samenvatting ethiek de basis voor mensbeeld ethiek en werkwijzen 1
7 views 1 purchase
Course
Ethiek De Basis
Institution
Hogeschool Windesheim (HW)
Book
Ethiek de basis
in deze samenvatting wordt hoofdstuk 1 tm 8 behandeld van het boek ethiek de basis. Dit is alle stof die je moet kennen voor het eerste tentamen van mensbeeld, ethiek en werkwijzen (1). ik heb door het maken van deze samenvatting een 8.2 voor dit tentamen gehaald. dus het moet jou ook een heel stuk...
Samenvatting ethiek
Hoofdstuk 1; Moraal, een kwestie van oordelen
1.1 het intuïtief moreel oordeel
Als een oordeel gaat over het gedrag van mensen gaat en hoe ze met elkaar omgaan, dan spreken we
van een moreel oordeel. In een moreel oordeel spreek je uit wat je behoorlijk vindt van jezelf en van
anderen. Je geeft aan hoe je verwacht dat die ander met jou of anderen om zou moeten gaan.
Een intuïtief moreel oordeel is een moreel oordeel dat kant en klaar ontstaat in je bewustzijn zonder
dat je erover na hoeft te denken en voordat je erover nagedacht hebt. Het gaat vanzelf, dat je niet
eens beseft dat je een moreel oordeel uitspreekt. ‘belachelijk zeg, zoals de docent je onderbreekt als
je wat vraagt.’ Om te kunnen begrijpen wat er gebeurt als je intuïtieve morele oordeel bewust wordt,
maken we een onderscheid tussen drie verschillende processen die zich in je bewustzijn afspelen:
1. Je oordeelt dat iets goed of slecht is. je vindt iets.
2. Je kent je oordeel. Je weet dat het je mening is en je kent het standpunt van de ander.
3. Je voelt dat je het oneens bent met de ander. Het oordeel brengt een bepaald gevoel met zich
mee.
1.2 het verschil tussen kennen, oordelen en voelen
als je de wereld kent, plaats je dat wat er gebeurt buiten jezelf en beschrijft het vervolgens. Dit
proces heet objectiveren en het resultaat van dit proces is kennis van de buitenwereld (een objectief
domein). Als je de wereld beleeft, richt je je op wat er innerlijk met je gebeurt. Dit proces heet
subjectiveren en het resultaat is een gevoel in je binnenwereld (een subjectief domein). Als je de
wereld beoordeelt, richt je je op gedrag van mensen en wat jij daarvan vindt. Je verbindt gedrag van
anderen met je eige oordeel; je vindt het gedrag goed of slecht. Dit proces heet normeren en het
resultaat is en verbinding van jezelf met anderen ofwel een tussenwereld (een normatief domein).
Feiten, oordelen en emoties kun je uitwisselen en dat doen mensen elke dag. Echter, als je morele
oordelen uitwisselt gebeurt er wel iets anders dan wanneer je feiten of emoties uitwisselt. Morele
oordelen zitten wat het uitwisselen betreft tussen het delen van kennis en het vermeerderen van
emoties in. Een moreel oordeel is enerzijds iets dat in jezelf zit, zoals een emotie, maar het is ook iets
dat voor meerdere mensen gelijk kan zijn.
1.3 Waaraan herken je een moreel oordeel?
een moreel oordeel:
1 gaat over menselijk gedrag
2 overstijgt het individuele (is veralgemeniseerbaar). Het moreel gezichtspunt overstijgt automatisch
het individuele. Wat ik voor mij goed vind om te doen verwaacht ik ook van jou. Deze eigenschap van
morele oordelen betekent dat oordelen in één situatie automatisch ook oordelen betekent over
anderen in zo’n zelfde situatie. We noemen dit het universaliteitsprincipe. Dit houdt in dat morele
oordelen inherent veralgemeeniseerbaar zijn.
3 is normatief (schrijft voor hoe het moet). Het gaat niet over hoe de wereld is (kennis) maar over
hoe het zou moeten zijn.
4 is gericht op het goede. Het is gericht op zaken die op zichzelf goed of nastrevenswaardig zijn. op
zichzelf nastrevenswaardige zaken noemen we morele uitgangspunten. Een moreel uitgangspunt is
een omschrijving van iets dat op zichzelf nastrevenswaardig is betreffende menselijk samenleven.
