SAMENVATTING – SCHOOLSE
VAARDIGHEDEN
HOOFDSTUK 1 – DE NORMALE LEES- EN
SPELLINGSONTWIKKELING
Doelstellingen: na dit hoofdstuk weet ik
- Dat lezen een middel is om te communiceren
- Wat ‘lezen’ en ‘schrijven’ is
- Doel en belang is van ‘lezen’ en ‘schrijven’ en hoe dit interfereert met ons dagelijks handelen en
participeren
- Wat ≠ vormen van lezen en leesonderwijs zijn
- Wat de ≠ fasen binnen het leesonderwijs zijn
- Hoe de lees- en spellingshandeling tot stand komt vanuit theoretische modellen
- Hoe de lees- en spellingsdidactiek in het lager onderwijs verlopen
- Wat belangrijke verschillen zijn tussen ≠ didactische strekkingen
- Wat leesniveaus zijn
1. SCHRIFTELIJKE COMMUNICATIE
Taal als communicatiemiddel
- Verbale communicatie
- Non-verbale communicatie
o Gebaren
o Mimiek
o Schriftelijke communicatie
o …
Schriftelijke communicatie is
- Minder rechtstreeks
- Belangrijk voor verwerven van kennis
- Houdt niet op te bestaan nadat woorden zijn geschreven, staat op papier
- Perlocutionaire karakter is minder duideiljk (vb. mopjes komen kwetsend over)
o Perlocutionair karakter = de bedoeling v/d communicatie
- Ontwikkeling start pas na mondelinge (op ong 6 jaar)
- Verwerving gebeurt minder ‘vanzelfsprekend’
o Is secundair aan gesproken taal
o Ontwikkeling gesproken taal ondersteunt ontwikkeling geschreven taal
Ontwikkeling grafische schriften
- Pictografisch: vb. hiërogliefen
- Logografisch: elk teken stelt 1 woord voor, vb. Chinees
- Fonografisch: representeren v/d klankvorm
o Syllabisch: elk teken stelt 1 syllabe voor, vb. Japans
o Alfabetisch: elk teken (grafeem) stelt 1 klank voor (foneem), vb. Nederlands
, o Voordeel: vrij beperkt # tekens
Fonologisch principe van ons schrift
- = elke klank (foneem) wordt weergegeven door ander teken (grafeem), standaarduitspraak als
referentie
- 1 klankteken (foneem) = 1 schriftteken (grafeem) =
o Alfabetisch principe
o Basis van onze spelling
- MAAR: uitzonderingen i/h Nederlands
o Vb. december → 1 teken = 3 ≠ klankvormen
o Vb. beurs → 2 tekens = samen 1 klankvorm
- Klankzuiver woord: waar alfabetisch principe wel van principe is, je schrijft het zoals je hoort (vb. pet)
- Niet-klankzuiver woord: woorden die we niet schrijven zoals we ze horen
(Vb. hoed, hij wordt, apen, voorzichtig…)
→ Onderscheid tss homogene en heterogene digrafs
- Homogene digrafs:
2 identieke lettertekens om klank te
vertegenwoordigen (aa, ee, oo, uu)
- Heterogene digrafs:
2 ≠ lettertekens om te verwijzen naar
1 klankteken (oe, ie ui, ou, ij, ng…)
- Allofonen:
≠ vormen of varianten van 1 foneem
(vb. /r/ en /R/)
Nederlands
- 34 fonemen
- 26 letters in alfabet
- 34 basisgrafemen
- Oefeningen: Pwp pg 6
2. DEFINIËRING LEZEN EN SPELLEN
Lezen
- = ‘decoderen van geschreven tekens in hoorbare klanken’
, - = ‘complex, doelgericht, sociaal en cognitief proces waarin lezers tegelijkertijd hun kennis van
gesproken + geschreven taal, hun kennis over het onderwerp v/d tekst en hun culturele kennis
gebruiken om betekenis te verlenen aan wat ze lezen’
o Complex: verschillende processen in hersenen vinden plaats
o Doelgericht: we gaan lezen met doel (vb. studeren)
o Sociaal: vaak nodig in sociale contexten (vb. op restaurant, menu)
o Cognitief: vindt plaats in ons hoofd
o Culturele kennis: om tekst in perspectief te gaan plaatsen
- Ontwikkelingsproces dat hele leven doorgaat, hoe meer je leest, hoe beter je leest
Spelling = ‘omzetten van hoorbare klanken in zichtbare tekens’, ‘het geheel van regels + conventies dat we
volgen bij het in letters omzetten van woorden’
Begrijpend lezen = product van luisterbegrip + leestechniek, lees- en luisterbegrip vullen elkaar aan
Wat heeft invloed op begrijpend lezen
- Kennis
- Taal
- Vlot lezen (geautomatiseerd → vlot + goed tempo)
- Metacognitie
3. DOEL EN BELANG VAN GOED LEZEN EN SPELLEN
Doel lezen
- Begrijpend lezen, begrijpen van boodschappen
- = ‘een goede lezer kan vlot lezen, heeft goede woordenschat, kan leesstrategieën toepassen om
teksten beter te begrijpen
- Belasting werkgeheugen
- Leidt tot aandachtsprobleem
- Blijven lezen op woordniveau, onvoldoende aandacht voor zin + tekst
- Minder kans tot zelfstandig ontwikkelen woordschat
→ Vicieuze cirkel: lezen minder graag, gaan minder lezen, woordenschat wordt nog minder
ontwikkeld, lezen gaat nog moeilijker…
- Sterk afgeremd in cognitieve ontwikkeling
- Ondervindt veel beperkingen bij uitvoeren dagdagelijkse activiteiten
- Wordt sterk gehinderd i/h sociaal maatschappelijk functioneren/participeren
- Mist leesplezier
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller margotvermeersch. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.71. You're not tied to anything after your purchase.