Dit document bevat een samenvatting van alle literatuur waarnaar wordt verwezen in het blokboek. De meest gebruikte boeken zijn Handboek Medisch-Wetenschappelijk Onderzoek (Zielhuis et al) en Critical Thinking (Engels) (Brunette). Ideaal als je de boeken niet hebt en toch de belangrijkste stof wil ...
Zielhuis
Hoofdstuk 1 | Functie van medisch-wetenschappelijk
onderzoek
Verkregen soorten informatie door onderzoek:
- Specifieke informatie: door onderzoek aan individuen en is gebonden aan plaats en tijd.
Informatie is alleen geldig voor personen of groeperingen bij wie het onderzoek is verricht en
voor het moment waarop dat onderzoek is uitgevoerd.
- Algemene informatie: onafhankelijk van tijd, plaats en onderzochte groep. Ze is te
generaliseren en wordt daarom kennis genoemd. Ze kan het resultaat zijn van toegepast
medisch-wetenschappelijk onderzoek, maar ook van meer basaal onderzoek.
Medisch wetenschappelijk onderzoek richt zich op het vergroten van de algemene medische kennis.
Het uiteindelijke doel is gelegen in de mogelijkheid met deze kennis daadwerkelijk de gezondheid
van mensen te kunnen verbeteren.
Een theorie is een samenhangend stelsel van veronderstellingen en verklaringen over bepaalde
wetmatigheden. De medische wetenschap kan zich ontwikkelen door theorieën en empirische
waarnemingen. Uit een theorie wordt een hypothese afgeleid en deze wordt getoetst m.b.v.
empirisch onderzoek. Inductie: het ontwikkelen en bijstellen van de theorie op basis van
waarnemingen. Deductie: het afleiden van toetsbare hypothesen uit een theorie.
Elementen van onderzoeksmethodologie:
- Transparantie
- Validiteit
- Generaliseerbaarheid
- Precisie (onderzoeksresultaat kunnen onderscheiden van toevallige variatie)
Zes fundamentele waarden moeten ervoor zorgen dat de waarheidsvinding op een ethisch
verantwoorde manier plaatsvindt:
Hoofdstuk 2 | Fasen van onderzoek – stappenplan
Stappenplan voor medisch-wetenschappelijk onderzoek:
1. Beschrijven van het motief voor het onderzoek
Veel onderzoek wordt geëntameerd vanuit een combinatie van maatschappelijke,
praktische en wetenschappelijke motieven.
Beschrijven onderzoeksprobleem in de vorm van een voorlopige vraagstelling.
2. Bestuderen van relevante literatuur
1
, A.d.h.v. informatie uit algemeen oriënterende literatuur zoals overzichtsartikelen
en inleidende boeken, én door gesprekken met experts, kan de voorlopige
vraagstelling worden bijgesteld.
Na bestudering van algemeen oriënterende literatuur wordt gericht gezocht naar
literatuur die antwoord kan geven op specifieke vragen.
Het is raadzaam de bevindingen van het literatuuronderzoek zorgvuldig te
beschrijven in de vorm van een literatuuroverzicht.
M.b.v. de resultaten van het literatuuronderzoek en aanvullende gesprekken met
deskundigen en/of medeonderzoekers komt de onderzoeker tot de formulering
van de definitieve vraagstelling.
3. Formuleren van de definitieve vraagstelling
Een exacte formulering van de vraag – waarbij slechts één interpretatie mogelijk is
– waarop het onderzoek een antwoord moet geven.
Bij klinische vragen maakt men vaak gebruik van de zogenoemde PICO-methode.
De definitieve vraagstelling kan worden geformuleerd in de vorm van een vraag, of
in de vorm van een toetsbare voorspelling, een hypothese.
Vraagstelling is:
o Relevant en aansluitend op het motief voor het onderzoek
o Onderzoekbaar
o Een vraag waarbij is voldaan aan een aantal formele eisen
Hypothesen worden zo geformuleerd dat duidelijk is welke waarnemingen ervoor
zullen zorgen dat de hypothese wordt weerlegd en bij welke waarnemingen de
hypothese overeind blijft. Ze zijn vooral aan de orde bij toetsend onderzoek.
Inventariserend, beschrijvend of exploratief onderzoek wordt gekenmerkt door
kijken, rangschikken en tellen, om kennis te verzamelen van de natuurlijke situatie
of de natuurlijke ontwikkeling.
