Summary
Samenvatting Ethische Vraagstukken
- Course
- Institution
Deel 1: juridische aspecten van deontologie Deel 2: ethische kaders
[Show more]
Seller
Follow
zoeverbeek
Reviews received
Content preview
ETHISCHE VRAAGSTUKKENJuridische aspecten van deontologie
Het beroepsgeheim
Artikel 458 Strafrechtelijk Wetboek
“Geneesheren, heelkundigen, officieren van gezondheid, apothekers, vroedvrouwen en alle andere personen die uit hoofde van hun staat of beroep kennis dragen van
geheimen die hun zijn toevertrouwd, en deze bekendmaken buiten het geval dat zij geroepen worden om in recht 1[of voor een parlementaire onderzoekscommissie]1
getuigenis af te leggen en buiten 3[het geval dat de wet, het decreet of de ordonnantie hen verplicht of toelaat]3 die geheimen bekend te maken, worden gestraft met
gevangenisstraf 3[van een jaar tot drie jaar en een geldboete van honderd euro tot duizend euro of met een van die straffen alleen]3.”
Toepassingsgebied
Het beroep:
- Opsomming vanuit het artikel zelf schept weinig duidelijkheid
- Het belang is om te weten of je onder beroepsgeheim of onder discretie valt
- De vaagheid van het artikel werd al ontdekt door het Hof van Cassatie
Zij hebben er bij gezegd dat het moet gaan over een noodzakelijke bewaarder van een geheim
o Een noodzakelijke bewaarder ↔ vrijwillige bewaarder: men moet kijken naar de functie die men uitoefent
o Een noodzakelijke bewaarder is iemand die moet werken met vertrouwelijke gegevens om zijn job naar behoren te kunnen uitvoeren
Bv: een therapeut kan geen hulpverlening starten als hij de cliënt geen veiligheid kan bieden dat zijn ‘geheimen’ veilig zijn de hulpverlener
o Vrijwillige bewaarder is wanneer je hoofdfunctie niet hulpverlener is (bv: je bent leerkracht)
- Vaste rechtspraak: maatschappelijke assistent, advocaat, notaris, beroepen in de gezondheidszorg, psychotherapeut…
- De rechtsleer duidt 3 sectoren aan die onder het artikel vallen
1. Traditioneel juridische beroepen
2. Traditioneel sociale beroepen
3. Traditioneel medische beroepen
Het is niet omdat je een diploma hebt (van bv: een jurist) dat je valt onder het beroepsgeheim, je moet kijken naar de functie die uitoefent
- Tendens is dat de wet- of de decreetgever meer en meer (nieuwe beroepen) zelf beslist om standpunt in te nemen (bv: OCMW, CAW, CGG, CLB)
, - Bij onduidelijkheid, om naar aanleiding van nieuw gecreëerde beroepen (en waar geen standpunt werd ingenomen door de wetgever) wordt toepassing gemaakt
van het criterium noodzakelijke vertrouwenspersoon/vertrouwensberoep
- Basisprincipe is zwijgplicht
Het schenden van die zwijgplicht wordt vanuit het art. 458 SW zwaar gestraft
De uitzonderingen zijn beperkt tot wat het artikel zelf aangeeft
o Bij getuigenis in rechte of voor de parlementaire onderzoekscommissie
o Wanneer het decreet, de wet of de ordonnantie het verplicht of toelaat (sinds 2017)
- De vertrouwensrelatie moet een essentiële voorwaarde zijn voor de uitoefening van de functie en de cliënten/patiënten moeten zich noodzakelijkerwijze tot jou
als hulpverlener wenden
Staat:
- De ‘hulpverlenings’sector: vaak onderhevig aan beroepsgeheim, maar niet altijd (belangrijk om specifieke decreet na te kijken)
Bv: als groepsbegeleider val je niet onder het beroepsgeheim, omdat je niet in een 1-op-1 relatie zit
- Ondersteunend personeel: niet, behalve wanneer de decreetgever dit stelt (bv: CLB-decreet)
- Hulpverleners met een controlerend beroep (bv: controlearts bij verzekering): beroepsgeheim ten aanzien van de cliënt, discretie plichtig ten aanzien van de
opdrachtgever
- Vrijwilligers, stagiairs die exact dezelfde functie uitoefenen als iemand met beroepsgeheim in een georganiseerd verband zijn ook onderworpen aan het
beroepsgeheim
Toevertrouwde geheimen:
- De zwijgplicht betreft enkel geheimen waar men kennis van heeft uit hoofde van zijn beroep of staat, dus niet
Met betrekking tot info waar je buiten je beroep of staat van in kennis wordt gesteld
, Wanneer iemand zich om een ander oogmerk dan specialiteit tot u wendt
