Summary
Samenvatting Normale Spraak- En Taalontwikkeling
- Course
- Institution
Samenvatting Normale Spraak- En Taalontwikkeling - Logopedie en audiologie 1 - semester 1
[Show more]
Seller
Follow
margotvermeersch
Reviews received
Content preview
SAMENVATTING – NORMALE SPRAAK-EN TAAL ONTWIKKELING
HOOFDSTUK 1 – ONTSTAANVISIES
TAALONTWIKKELING
1. INLEIDING
Belangrijk? → Besef aanwakkeren dat niet alle wetenschappers hetzelfde denken over begrip ‘taal’ + manier
waarop men taal leert → theoretische + therapeutische context
2. COMMUNICEREN
Communicatie = uitwisselen van informatie v/d ene persoon (= zender) naar de andere (= ontvanger) met als
doel invloed uit te oefenen om omgeving
- Invloeden:
o Info uitwisselen
o Bevelen geven
o Kennis vergroten
o Gevoelens uitdrukken
o Zich verbinden
o …
→ Medium nodig, vb. taal
Andere middelen:
- Gebaren, tekens, signalen
- Filmpjes, multimedia
- Voorwerpen
- …
→ Onderscheid tss verbale en non-verbale communicatie
3. ONTSTAANSVISIES
Hoe leren kinderen spreken? Hoe leren ze complexe taalregels?
Recentste visie: interactie van aangeboren taalvermogen + taalaanbod vanuit omgeving
A. BEHAVIORISTISCHE VISIE
- Oudste verklaring (Skinner)
- Vanuit psychologie, kerngedachte “gedrag leren we op basis van operante conditionering” (Stimulus +
respons)
- Straffen of belonen v/d omgeving hebben invloed op verbal behaviour
- Ontstaan brabbelgedrag: baby’s kunnen bij toevallige spierbeweging geluid produceren →
enthousiasme ouders → kind gaat vaker geluidsproductie vertonen
- Kritiek: gedrag proefdieren is niet vergelijkbaar met menselijk taalgedrag, geen verklaring voor
grammaticaliteitsoordeel + creativiteit met taal
1
, o Creativiteit: neologismen, rijmpjes…
o Grammaticaliteitsoordeel: kunnen goede + foute zinnen uit mekaar houden
- Basisidee: belonen voor gewenst gedrag heeft bestaanswaarde
B. NATIVISTISCHE VISIE
- Kerngedachte: “Gemeenschappelijk, universeel, aangeboren systeem voor taalverwerving”
- Chomsky → LAD (= Language Acquisition Device), zorgt voor begrijpen v/e taalstructuur EN voor het
leren van specifieke taaleigenschappen
- Grondlegger van universele grammatica (= transformationeel generatieve grammatica)
o (Alle talen i/d wereld hebben zelfde onderliggende structuur)
Basisregels universele grammatica zijn:
- S bestaat uit NP + VP
o Sentence = noun phrase + verb phrase → zin = naamwoordelijke + werkwoordelijke groep
- NP bestaat uit (det) + nA + N
o Naamwoordelijke groep bevat ev. ‘bepaler’ zoals lidwoord, gevolgd door 0, 1, 2… adjectieven
en een zelfstandig naamwoord
- VP bestaat uit V + NP
o Werkwoordelijke groep = werkwoord + nieuwe naamwoordelijke groep
- Voor alle symbolen leer kind woordenlijst
↓
- Oneindig # correcte grammaticale zinnen met soms oppervlakkige transformaties qua volgorde,
woorduitgangen…
Argumenten pro deze visie
- Alle mensenkinderen starten met zelfde neurologische uitrusting met basispakket om ‘taal’ te leren
- Gevolg: fundamentele gelijkenissen tss alle talen
- Dankzij LAD kunnen we uiterst complexe taak, op relatief korte tijd, aan
- Lenneberg/Pinker: alle normale mensenkinderen volgen hetzelfde taalprogramma in hetzelfde
tijdsschema → biologische verankering bepaalt de taalontwikkeling, niet de leefomstandigheden
(Geen verschil in welke kind leert, rond zelfde leeftijd kan kind evenveel, vb. Vlaams kind van 1 jaar →
begint met 1-woordzinnen, zelfde in Frans/Italiaans/Chinees…
- Kuhl: bestaan van een ‘taalgen’ met categoriale perceptie op basis van van experimenten met
