Summary
Samenvatting Colleges met eigen aantekeningen Blok 5 Technologie En Innovatie (GW205)
- Course
- Institution
In dit document staat een samenvatting van alle colleges met eigen aantekeningen uit het vak Technologie en Innovatie.
[Show more]
Seller
Follow
RivdP
Reviews received
Content preview
Samenvatting collegesWeek 1
College 1.1 – The future of Healthcare and the role of Technology
In het toekomstige ideale mist nog face to face contact en je ziet alleen maar jonge mensen, dus ze
verwachten een bepaalde patiënt.
Ambivalente technologieën
- De rol van technologie beperkt zich niet alleen tot de gezondheidszorg - we leven in een
technologische cultuur
o Technologieën zijn overal om ons heen
o Technologie en maatschappij / cultuur vormen elkaar wederzijds (vaak op
onvoorspelbare manieren)
- Hoge verwachtingen versus intens debat over nieuwe technologieën
o Veel 'hoera'-verhalen over nieuwe technologieën; optimisme en hoge verwachtingen
als een terugkerende trend
o Alternatieve stemmen worden ook vaak gehoord; technologie gepresenteerd in zeer
negatieve termen, kritische perspectieven op technologie (onderdrukkend,
ontmenselijkend)
- Veelbelovende technologieën implementeren en verspreiden, notoir moeilijk
De rol van technologiefilosofie
- Bepaalde ‘soorten’ vragen over technologie stellen
o Meer abstract: ‘wat is de aard van technologie’?
o Bredere focus: ‘wat betekent technologie in onze hedendaagse samenleving’?
o Meer kritisch: "in hoeverre beschouwen we technologische ontwikkelingen als
gunstig"? Wie profiteert en wie niet?
- Vraagt een bepaalde houding van u als student!
o Kritische analyse: wat zijn onderliggende veronderstellingen?
o ‘Out of the box’ denken: welke alternatieven kun je bedenken?
Technology = combination of tools and knowledge
Assistive technology can also be medical technology.
Veel technologieën overlappen met elkaar.
Defining inovation:
- Wat is nieuw?
- Voor wie is het nieuw?
o Voor degene die het koopt of gebruikt
Radicale innovatie nieuw voor bedrijven en de industrie
Incrementele innovatie alleen nieuw voor het bedrijf, de innovatie bestaat al
Rigid proces = you are always improving
flexible process = dit is beter
,Week 2
College 2.1 – Introductie techniekfilosofie
Martin Heidegger (1889-1976)
- Vragen over waarom zijn we op de wereld? Wat is de mens eigenlijk? Wat betekent het om
een mens te zijn? Wat doet de mens op aarde?
- Zeer invloedrijke Duitse filosoof: geprezen en vergruisd
o 100% filosoof
- Hield zich vooral bezig met ontologie en metafysica
- Beroemdste werk: Zein Und Seit
o Abstract boek waar veel discussie over is geweest
- Omstreden door lidmaatschap NSDAP (nationaalsocialistische beweging)
o Grootste filosoof, maar kreeg veel kritiek doordat hij lid was van de NSDAP
- Een van de grondleggers van de techniekfilosofie (‘De vraag naar de techniek’, 1953)
o Essay de vraag naar de techniek is een grondlegger van de techniekfilosofie
- “Overal blijven we aan de techniek geketend, of wij haar nu hartstochtelijk beamen of
afwijzen. Het ergste zijn we aan de techniek overgeleverd, als we haar als iets neutraals
beschouwen” (Heidegger, M. (1962). De techniek en de ommekeer. Tielt/Utrecht: Lannoo. p.
29).
o Getekend = negatief, het bekneld ons
o Neutraal is het ergste, omdat het dan geen doel heeft
Centrale begrippen van Heidegger:
- Heidegger (en de andere techniekfilosofen) wil de essentie van technologie achterhalen
- Ontologische benadering op zoek naar het wezen (‘zijnswijze’) van techniek
o Tegen instrumentale benadering (middel tot doel)
Technologie is alleen een middel tot een bepaald doel (instrumentele
benadering)
o Tegen antropologische benadering (product van menselijk handelen)
Wat doet technologie in het product van menselijk handelen, waar gebruikt
men techniek voor
- De techniek als wijze van ‘ontbergen’ (enframing)
o Specifieke wijze van ‘werkelijkheidsontsluiting’/zichtbaar maken van de werkelijkheid
o De techniek die maakt dat wij op een bepaalde manier naar de wereld kijken
o ‘Beheersend tegemoet treden’: werkelijkheid als grondstof om te manipuleren
- Fundamenteel verschil tussen traditionele en moderne technologie
o ‘Traditioneel ontbergen’ (tevoorschijn brengen)
Beeldhakker
Windmolen om energie op te wekken
Deze vorm van technologie was niet dwingend
o ‘Opvorderend ontbergen’ (tevoorschijn dwingen)
Moderne technologie
Hoe we het tegenwoordig kennen
Deze vorm is wel dwingend
Je dwingt de natuur om onze behoefte te vervullen voor de grondstoffen
- Moderne techniek leidt tot vervreemding
o Vervreemding = vervreemding van natuur door technologie die ons dwingt om op
een bepaalde manier naar de wereld te kijken
, o Techniek maakt dat mens zich op bepaalde manier tot werkelijkheid verhoudt
o Verlies van betekenis door nadruk op maakbaarheid en beheersbaarheid
- De wereld (en de mens!) als grondstoffenleverancier: metafoor natuur als ‘reusachtig
tankstation’
o Hierdoor verliezen we het gevoel hoe het is om mens te zijn
- Heidegger is niet tegen de techniek, maar zoekt naar andere, vrije verhouding tot de
techniek (vrijheid ten opzichte van techniek terugvinden)