5 kan morele verontwaardiging veroorzaken. Het kan emotie losmaken bij mensen.
Een moreel oordeel is dus een waardering van menselijk gedrag aan de hand van morele
uitgangspunten.
, 1.4 ethiek, moraal en het moreel vertoog
we hebben gezien dat morele oordelen niet objectief zijn en niet persoonlijk (subjectief) zijn. morele
oordelen beperken zich niet tot jouw binnenwereld alleen. Je spreekt immers van een verwachting
over hoe jij je wilt gedragen in de toekomst en wat je verwacht van anderen. Als je weloverwogen
een moreel oordeel wilt vormen in een situatie, dan is een effectieve methode erover spreken met
anderen. Moraal: is het geheel van gedeelde morele oordelen van een groep dat ontstaat in een
gesprek. Het is het geheel van morele regels waaraan wij onszelf en anderen in redelijkheid
gehouden achten. Moraal van een familie is gebaseerd op de normen en waarden. Moraal is het
product van een gesprek in een groep. Als we een moreel oordeel uitspreken, gaat het altijd over hoe
mensen met elkaar omgaan. Daarnaast hebben we gezien dat een oordeel in een situatie
automatisch met zich meebrengt dat het ook geldt voor anderen in die situatie. En we hebben gezien
dat een oordeel voorschrijft in wat we behoren te doen. Deze drie kenmerken brengen met zch mee
dat over morele oordelen heel snel een moreel gesprek ontstaat. Een moreel oordeel nodigt sterk uit
om te reageren.
moreel vertoog: het moreel vertoog is het geheel aan communicatie en interactie waarin mensen
hun morele oordelen, en daarmee hun moraal, vormen en op elkaar afstemmen.
Vaak wordt dit woord in een adem genoemd met ethiek. Moraal is, zo hebben we gezien, het geheel
van morele regels. Het begrip ethiek reserveren we voor de betekenis: ’studie, de wetenschap van de
morele regels’. Ethiek: ethiek is de wetenschap die moraal bestudeert en die tracht op moraal verder
te helpen door nieuwe argumenten te ontwikkelen en te gebruiken in afwegingen.
1.5 morele competenties
elk mens heeft een morele intuïtie waarmee hij of zij in staat is direct en zonder al te veel na te
denken te oordelen over een situatie. Er zijn een aantal redenen waarom dit oordelen met behulp
van je morele intuïtie tekortschiet in het functioneren van een professional:
1. Je morele intuïtie is niet uit te leggen aan anderen. (het is voordat je heb nagedacht)
2. Als je alleen intuïtief oordeelt, kun je niet leren van je fouten en successen.
3. Je intuïtie bereidt je niet voor op nieuwe situaties.
We zien, kortom, een noodzaak tot het expliciet formuleren en onderbouwen van je morele oordeel.
De manier waarop we dat doen is door het morele oordeel te beschouwen als een antwoord op een
morele vraag. We formuleren een vraag en kijken of we goede argumenten kunnen vinden om tot
een antwoord te komen waar we achter staan. Dat is de functie van het stellen van een morele
vraag. Morele argumenten zijn hierbij een hulpmiddel.
Denkschema van het boek:
1. Om onze morele competentie te verhogen, moeten we onze morele oordelen beter onderbouwen.
2. Hiertoe formuleren wij een morele vraag, waarop ons intuïtief moreel oordeel een antwoord kan
zijn.
3. Deze vraag gaan we vervolgens systematisch beantwoorden.
4. In het proces van het systematisch beantwoorden van de vraag komen dan vanzelf de relevante
morele argumenten bovendrijven.
Hoofdstuk 2, normen, waarden en deugden
2.1 normen
We willen weten wat sterke argumenten zijn om onze morele oordelen te onderbouwen. Een
argument in de vorm van een regel waar je je aan houden moet, noemen we een norm. En als het
een regel is over hoe mensen met elkaar om moeten gaan, dan is het een morele norm. Morele
normen zijn dus regels aangaande goed samenleven. Deze gedragsregels onderscheiden zich avn
andere regels omdat normen regels zijn die we onszelf stellen. Normen kunnen geformuleerd
worden in de vorm van wetten. Morele regels en wettelijke rechten gezamenlijk zorgen ervoor dat
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller desocialewerker. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.34. You're not tied to anything after your purchase.
