Dit is een super duidelijke samenvatting over Hoofdstuk 1 gedrag uit het Nectar biologie voor vwo 4. De samenvatting bevat veel plaatjes met nog extra informatie zodat het nog duidelijker wordt. Succes met leren!!
Summary chapter 6 species and populations - Nectar biology 4 vwo
All for this textbook (1)
Written for
Secondary school
VWO / Gymnasium
Biologie
4
All documents for this subject (5450)
Seller
Follow
charlottedelange
Content preview
Hoofdstuk 1 Gedrag
Paragraaf 1 Dierenwelzijn
Gedrag is alles wat dieren of mensen doen of laten. Bij gedragsonderzoek gaat het niet om
de karaktertrekken of gevoelens van dieren. Gedragsonderzoekers kijken naar reacties van
dieren in verschillende situaties. Gedragsonderzoek heeft duidelijk gemaakt dat gedrag een
aanpassing is aan de leefomstandigheden. Daardoor vertonen waterdieren ander gedrag
dan landdieren. Wetenschappelijke kennis van diergedrag is nodig om dieren steeds beter te
begrijpen. Een goed begrip maakt het mogelijk dieren steeds beter te begrijpen en zo hun
welzijn te verbeteren.
Inwendige prikkels zijn prikkels van binnenuit, zoals hormonen, honger of dorst.
Uitwendige prikkels komen van buitenaf, zoals bewegingen, geur en geluiden.
Paargedrag ontstaat niet zomaar. Het ontstaat door een combinatie van omstandigheden
binnen en buiten het dier. Samen vormen deze in- en uitwendige prikkels de motiverende
factoren. Zodra de motivatie hoog genoeg is en boven de drempelwaarde komt, is het dier
bereid te paren. De drempelwaarde is de hoogte van de motivatie die nodig is om tot
bepaald gedrag over te gaan.
Gedrag zoals eten bestaat uit verschillende
handelingen, voedsel afbijten, kauwen en
doorslikken. De verschillende aparte
handelingen zijn gedragseenheden. Deze
beschrijf je in een ethogram, die je gebruikt
om het gedrag te onderzoeken.
Gedragseenheden komen vaak in een vaste
volgorde voor, waarbij het effect van de ene
handeling leidt tot een volgende. Zo’n een
vaste volgorde van gedragseenheden is een
gedragsketen. Een aantal samenhangende gedragsketens vormt een gedragssysteem.
Gedragssystemen vormen samen het gedrag.
Via observeren brengen onderzoekers het natuurlijke gedrag van wilde dieren in kaart. Ze
onderzoeken ook de functie van gedrag. Eén functie van gedrag is het overleven van het
individu. Een andere functie van gedrag is het overleven van de soort. In gevangenschap
verdwijnt een deel van dit gedrag vaak. Onderzoekers gaan ervan uit dat het welzijn van
dieren in gevangenschap groter is wanneer ze hun natuurlijke gedrag kunnen vertonen.
In nederland bestaat wetgeving die erop gericht is dat dieren in gevangenschap soorteigen
natuurlijk gedrag kunnen vertonen. Voor groepsdieren betekent dit dat ze bijvoorbeeld ook
sociaal gedrag moeten kunnen vertonen. Groepshouding is daarvoor een beter alternatief
dan het individueel houden van dieren.
Toezicht op dierenwelzijn is lastig. De Voedsel en Waren Autoriteit houdt toezicht op
veetransporten, verzamelcentra en slachterijen. De Landelijke Inspectiedienst
Dierenbescherming controleert naar aanleiding van meldingen dierenmishandeling. Ze
, controleren het gewicht van dieren, of ze goede huisvesting en verzorging hebben en of er
problemen zijn met de voortplanting. Het gedrag van dieren levert ook aanwijzingen voor
hun welzijn.
Paragraaf 2 Gedrag bestuderen
gedragsonderzoekers bestuderen diergedrag door
observeren, tellen en meten. Dit gebeurt objectief,
zonder oordeel vooraf. Ze bekijken welke prikkels een
dier ontvangt (input) en welk gedrag vervolgens optreedt
(output). Zo voorkomen ze een subjectieve menselijke
benadering van het diergedrag, een dergelijke
subjectieve benadering heet antropomorf.
Antropomorfismen kun je in teksten herkennen aan
emotioneel geladen termen en menselijke interpretaties
van gedrag.
De tak van wetenschap die onderzoek doet naar diergedrag is de ethologie. Uit tellingen en
metingen proberen gedragsonderzoekers (ethologen) verbanden af te leiden waarmee ze
hun onderzoeksvraag kunnen beantwoorden. Veel gedragsonderzoek is beschrijvend. Bij dit
type onderzoek beperkt de onderzoeker zich tot observeren, tellen en meten. Hij verandert
niets aan de omstandigheden waarbij het gedrag plaatsvindt. Het maken van een ethogram
en protocol zijn voorbeelden van een beschrijvend onderzoek.
Een essentiële prikkel die steeds hetzelfde gedrag oproept , heet een sleutelprikkel. Een
versterkte sleutelprikkel is een supernormale prikkel. Reclamemakers maken vaak gebruik
van supernormale prikkels omdat die bij mensen als dieren een sterkere reactie uitlokken.
Het aanleren van een moederbeeld gebeurt in een gevoelige periode na de geboorte of het
uitkomen van het ei. Dit is leren door inprenting. Inprenten is een vorm van leren die
beperkt is tot een korte gevoelige periode. Bij inprenting lijkt er een zekere aangeboren
voorprogrammering aanwezig te zijn, die erfelijk vastligt.
Paragraaf 3 Communicatie
De manier van communiceren verschilt van diersoort tot diersoort. Elke diersoort heeft een
aparte ‘taal’. Zo’n een taal bestaat uit prikkels waarmee dieren het gedrag van soortgenoten
willen beïnvloeden: signalen. Het is voor niet-soortgenoten moeilijk tot onmogelijk die
signalen te begrijpen.
Begroetingsgewoontes zijn voorbeelden van ritueel gedrag bij mensen. Rituelen bestaan uit
een serie gedragseenheden die van te voren vaststaan. Ook dieren vertonen ritueel gedrag,
dat ze vaak nog verduidelijken door overdrijven of accentueren. Ritueel gedrag bij dieren
berust op het geven van signalen die als sleutel prikkels dienen.
Rituelen zijn belangrijk bij ontmoetingen van soortgenoten. Door rituelen komen ze er achter
of ze vriend of vijand zijn en of ze hoger of lager in de rangorde van de groep staan.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller charlottedelange. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.01. You're not tied to anything after your purchase.