- Wel: zaken die je opmerkt in het hulpverlenend gesprek waar je cliënt niet over begonnen is
Bv: je ziet aan de armen van de patiënt dat hij/zij automutileert, maar de patiënt zegt het niet
Openbare orde:
- Definitie Openbare Orde: het gaat om een principieel beginsel waar niet van afgeweken kan worden
- Artikel 458 SW voorziet zelf uitzonderingen
- Er werden door de rechtsleer begrippen gecreëerd zoals het gezamenlijk en gedeeltelijk beroepsgeheim
Moet met de cliënt besproken worden
Wettelijke grenzen en uitzonderingen
1) Ouderlijk gezag
- Reden: minderjarigheid
- Het betrekken van ouders bij de hulpverlening is strafrechtelijk geen schending van het beroepsgeheim
- Vanaf de leeftijd van 12 jaar: onderscheidingsvermogen (meer rekening houden met wat het kind zelf wil) uitdunnend karakter van het ouderlijk gezag
- Decreet rechtspositie minderjarige in de integrale jeugdhulp
Vanaf 12 jaar neemt de kinderen zelf de beslissing
- Ouders worden steeds betroken wanneer het belangrijke opvoedkundige beslissingen betreft, steeds in het belang van het kind
- Bij een belangenconflict tussen het kind en de ouders primeert steeds het recht van het kind
Bv: goede/slechte band met ouders?
2) Art. 458 SW: getuigenis in rechte
- Houders van een beroepsgeheim hebben de keuze tussen spreekrecht en zwijgrecht ten aanzien van een onderzoeksrechter, strafrechtbanken, burgerlijke
rechtbanken en administratieve rechtbanken en verder ook ten aanzien van een parlementaire commissie
Deze keuze heeft men niet bij ondervraging voor de politie
- Art 80 W Sv van toepassing, dus
Je moet gaan
Vraag per vraag evalueren (afzonderlijk inroepen of je al dan niet het beroepsgeheim inroept)
, Spreekrecht (geen spreekplicht, bv: een discretieplichtige)
Geen rechtsmisbruik (je moet meewerken)
3) 458bis SW: aangifterecht bij specifieke ernstige misdrijven
- Geen plicht
- Ernstige misdrijven
Een minderjarige
Of op een persoon die kwetsbaar is ten gevolgde van zijn leeftijd, zwangerschap, een ziekte dan wel een lichamelijk of geestelijk gebrek aan
onvolwaardigheid
- Betreffende misdrijven:
Aanranding van de eerbaarheid en verkrachting
Doodslag
Opzettelijk doden en opzettelijk toebrengen van lichamelijke letsels
Genitale verminking bij personen van het vrouwelijk geslacht
Het verlaten of in een behoeftige toestand achterlaten van kinderen of onbekwamen
Het onthouden van voedsel of verzorging aan minderjarigen en onbekwamen
De hulpverlener wordt een uitweg geboden om deze misdrijven in bepaalde gevallen ter kennis te brengen van de Procureur des Konings (aangifterecht)
- Voorwaarden
Een ernstige en dreigend gevaar bestaat voor de fysieke of psychische integriteit van de minderjarige of de bedoelde kwetsbare persoon
Hulpverlener kan deze integriteit niet zelf of met hulp van anderen beschermen (morele plicht)
Hetzij wanneer er aanwijzingen zijn van een gewichtig en reëel gevaar dat ander minderjarigen of bedoelde kwetsbare personen het slachtoffer worden
van de voormelde artikelen bedoelde misdrijven en hij deze integriteit niet zelf of met hulp van anderen kan beschermen
Bv: slachtoffer van partnergeweld met kinderen
4) 458ter SW: strafwetboek
- Overleg dat wordt georganiseerd, hetzij bij of krachtens een wet, decreet of ordonnantie, hetzij bij een met redenen omklede toestemming van de Procureur des
Konings
- Redenen
Hetzij met het oog op de bescherming van de fysieke en psychische integriteit van de persoon of van derden
Hetzij ter voorkoming van de misdrijven bedoelt in Titel Iter van Boek II of van de misdrijven gepleegd in het raam van een criminele organisatie
- Initiatief wordt genomen door de Procureur des Konings, het onderwerp van gesprek wordt duidelijk vastgelegd wanneer men er buiten gaat schendt men wel
het beroepsgeheim
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller zoeverbeek. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72042 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now