Summary
Samenvatting Geschiedenis Historisch Context Republiek aantekeningen 6vwo
- Course
- Level
Geschiedenis Historisch Context Republiek aantekeningen 6vwo
[Show more]
Seller
Follow
118815
Content preview
Geschiedenis Samenvatting Republiek- VWOHistorisch Context Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515- 1648
DE BOURGONDISCHE NEDERLANDEN:
Middeleeuwen: feodale leenstelsel
Duitse keizer (rest) en Franse koning (Zuid westen)
Opkomende steden: steden en gewesten hadden veel privileges (in ruil voor belasting)
Afgevaardigden van de adel, geestelijkheid en boeren per gewest sturen 1 persoon om hen groep te vertegenwoordigen bij
de gewestelijke staten
—> Alle gewesten samen in de Staten-Generaal
15e + 16e eeuw positie stedelijke burgerij steeds beter:
- Toename handel en nijverheid
- Betaalde meer belasting > steeds vaker stadsrechten
Elk gewest had nog wel eigen regels etc, dus nog geen centralisatie > bourgondische hertogen wilden centralisatiepolitiek
LUTHER EN REFORMATIE:
Begin 16e eeuw kritiek Maarten Luther op katholieke kerk:
Kritiek op: Roem, rijkdom & macht, Paus eigen staat & leger, Te veel bezig rijkdom, aflaten kopen, Geestelijken waren
onwetend
Luther zei: hebt geen kerk nodig, alleen bijbel > bijbel moet in volkstaal & verspreid (toen alleen Latijnse bijbel)
Luther boodschap werd snel verspreid: boekdrukkunst & Aanhang Luther groeide snel in Duitse rijk (van Karel V)
Karel V = katholiek (mocht geloof onderdanen bepalen)
- veel vorsten steunde ideeën Luther
1521: Rijksdag van Worms: Luther moet ideeën beroepen > Luther weigert & vogelvrij
Sommige vorsten steunen Luther
Gevolg: Scheuring Christelijke kerk
Katholiek VS. Protestants
POLITIEK VAN KAREL V:
Na huwelijkspolitiek en veroveringen > Karel V heerser van grote delen van Europa
Karel V vond alle delen met eigen regels + stadsrechten moeilijk te besturen
(Daarvoor geldgebrek door oorlog—> privileges aan steden)
- Karel V was streng katholiek
- Wilde ketters weg
- Inquisitie (kerkelijke rechtbank)
Absolute macht & centralisatie
- Dit ging ten koste van privileges van steden
Landvoogd & Elk gewest eigen stadhouder
1531: Drie collaterale raden, vanuit Brussel (Karel V nam ambtenaren in dienst om met als doel de adel buitenspel te
zetten)
- Raad van State (belangrijkste Nederlandse edelen)
- Geheime raad (juristen: houden toezicht en stellen wetten op)
- Raad van Financiën (hoge edelen & rechtsgeleerden: uitvoering toezicht & financiële beleid
LUTHER VS CALVIJN:
Ook ontstaan Calvinisme:
- Opgericht: Johannes Calvijn
, - Mocht zelf je geloof bepalen, niet naar vorst luisteren
- Predestinatie: wel of geen invloed op Gods keuze hemel of hel
KETTERVERVOLGINGEN:
In Nl steeds meer aanhang Calvijn (vooral Noorden)
1550: Bloedplakkaat= Straffen en doden van ketters door Karel V
Doodstraf en inbeslagname goeder igv:
- Drukken, schrijven of verspreiden en bezitten van ketterse boeken en afbeeldingen
- Bijwonen van ketterse bijeenkomsten
- Prediken van een tegendraadse religie
- Huisvesten van ketters
> Absolute vorst
Luther krijgt steeds meer steun (ook van Duitse Vorsten)
Ontstaan: godsdienstoorlogen in Duitse rijk
1555: Vrede van Augsburg: vorst mag zelf godsdienst bepalen
‘Wiens gebied, diens gebed’
NIEUWE VORST FILIPS 2:
1555 Nieuwe vorst: Filips de 2e aan de macht
- Strenge vorst > zet beleid van vader Karel V voort
- Spanje geen geld door oorlog
- Halfzus Margareta van Parma als landvoogdes in de Nederlanden
- Willem van Oranje als stadhouder
Afzet tegen bloedplakkaten: twijfel aan zin strenge vervolging & bezorgd over aantasting privileges
1566: Smeekschrift: indienen smeekschrift door lage adel (geuzen) bij Margareta, stoppen kettervervolgingen en privileges
terug
Veel Calvinisten komen samen > meer vrijheid tijdelijk
1566 Beeldenstorm: calvinisten vernielen Katholieke gebouwen
Margareta: eist edelen trouw
Een van edelen = Willem van Oranje & hij weigert trouw & vertrekt naar Duitsland
HERTOG ALVA:
Filips 2e stuurt Hertog Alva naar Nederland > nieuwe landvoogd
Alva: Raad van beroerten: straffen & vervolgen beeldenstormers & Invoer 10e penning (10% meer belasting)
- Edelen Katholiek (Egmond & Hoornen): medeverantwoordelijk gehouden > meteen onthoofd
Ontstaan: veel weerstand (nu ook van Katholieken) > veel Calvinisten vluchten uit Nederland
BEGIN NEDERLANDSE OPSTAND:
Willem v Oranje roept vanuit Duitse ballingschap op tot verzet tegen Alva (niet tegen Filips 2e)
Nederlandse opstand (1568 - 1648)
1568 Slag bij Heiligerlee: begin Heiligerlee: Spaanse troepen VS troepen van Lodewijk & adel van Oranje > begin NL
opstand
- weinig steun gewone bevolking, wel hulp watergeuzen( NL calvinisten die na komst Alva naar Engeland & Noord-Duitse
kuststeden waren gevlucht), Kaapvaart
Willem v Oranje: geeft watergeuzen toestemming om guerrillaoorlog (duidelijk leger VS kleine ongeorganiseerde groepjes,
dus onvoorspelbaar) te beginnen tegen legers Alva
1572: Watergeuzen nemen Den Briel in (Spanjaarden vluchten)
Andere steden in Holland & Zeeland sluiten aan opstand
Staten van Holland (gaat zonder toestemming Filips vergaderen) & spreken af:
- Gezamenlijke financiering vd strijd
- Kiezen Willem v Oranje als stadhouder
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller 118815. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.87. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67866 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now