spraakklankcontrasten (zonder dat ze dit geleerd hebben)
- Merk op: bestaan v/e aangeboren universele fonetische-fonologische vaardigheid
- Zelfs apen kunnen dit
- Studies van wolfskinderen, tweedetaalwerving en hersenbeschadiging van jonge kinderen bevestigen
bestaan van gevoelige periode voor taalleerprocessen
↓
Biologisch vastliggende tijdsschema voor ontplooiing van aangeboren taalgaven
- Optreden van overgeneralisaties, niet aangeboden vanuit omgeving (vb. 1 kind → veel kinden, klein
meisje → groot meis…)
- Ontstaan van pidgintaal + creolisering (= ontstaan van taalsystematiek in en door (paar) generatie(s))
- Bestaan van erfelijke taaldefecten, vb. SLI (= Specific Language Impairment, taalontwikkelingsstoornis
met te lang aanslepende uitspraakfouten + soort van grammaticale ‘onhandigheid’)
Kritiek
- Taalontwikkeling is autonoom proces, nadruk op formele/vormelijke aspect
2
, (Autonoom proces → op zichzelf staand proces)
- Stellen taalproces voor los van ontwikkeling van kind
C. COGNITIVISTISCHE VISIE
- Vanuit ontwikkelingspsychologie, conceptuele aspect van taal (Piaget)
→ Hoe + in welke volgorde verwerven kinderen die begrippen achter woorden + zinswendingen, hoe
verwerven we kennis?
- Kerngedachte → “taalontwikkeling is variant van verstandelijke ontwikkeling”
- Elk taalaspect heeft zijn cognitieve voorloper
→ Kind moet eerst kennis hebben over bep begrip om nadien daar taallabel aan te kunnen koppelen
o Vb. adjectieven: kind leert eerst stellende trap, pas later rest van trappen van vergelijking
o Vb. het hier en nu: concrete is cognitief altijd veel eenvoudiger → begrip ‘verleden’ en taal
voor ‘verleden tijd’ komen later
Argumenten pro deze visie
- Adjectieven: omwille van vergelijkingsact extra betekenis bij verwerven van trappen van vergelijking
1. Stellende trap
2. Vergelijkende trap
3. Overtreffende trap
- Voorzetsel van plaats: kunnen situationele/relationele connaties hebben
1. Situationeel: rechtstreeks naar 1 punt i/d ruimte
2. Relationeel: onrechtstreeks aanduiding i/d ruimte
- Termen die naar dimensies verwijzen: hebben dikwijls zelfde betekeniskern waaraan specificaties
toegevoegd zijn, kinderen leren eerst simpelste term + gebruiken die zolang ze andere nog niet
kennen → overbereik
- Antoniemen: negatieve term is ingewikkelder omwille van betekenis van positieve term + ontkenning
Voorbeelden
o Klein = niet groot
o Letterlijke voor figuurlijke betekenis
o Heden voor verleden
Kritiek
- Taal + cognitie niet altijd op elkaar afgestemd
o Enkelvouds- en meervoudsregels voor Duits + Engels worden niet gelijktijdig geleerd (door
hoge grammaticale moeilijkheidsgraad v/h Duits)
o Woordenschat bij 2-taligheid: fonologische moeilijkheidsgraad bepaalt veelal woordkeuze
D. INTERACTIONISTISCHE VISIE
- Grondleggers Bruner en Vygotsky
- Vanuit sociaal-interactionisme, kerngedachte “aangeboren taalaanleg + willen communiceren”
- Kind eerst communicerende omgeving observeren, om later zelf vaardigheid te ontwikkelen
→ Sociale omgeving is voedingsbron voor taalontwikkeling
- Taalontwikkeling = omzetten van concrete daden naar taaldaden (= pogingen om iets te bekomen
van/via iemand anders) m.a.w. proces waarbij communicatieve intenties worden gegrammaticaliseerd
Argumenten pro deze stelling
- Austin: in sociale omgang is er altijd een actor, een actie, een instrument, een voorwerp van actie
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller margotvermeersch. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.71. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now