4. Selecteren van een passende onderzoeksvorm
In de meeste gevallen is met de onderzoeksvraag ook de best passende
onderzoeksvorm duidelijk.
5. Beschrijven van het globale onderzoeksontwerp
Neerzetten van een frame dat het onderzoek als geheel beschrijft, maar waarvan
de details nog moeten worden ingevuld.
Bevat de volgende elementen:
o Onderzoekspopulatie
o Plaats en tijd van het onderzoek
o Aard van de metingen (centrale variabelen die samen het
onderzoeksobject vormen)
o Wijze waarop de gegevens worden verzameld en geanalyseerd
6. Definiëren van de onderzoeksvariabelen
Afhankelijke variabelen/uitkomstvariabelen: zijn het resultaat van een of meerdere
andere factoren waarover men controle zou willen uitoefenen of die men zou willen
manipuleren, voorspellen of verklaren.
Onafhankelijke variabelen/determinanten/risicofactoren/verklarende variabelen:
geven de vermoede oorzaak in de causale keten weer, factoren waarvan men
vermoedt dat de effect hebben op de afhankelijke variabelen.
Verstorende variabelen/confounders: hangen samen met de te bestuderen
determinant en moeten in het onderzoek betrokken worden om het zuivere effect
van de onafhankelijke variabelen op de afhankelijke variabele te kunnen vaststellen.
2
, Intermediaire variabelen: maken deel uit van de causale keten tussen onafhankelijke
en afhankelijke variabelen.
Domeinvariabelen: hiermee beschrijft men de onderzoekspopulatie in relatie tot het
toepassingsgebied/domein van de vraagstelling en eventuele subdomeinen. Bieden
de gebruiker van het onderzoek zicht op de mogelijke toepassingen en maken
vergelijking met ander onderzoek mogelijk. Variabelen die subdomeinen definiëren
worden ook wel effectmodificerende of interactievariabelen genoemd.
De verschillende variabelen worden a.d.h.v. de vraagstelling uitgedrukt in een
onderzoeksmodel.
Voor elke variabele dient een nauwkeurige definitie te worden gegeven, in eerste
instantie op conceptueel niveau.
Beschrijvend onderzoek en instrumenteel onderzoek kennen deze indeling niet.
7. Operationalisering
Alle variabelen die in het onderzoek worden betrokken, moeten meetbaar worden
gemaakt (geoperationaliseerd worden). De conceptuele definities worden nu
vertaald naar werkdefinities en er wordt een geschikt meetinstrument bij gekozen.
Het is van belang zo dicht mogelijk bij de conceptuele definitie te blijven, maar
meestal zullen in mindere of meerdere maten concessies moeten worden gedaan.
Er is hier voortdurend de vraag naar validiteit en reproduceerbaarheid aan de orde.
8. Schrijven van het draaiboek/werkplan
Nu het globale onderzoeksontwerp gereed is en alle variabelen zijn gedefinieerd, kan
het ontwerp in verder detail worden ingevuld. Dit vormt het
onderzoeksprotocol/werkplan. Eigenlijk wordt hiermee het onderzoek al op papier
uitgevoerd.
o Motief
o Vraagstelling
o Samenvatting van de literatuur
o Globale onderzoeksontwerp
o Variabelen en meetmethoden
▫ Men beschrijft de werkdefinities, criteria en meetmethoden
o Onderzoekspopulatie (incl. steekproefomvang)
▫ Domein/doelpopulatie: de categorie waarover men uitspraken wil
doen
▫ Bronpopulatie/steekproefkader
▫ Onderzoekspopulatie: de steekproef van onderzoeksubjecten
waarbij men de metingen wil uitvoeren
Men beschrijft nauwkeurig hoe de onderzoekspopulatie uit
de bronpopulatie wordt geselecteerd.
▫ De minimaal benodigde steekproefomvang N van de
onderzoekspopulatie wordt mede bepaald door de te verwachten
uitval van onderzoeksubjecten.
o Onderzoeksorganisatie (incl. tijdschema)
▫ Logistiek: personeel, netwerk, onderzoeksubjecten, materialen,
planning, etc.
o Kosten
o Registratie en beveiliging van gegevens
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller vdFemke. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $13.61. You're not tied to anything after your purchase.
