Samenvatting over de 4 vwo en examenstof: evolutie en populatiegenetica. De samenvatting bevat uitgewerkte begrippen en stappenplannen.
Hij bevat de paragrafen:
-8.1 Oorsprong van het leven (SE)
-8.2 Ontstaan van nieuwe soorten (CE)
-8.3 Een populatie vol allelen (CE)
-8.4 Het verhaal va...
Summary chapter 6 species and populations - Nectar biology 4 vwo
All for this textbook (1)
Written for
Secondary school
VWO / Gymnasium
Biologie
4
All documents for this subject (5450)
Seller
Follow
iemer
Content preview
Hoofdstuk 8: Evolutie
§1: Oorsprong van het leven
Ideeën over het ontstaan van het leven:
- scheppingsverhaal → God schiep de mens en planten- en diersoorten
in 6 dagen (voornamelijk Christelijk); creationisme
- catastrofetheorie → door natuurrampen verdwenen alle levende
organismen uit het getroffen gebied en door een nieuwe schepping
ontstonden nieuwe soorten (Cuvier → onderzocht fossielen)
- evolutietheorie → het ontstaan, veranderen en/of verdwijnen van
soorten
- Lamarck: organismen verwerven tijdens hun leven nieuwe
eigenschappen als aanpassing aan hun omgeving en geven deze door
- Darwin: de leefomgeving oefent een selectiedruk uit op de
overlevingskansen van alle individuen
Neodarwinistische theorie → theorie over het ontstaan van de soorten,
gecombineerd met erfelijkheidsleer en populatiegenetica
- diversiteit in genotypen (door mutaties en recombinatie) verhoogt
overlevingskans van de soort
- natuurlijke selectie: in een populatie overleven individuen met
gunstig genotype makkelijker → planten zich meer voort → geven
eigenschap door
- soortvorming door reproductieve isolatie: als er gedurende langere tijd geen
voortplanting tussen individuen van verschillende populaties is
§2: Ontstaan van nieuwe soorten
Natuurlijke selectie → organismen die beter in hun omgeving passen,
hebben meer kans om te overleven en voor nakomelingen te zorgen dan
minder goed aangepaste organismen
- struggle for life → het gevecht met soortgenoten om als individu te
overleven
- survival of the fittest → door selectiedruk overleven die individuen die het
best zijn aangepast aan de omgeving en krijgen de meeste nakomelingen
Hoe de populatiesamenstelling verandert door natuurlijke selectie:
Gunstige eigenschappen → meer overlevingskans → meer nakomelingen
→ deze eigenschappen worden meer doorgegeven → komen relatief meer
voor
Voor het ontstaan van een nieuwe soort is reproductieve isolatie nodig:
Allopatrische soortvorming: een (natuurlijke) barrière splitst een populatie
in 2 groepen → mutaties in beide groepen → eigenschappen veranderen →
uit 1 soort zijn 2 soorten ontstaan (geen vruchtbare nakomelingen meer)
, Sympatrische soortvorming → soortvorming door seksuele selectie:
paringspartner wordt niet willekeurig gekozen, maar op specifieke eigenschappen
van zowel het vrouwtje als het mannetje
Kunstmatige selectie → het fokken van dieren of kweken van planten met
gewenste eigenschappen
§3: Een populatie vol allelen
Populatiegenetica → bestudeert de genetische samenstelling van
populaties
- door mutaties ontstaan nieuwe allelen; indien succesvol, verandert de
allelfrequentie van de allelen voor deze eigenschap
Genotypefrequentie → frequentie waarin de genotypen in een populatie
voorkomen
- aantallen fenotypen delen door het totale aantal personen (<1)
Allelfrequentie → de frequentie waarin allelen in een populatie voorkomen
(1 gen = 2 allelen); wordt beïnvloed door:
- genenpool → erfelijke samenstelling van de populatie
- gene flow → migratie van allelen van de ene naar een andere
populatie
Hardy Weinberg → om frequentieverdeling van genotypen (2 allelen) en
allelen (variant van een gen) te berekenen in een populatie
- voorspellen hoe de volgende generatie eruit komt te zien
- berekenen hoeveel homo/heterozygoten voorkomen in de populatie
Zonder beïnvloedende factoren blijven allel- en genotypefrequenties in een populatie
gelijk, voorwaarden:
- grote populatie
- willekeurige paring
- geen mutaties (micro-evolutie of co-evolutie)
- geen natuurlijke selectie (struggle for life + survival of the fittest)
- geen migratie
Hardy-Weinberg-evenwicht → als een populatie aan deze voorwaarden
voldoet
- allelfrequentie voor hele populatie: p + q =1
- p → allelfrequentie van het dominante allel
- q → allelfrequentie van het recessieve allel
- genotypefrequentie: p² + 2pq + p² = 1 (makkelijker, AA+ 2Aa + aa = 1)
- p2 → genotypefrequentie van de dominante homozygoot
- 2pq → genotypefrequentie van de heterozygoot
- q2 → genotypefrequentie van de recessieve homozygoot
Genetic drift → een verandering in de samenstelling van de genenpool
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller iemer. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.43. You're not tied to anything after your purchase.
