De wereld in met aardrijkskunde, vakinhoud - AK - Hoofdstuk 1, 2 & 4 - Samenvatting.
40 views 1 purchase
Course
Aardrijkskunde
Institution
Hogeschool Utrecht (HU)
Book
De wereld in met aardrijkskunde
De wereld in met aardrijkskunde, vakinhoud - AK - Hoofdstuk 1, 2 & 4 - Samenvatting.
Samenvatting van de vakinhoud die je moet weten/begrijpen/toepassen in combinatie met de didactiek voor de Kennistoets Aardrijkskunde. Ik behandel in deze samenvatting belangrijke begrippen van H. 1, 2 & 4. In d...
Aardrijkskunde vakinhoud: de wereld in met
aardrijkskunde
- De wereld in met aardrijkskunde vakinhoud: H1 + 2 + 4.
De wereld in met aardrijkskunde: vakinhoud
H1: Systeem aarde
Magma = gesmolten gesteente binnen in aarde.
1.1 De aarde als systeem
Vieren ‘sferen’ vormen samen de aarde. Sferen beïnvloeden elkaar + vormen samenhangend geheel
= systeem. Vier ‘sferen’:
- Atmosfeer = luchtlaag rondom aarde, ook wel dampkring.
- Lithosfeer = buitenste deel v.d. aardkorst.
- Hydrosfeer = al het water op aarde, vaste + vloeibare + gasvormige staat.
- Biosfeer = al het leven op aarde.
Reliëf = hoogteverschillen in landschap.
Waterkringloop = verplaatsen van water in kringloop aangedreven door energie v.d. zon.
Gesteentekringloop = proces van vaste stoffen in aardkorst, die door geologische processen
afgebroken + omgevormd worden.
Fossiel = versteende resten van planten/ dieren.
1.2 Plaatsbepaling op aarde
Relatieve ligging = plaatsbepaling op basis v.d. ligging t.o.v. ander geografisch verschijnsel.
Absolute ligging = plaatsbepaling op basis van geografisch coördinatenstelsel; t.o.v. evenaar +
nulmeridiaan.
Nulmeridiaan = lijn die tussen noord- + zuidpool loopt. Oosten hiervan is oostelijk halfrond, westen
hiervan is westelijk halfrond.
Breedtegraden/ parallellen = lijn evenwijdig aan de evenaar, horizontaal.
Breedteligging = afstand v.d. evenaar tot een bepaald punt. Dichtbij evenaar is lage breedte, ver van
evenaar is hoge breedte.
Lengteligging = afstand v.d. nulmeridiaan tot een bepaald punt.
Absolute afstand = afstand hemelsbreed, rechte lijn van ene punt naar andere punt, uitgedrukt in m
of km.
Relatieve afstand = afstand uitgedrukt in tijd, moeite, geld of af te leggen km’s.
1.3 De aarde in het zonnestelsel
Zonnestelsel = geheel v.d. zon, planeten, manen + andere hemellichamen waar aarde deel van
uitmaakt.
Aardrotatie = toch v.d. aarde rond eigen as. Aarde draait in 24 uur om eigen as (van bovenaf tegen
klok in).
Tijdzones = gebied op aarde met zelfde tijd.
Aardbaan = baan die aarde in 365 dagen om zon draait (van bovenaf tegen klok in).
Aardas = as waar aarde om draait; denkbeeldige lijn tussen noord- + zuidpool.
- Zie figuur 1.3 ‘Stand v.d. aardas + seizoenen gedurende jaar’, blz. 18.
, Midzomernacht = situatie waarbij dag 24 uur duurt vanwege ligging op hoge breedte; noordelijk
halfrond 21 juni, zuidelijk halfrond 21 december.
Poolnacht = situatie waarbij nacht 24 uur duurt vanwege ligging op hoge breedte; noordelijk
halfrond 21 december, zuidelijk halfrond 21 juni.
Getijden = afwisseling tussen hoge waterstand v.d. zee (vloed) + lage (eb).
1.4 Endogene krachten
Vulkanisme = proces waarbij vloeibaar gesteente uit aardmantel naar aardoppervlak komt.
Endogene krachten = krachten van binnenuit aarde.
Aardkern = binnenste deel v.d. aarde, vaste binnenkern + vloeibare buitenkern.
Aardmantel = deel v.d. aarde tussen aardkern + aardkorst, bestaat uit vast gesteente. Buitenste deel
is taai-vloeibaar.
Asthenosfeer = buitenste deel v.d. aardmantel, is taai-vloeibaar. Magma beweegt hierin langzaam.
Convectiestromingen = bewegingen van vloeistoffen/ gassen, veroorzaakt door opwarming +
afkoeling op verschillende plaatsen.
- Zie figuur 1.4, ‘Ontstaan van convectiestromingen door warmteafgifte v.d. aardkern’, blz.
19.
Platen = stukken aardkorst die t.o.v. elkaar bewegen. Bestaan meestal uit deel met oceanische korst
+ deel met continentale korst. Ook wel continenten/ schollen.
Aardkorst = buitenste deel v.d. aarde, bestaande uit afzonderlijke platen.
Basalt = zwaar stollingsgesteente.
Graniet = stollingsgesteente, licht van kleur + gewicht.
Platentektoniek = bewegen van platen tegen, langs en uit elkaar.
Divergentie = uit elkaar bewegen van platen.
Mid-oceanische ruggen = langgerekte bergrug in zee in met in midden diepe kloof. Ontstaat door
divergentie van oceanische korst, waar magma omhoogkomt.
Convergentie = naar elkaar toe bewegen van platen.
Subductie = zakken van zware plaat onder lichtere, bij convergentie van twee platen waarvan één
oceanisch is.
Trog = kloof op plek waar zware plaat onder lichtere schuift.
Aardbevingen = schokken v.d. aarde doordat aardplaten t.o.v. elkaar bewegen + druk wordt
opgebouwd.
Plooiingsgebergte = ontstaan van reliëf door in, tegen + over elkaar drukken van aardplaten, zodat
deze omhoogkomen.
Transforme beweging = langs elkaar bewegen van aardplaten.
- Zie figuur 1.6, ‘Bewegingsrichtingen van platen’, blz. 21.
- Zie figuur 1.7, ‘Convergentie van oceanische + continentale plaat, waarbij subductie
optreedt’, blz. 21.
1.5 Meer over de gevolgen van platentektoniek
- Zie figuur 1.8, ‘Platentektoniek + reliëf wereld’, blz. 22.
Vulkaanuitbarsting (eruptie) → magma stroomt uit athenosfeer uit krater naar buiten → vulkanische
as, gestolde brokken lava + verschillende gassen komen naar buiten. Modderstoom kan ontstaan als
vulkaan is bedekt met sneeuw/ ijs.
Lava = magma buiten aardkorst.
Hotspots = zeer hete plek in aardmantel (mantelpluim) waar aardplaten overheen schuiven, boven
deze plek ontstaat rij van vulkanen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller iesssvv. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.82. You're not tied to anything after your purchase.