o Technologie wordt negatief geschetst. Hij zoekt naar een betere manier om met die
techniek om te gaan. Je moet je als mens er bewust van zijn dat je met techniek
verbonden bent
- Technische denken (controle, efficiency) tegenvoer het ‘bezinnende denken’ (authenticiteit,
beleving)
o Tegenover het technische denken is er ook bezinnend denken, de beleving. Het
bezinnende denken moet de mens niet verliezen
Toepassing: de technische wijze van ‘ontberging’ in klimaat- en gezondheidsvraagstukken:
- Toepassing 1: klimaatdiscussie en klimaatakkoorden
o Inmiddels zijn we in een staat terecht gekomen dat we weten dat we alle technologie
hebben ontwikkeld, maar dat we de wereld niet oneindig als grondstof kunnen
gebruiken. Het is vaak niet te bevatten dat het niet kan
- Toepassing 2: vleesindustrie
o Megastallen waarin dieren wordt gekweekt voor menselijke consumensie. Levende
dieren worden gereduceerd tot grondstof om zo als nut van de mens te dienen
- Toepassing 3: apps
o Je kunt voortdurend dingen meten met apps. Je slaappatroon en eetpatroon worden
gezien als grondstof. Als je te veel eet, moet je toch weer eraf lopen. Ook al je
gezellig uit eten gaat ben je bezig met grondstoffen en niet met gezellig uit eten
Jacques Ellul (1912-1994):
- Frans socioloog en theoloog
- Invloeden: marxisme (Karl Marx) en protestantisme (Johannes Calvijn)
o Deze twee personen lopen erg uit elkaar en dat heeft hij in zijn werk zo gehouden
o Zijn boeken waren of religieus of heel sociologisch
- Actief in Franse verzet tijdens 2e wereldoorlog, onderscheiding wegens hulp aan joden
- Na oorlog benoemd tot hoogleraar geschiedenis en organisatiesociologie, maar vooral
bekend als criticus van technologische ontwikkeling (m.n. ‘zielloos efficiency-denken’)
- Kern van gedachtegoed zit in het woord ‘systeem’
- Drie bekende boeken:
o The technological society (1954)
o The technological system (1977)
o The technological bluff (1987)
- “Niets in de cultuur blijft intact waar techniek doordringt”
Centrale begrippen van Ellul:
- Techniek als autonome kracht (sinds Industriële Revolutie)
o Techniek is breder dan technologie: ‘het op rationele en efficiënte wijze
gebruikmaken van middelen om bepaalde doelen te bereiken’ (rationalisme en
efficiency-denken)
, o Autonome kracht = kracht die zichzelf voortbeweegt en waar we als mensen weinig
invloed op hebben
o Hij ziet techniek breed en kijkt naar de essentie van techniek. Die essentie is
efficiency-denken
o Je hebt middelen en je hebt doelen. Dat doel moet je op een efficiënte manier
bereiken
- Techniek als systeem
o Omvat niet alleen traditionele techniek, maar ook politieke, economische en sociale
(mens)technieken
o Vormen samen een geheel: natuur, samenleving en geest worden ‘gekoloniseerd’
o Hij legt niet de nadruk op individuele technieken, maar hij ziet het als systeem
o Karl Marx: klassenstrijd. Hij heeft dit overgenomen in zijn ‘systeemdenken’
- Technische systeem breidt zichzelf voortdurend uit (VB: de auto als techniek)
o Systeem houdt de mens in wurggreep
o Problemen worden aangepakt met nog meer organisatie en techniek
o Samen vormt dit een groot geheel, de mens kan zich niet uit de wurggreep van het
systeem houden, zoals bij de opkomst van de auto
De auto staat niet op zichzelf, want die staat samen met
productiemethoden, productie van wegen
Dit kan weer leiden tot andere problemen; bijv. olie
Dit leidt weer tot meer organisatie en techniek
- Mens staat tegenover macht die hij niet meer kan beheersen (eigen wetmatigheid van
techniek)
o Systeem dat ons tot objecten reduceert, tot radertjes in de machine
o Metafoor diepe golfstromen
Je kunt het wel volgen en bijsturen, maar je kunt niet tegen de onderstroom
doen
Dit is een beweging waar we geen invloed op hebben
o Mens staat tegenover het systeem, maar kan geen invloed meer uitoefenen
o De mens wordt onderdeel van het systeem
- Mens en wereld voegt zich naar technische eisen
o Cultuur, gemeenschappen, natuurlijke leefmilieu en vrijheid worden onderwerpen
om mensen tot plooibare, anonieme leden van de massa te maken
o Hoe meer de samenleving gevormd en beheerst wordt door techniek, des te sterker
de onderhuidse spanningen worden (depressie, werkeloosheid)
o Bijv. ‘fabriekswijken
Hierin ook huizen met mindere kwaliteit
- Niet tegen technische vernieuwing maar tegen technicisme (technische efficiëntie wordt
eigen norm)
o Kritiek dat efficiëntie enige waarde is die techniek lijkt te erkennen
o Ellul is negatief, maar niet per se tegen vormen van vernieuwing
o Hij is wel tegen technicisme en efficiëntie denken
- Ondanks wurggreep technische systemen geloofde Ellul in hogere vrijheid die nooit door
techniek opgeslokt kan worden
o Vrijheid van het zelf kunnen beslissen
o De mens moet weer subject worden (zelf kunnen nadenken en oordelen)
o Niet de machine vernielen, maar zand in de machine zijn
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller RivdP. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.63. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75323 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now