneer Staals sluit de huurovereenkomst en verkrijgt de vergunning. Na een tijd krijgt meneer Staals
spijt. Het werd steeds drukker en er komt steeds meer verkeer. De huurpenningen lopen op. Hij wil
de overeenkomst ontbinden. Wat zijn de bezwaren tegen de huurovereenkomst (privaatrechtelijk
overheidshandelen)?
Misbruik van bevoegdheid: maakt de gemeente geen misbruik van zijn bevoegdheid? De
gemeente heeft een monopolie positie (machtspositie) en is de enige die bevoegd is om de
vergunning te verlenen. De gemeente knoopt twee bevoegdheden aan elkaar. Een maatstaf
om te beoordelen of de gemeente van de privaatrechtelijke weg gebruik mag maken is
afvragen of de gemeente geen misbruik van zijn bevoegdheden maakt. In die tijd nam de
Hoge Raad misbruik van bevoegdheid niet snel aan.
In de huurovereenkomst staat vermeld dat meneer Staals 1,4% van zijn omzet aan
huurpenningen aan de gemeente moet verstrekken. De gemeente had hier in eerste
instantie twee opties. De gemeente kon belasting heffen voor gebruik van de stuk grond.
Deze handeling berust op een wet namelijk de precarioverordening. Naast de
privaatrechtelijke weg (via de huurovereenkomst) heeft de gemeente dus ook een
publiekrechtelijke weg (via de precarioverordening) openstaan om geld te innen. Dus er zijn
eigenlijk twee routes: een privaatrechtelijke (huurovereenkomst) en publiekrechtelijke route
(precarioverordening). Als er een publiekrechtelijke route mogelijk is via de
precarioverordening moet je die dan gebruiken of mag je als gemeente in plaats daarvan
gebruik maken van de privaatrechtelijke weg (huurovereenkomst)? Als je naar
publiekrechtelijke heffingen kijkt staan de maatstaven aan de hand waarvan de hoogte van
het bedrag wordt bepaald in de wet. De burger kan van tevoren inschatten hoeveel belasting
die moet betalen ieder jaar. Als we dat vergelijken met de huurovereenkomst die meneer
Staals had afgesloten daar is het heel anders geregeld. Daar was het 1,4% van de omzet
1
, afdragen aan huurpenningen. Is de publiekrechtelijke of privaatrechtelijke route prettiger
voor meneer Staals? De publiekrechtelijke weg, want de privaatrechtelijke weg is in strijd
met de rechtszekerheidsbeginsel. Dus als we de publiekrechtelijke en privaatrechtelijke weg
met elkaar vergelijken dan kun je zeggen dat de publiekrechtelijke route meer
rechtszekerheid geeft dan de privaatrechtelijke route. Bezwaar van de privaatrechtelijke
route is minder rechtszekerheid. Dus we hebben nu 2 potentiële bezwaren gevonden tegen
de privaatrechtelijke weg: misbruik van bevoegdheid en rechtsonzekerheid.
Nog een verschil tussen de privaatrechtelijke en publiekrechtelijke weg zijn de verschillende
rechtsmiddelen die ertegen open staan. Een verschil in rechtsbescherming.
Oordeel Hoge Raad Eindhoven/Staals: de artikelen 275 en 287 bieden de basis voor de
publiekrechtelijke weg (de precarioverordening). Deze artikelen vormen geen beletsel voor het
sluiten van de huurovereenkomst. Vertrekpunt: je mag een huurovereenkomst sluiten mits een
geldige titel is en dan gaan we in de wet kijken en de wet verbiedt het niet. Het is niet in strijd met de
wet (geen beletsel). Het sluiten van de huurovereenkomst wordt niet door de wet verboden. De
Hoge Raad die zegt op de vraag: moet je of mag je als overheid de publiekrechtelijke weg gebruiken..
zegt de Hoge Raad het mag. Het volgen van de publiekrechtelijke route is niet verplicht. Je mag ook
de privaatrechtelijke weg gebruiken als de publiekrechtelijke weg het niet verbiedt.
Vraag: is de privaatrechtelijke weg toegestaan?
De oude criteria:
Vormt de wettelijke regeling een beletsel? (Eindhoven/Staals)
Misbruik van bevoegdheid of feitelijke machtspositie?
De nieuwe criteria:
Ook in het nieuwe systeem ben je niet verplicht als overheid om de publiekrechtelijke route te
kiezen. In beginsel mag de overheid privaatrechtelijk handelen. De overheid is niet verplicht om van
de publiekrechtelijke route gebruik te maken. Het criterium ‘onaanvaardbare doorkruising van de
wettelijke regeling’ is strenger dan het criterium ‘wettelijke beletsel’.
Onaanvaardbare doorkruising van de wettelijke regeling (Windmill)
Misbruik van bevoegdheid
Bezwaren tegen privaatrechtelijke weg
Doorkruising van:
1. Publiekrechtelijke waarborgen van direct betrokkenen: een bezwaarlijk risico van
privaatrechtelijk overheidshandelen is dat de publiekrechtelijke regels en grenzen omzeild
zouden kunnen worden om meer te bereiken dan publiekrechtelijk is toegestaan, waardoor
via een omweg verdergaande verplichtingen aan burgers worden opgelegd.
2. Publiekrechtelijke waarborgen van derden: in een civiele procedure is het ontzettend
moeilijk om je als derde te voegen in de procedure. In beginsel heeft een derde niets te
zeggen als hij geen partij is bij een contract. In het publiekrecht hebben derden-
belanghebbenden wel rechten. Veel wetgeving geeft de mogelijkheid aan derden voor
inspraak (bijv. uov). Derden-belanghebbenden missen dan de waarborgen die het
publiekrecht ze aandraagt als de overheid privaatrechtelijk handelt (voorbeeld derden-
belanghebbenden: milieuorganisaties). In art. 3:4 Awb (zorgvuldigheidsbeginsel) staat
vermeld hoe bestuursorganen belangen moeten afwegen. Dat artikel en de waarborg van
belangenafweging is niet van toepassing bij privaatrechtelijk overheidshandelen. Ook op die
manier mis je als derde dus publiekrechtelijke waarborgen. De toegang tot de rechter wordt
beperkt o.g.v. art. 1:2 jo. 8:1 Awb.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller madiha_e. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.51. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
77764 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now