Class notes
College 5 - Management van burgerparticipatie: obstakels en design
- Course
- Institution
Samenvatting van college 5 met alle slides en opmerkingen van de docent en gastdocent.
[Show more]
Seller
Follow
margotvanHouten
Reviews received
Content preview
College 5 – Verbindend management van Interactief Bestuur➢ Management van burgerparticipatie: obstakels en design
➢ Dr. Ingmar van Meerkerk
➢ Dr. José Nederhand
In het vijfde college behandelen we het management van burgerparticipatie. Burgerparticipatie is
een specifieke vorm van door de overheid geïnitieerd interactief bestuur. Hoe zet je als politicus
en/of ambtenaar een goed participatieproces op? Welke obstakels moet je overwinnen en hoe doe
je dat? Na afronding van dit college zijn studenten in staat om:
• Het complexe karakter en de achtergrond van participatieprocessen te duiden;
• Verschillende dilemma’s en strategieën van verbindende personen te kunnen analyseren ten
aanzien van het managen van burgerparticipatie;
• Advies te formuleren ten aanzien van het ontwerpen van een participatieproces.
Leerdoelen dit college
Vandaag gaan we in op het complexe karakter van participatieprocessen. We kijken naar
verschillende valkuilen en dilemma’s en hoe je die kan analyseren en we kijken naar condities en
managementaspecten om goede participatie op gang te brengen. Hierover zien we meer in het
gastcollege van Bregje.
Structuur van het college
Er is dus een deel 1 en deel 2. Deel 1 gaat over waarom we aan burgerpaticipatie zouden doen, en we
kijken naar de condities voor participatie waarom die burgers zouden willen burger participeren en
hoe je dit vormgeeft. Verder kijken we naar diverse obstakels en ontwerpprincipes. Na de pauze gaat
Bregje wat ervaringen uit haar praktijk delen en ze zal wat vragen stellen.
,Wat is burgerparticipatie?
Wat is burgerparticipatie? Hiervan zijn verschillende definities in omloop die zich richten op
verschillende aspecten van participatie. Vandaag kijken we naar een brede definitie, die zien we ook
zo terug in de participatieladder. Een brede definitie van burgerparticipatie vanuit de benadering van
dit vak is: overheid-geïnitieerde en geconditioneerde vorm van participatie waarin overheden burgers
direct betrekken in de besluitvorming, vormgeving van beleid, uitvoering van beleid of een publieke
dienst die hen direct raakt. In de meeste vormen van participatie zou het moeten gaan om invloed
geven aan burgers. Zoals blijkt in de participatielader heb je verschillende vormen en mate van
invloed die telkens verschilt. Je kan dus denken aan een hele verre vorm als een burgerbegroting
waarin burgers ook echt mee mogen beslissen over de allocatie van belastinggeld van de gemeente,
en anderzijds heb je de bewonersavonden die meer gericht zijn op informeren en het ophalen van
waar nu zorgpunten en pijnpunten liggen.
Burgerinitiatief en maatschappelijk initiatief, dus dat het proces uit de burger vandaan komt,
daarnaar kijken we naar college 7.
Opkomst van burgerparticipatie
Er zijn verschillende redenen waarom burgerparticipatie enorm in opkomst is. We zien in verschillende
landen en overheidslagen dat er een enorme opkomst in van verschillende vormen van
burgerparticipatie en overheden ook experimenteren om burgers te betrekken in beleid- en
besluitvorming of coproductie van publieke diensten in de omgeving. Dit is een reactie op
verschillende ontwikkelingen in de maatschappij. Enerzijds een meer traditionele ontwikkeling in de
vorm van een afname van de binding van burgers met traditionele politieke partijen en andere
vormen waarin ze worden vertegenwoordigt worden zoals vakbonden. In de grafiek zie je de afname
in lidmaatschap van politieke partijen. Daarmee samenhangend zie je ook een afname in vertrouwen
in gevestigde instituties en politieke partijen en de acceptatie van gezag daalt sinds 1970 al af, de
traditionele zuilen brokkelen af en er is meer fragmentatie in Nederland met verschillende groepen
met ander belangen.
, Dit wordt ook wel ‘de kloof tussen bestuur en de burger’ genoemd, deze is dus groter geworden.
Tegelijkertijd zien we dat burgers steeds beter in staat zijn om in korte tijd te organiseren op het
moment dit hun belang direct geraakt wordt. Dit wordt ook wel de ‘emancipatie van de burger’
genoemd, dus in toenemende mate middelen en tijd en een stijgend opleidingsniveau bij burgers en
bewoners. Dit wordt ook wel ‘citizens on stand-by’ genoemd, dus burgers zijn minder betrokken bij die
traditionele partijen en instituties van beleid, maar zodra plannen concreet worden en hun raken zijn
ze in staat om zich heel snel te organiseren en geluid te laten horen.
Overheden reageren hierop. Enerzijds met het motief om de eigen legitimiteit te versterken en ruimte
te geven aan zeggenschap voor burgers om mee te denken en mee te doen aan de vormgeving van
publieke diensten en publiek beleid.
Waarom burgerparticipatie?
Waarom burgerparticipatie? In de
literatuur kunnen we vier type aan
motieven aanwijzen. Deze kan je
plaatsen op twee assen: enerzijds vanuit
de overheid gekeken waarom je aan
burgerparticipatie zou doen, en
anderzijds vanuit de
participant/burger/bewoner gezien
waarom die zou willen participeren. Denk
hier aan dat eerste college over
verschillende perspectieven op interactief
bestuur. Je kan het vanuit een meer
democratisch perspectief, en anderzijds
vanuit een meer instrumenteel perspectief kunnen bekijken.
Rechts onder, vanuit de overheid en het instrumenteel perspectief gezien kan je stellen dat de
overheid een participatieproces wil starten om de ‘kwaliteit’ van besluitvorming te willen verhogen.
Dit kan bijvoorbeeld door het mobiliseren van verschillende en meer ideeën op beleid en
besluitvorming. Maar ook de ‘effectiviteit’ kan verhoogd worden, bijvoorbeeld omdat je meer
bronnen mobiliseert van verschillende stakeholders zoals energie, betrokkenheid van bewoners in de
uitvoering van beleid. En een derde mogelijkheid is om ‘draagvlak’ te creëren voor beleid.
Bijvoorbeeld, het draagvlak voor specifieke plannen in een gemeente.
Daarnaast zijn er goede democratische motieven om burgerparticipatie te starten. Denk hier ook aan
het verdichten van die kloof tussen politiek en bestuur enerzijds en bewoners anderzijds. Je geeft ze
dan meer inzicht in het ‘waarom’ van beleidsmaatregelen en krijgt ze dan mee daarin zodat er meer
‘legitimiteit’ van de overheid als instituut ontstaat. En anderzijds ook om bij te dragen aan het
‘democratische ideaal’, dus het vergroten van het zeggenschap en empowerment van bewoners en
burgers zodat ze zeggenschap krijgen over besluiten die hun direct raken.
Vanuit de participant/bewoner gezien heb je ook die verschillende motieven. Enerzijds instrumenteel,
dus een bewoner heeft bijvoorbeeld belang om te participeren over besluitvormingsprocessen en
plannen die hun direct raken (their backyard). Zo kunnen die participanten hun eigen belang of het
belang van hun gemeenschap naar voren brengen. Anderzijds ook om waar nodig tot bepaalde
vormen van ‘compensatie’ te komen waarin dat opportune is, dus een voordeel halen uit dat
participeren. Verder zijn er ook meer instrumentele motieven in de zin van dan het meedoen om
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller margotvanHouten. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.47. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
83662 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now